وقوع سیل‌های ویرانگر، موج گرما، طوفان، تغییر دما و بارندگی و همچنين آتش سوزی گسترده جنگل‌ها را می‌توان به عنوان آثار طولانی مدت تغییرات اقلیمی ارزیابی کرد.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، جنگل زدایی به عنوان بخشی از تغییرات اقلیمی و معضلی که بشر امروزی با آن دست به گریبان است، تبعات بسیار خطرناکی در بر دارد و مانند بمبی ویرانگر، زندگی انسان‌ها و دیگر جانداران ساکن زمین را به اشکال مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد و نفس را بر ساکنان کره خاکی تنگ می‌کند.
سالانه ۱۰ میلیون هکتار جنگل در کره زمین از میان می‌رود و آتش سوزی جنگل‌ها به دلیل تغییرات اقلیمی، جاری شدن سیل‌های ویرانگر به دلیل تغییرات آب و هوایی، برداشت بی رویه بشر از جنگل‌ها و قاچاق چوب از جمله پیامد‌های مخرب شرایط اقلیمی موجود است.
تغییر کاربری زمین از طریق فعالیت‌های توسعه‌ای و جنگل زدایی، در سطحی گسترده محرک اصلی وقوع سیلاب‌های شدید محسوب می‌شود.
زنگ خطر آسیب‌های زیست محیطی در مقیاس بزرگ پس از هر رویداد شدیدی به صدا در می‌آید. بسیاری از اقلیم شناسان و بوم شناسان، در مقیاسی وسیع تغییرات اقلیمی را بمب ساعتی طبیعت تلقی می‌کنند.
این ترس با توجه به افزایش بی رویه رویداد‌های شدید آب و هوایی در دهه‌های گذشته، بی اساس نیست. وقوع سیل‌های ویرانگر، موج گرما، طوفان، تغییر دما و بارندگی و همچنين آتش سوزی گسترده جنگل‌ها می‌تواند به عنوان اثرات طولانی مدت تغییرات اقلیمی ارزیابی شود.
راه حل‌ها چیست؟
اقدام قابل درک برای کاهش تاثیر تغییرات اقلیمی، گرایش به استفاده بیشتر از منابع پاک‌تر تولید انرژی و تثبیت سطوح گاز‌های گلخانه‌ای است که عمدتا مسئول گرمایش جهانی برشمرده می‌شوند.
راه حل قابل درک دیگر، جلوگیری از میزان تخریب پوشش زمین است که با جنگل زدایی و توسعه زیرساخت‌ها تشدید می‌شود.
براساس اعلام سازمان جهانی هواشناسی، فجایع مرتبط با سیل از سال ۲۰۰۰ در مقایسه با دو دهه قبل، به میزان ۱۳۴ درصد افزایش یافته است.
چنانچه گزارش‌های اخیر تائید می‌کند افزایش دمای جهانی هوا به طور چشمگیری بر چرخه آب تاثیر می‌گذارد و سیل و خشکسالی را پرتکرارتر و شدیدتر می‌کند.
به همین منظور، برنامه زیست محیطی سازمان ملل و شرکای آن در تلاشند تاثیر سیلاب در کشورهای سراسر جهان را کاهش دهند. سیل تنوع زیستی، زندگی، معیشت، زیرساخت‌ها و سرمایه‌های دیگر را از بین می‌برد. همچنین می‌تواند برای سلامت بشر مضر باشد و خطراتی مانند چون وقوع بيماری وبا را به دلیل سرریزشدن فاضلاب‌ها و مخلوط شدن آب شیرین و آب آلوده دربر داشته باشد. به علاوه، سیلاب‌ها ممکن است باعث تولید پشه‌های ناقل مالاریا در برخی مناطق شوند.
در این میان باید به نقش بشر در جنگل زدایی اشاره کرد و گفت که انسان و تغییرات اقلیمی، ۱۰ جنگل از حفاظت شده‌ترین جنگل‌های جهان را به انتشار دهندگان خالص کربن طی ۲۰ سال گذشته تبدیل کرده اند.
مطالعات سازمان یونسکو، موسسه منابع جهانی و اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت حاکی از آن است که پاکسازی زمین و جنگل زدایی و همچنین آتش سوزی جنگل‌ها در مقیاس و شدت بالا، به مثابه آن است که جنگل‌ها بخاطر گرفتار شدن در شعله‌های آتش، کربن فراوان در هوا پخش کنند.
«تالس کاروالو رسندی» کارشناس یونیسف و از مولفان این گزارش گفت: یافته‌های ما حاکی است حتی برخی جنگل‌های به شدت محافظت شده همچون جنگل‌های ثبت شده در سایت میراث جهانی می‌توانند به تغییرات اقلیمی دامن زنند که این مساله هشداردهنده است.
محققان در این بررسی که از سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰ انجام شد، به این نتیجه رسیدند که جنگل‌های میراث جهانی سالانه به طور تقریبی ۱۹۰ میلیون تن دی اکسید کربن را از جو جذب می‌کنند.
۲۵۷ جنگل میراث جهانی در سراسر جهان وجود دارد که مساحتی بالغ بر ۶۹ میلیون هکتار را که تقریبا دو برابر مساحت آلمان است، پوشش می‌دهد و برخی از متنوع‌ترین اکوسیستم‌های جهان را در بر دارد.
این جنگل‌ها نه تنها دی اکسید کربن را از جو جذب می‌کنند، بلکه حدود ۱۳ میلیارد تن کربن را نیز ذخیره می‌کنند که بیش از کربن موجود در ذخایر نفتی انباشته شده کویت است.
هشدار درباره احتمال آتش سوزی‌های گسترده‌تر در آینده
محققان ضمن هشدار درمورد آتش سوزی‌های شدیدتر بر اثر ادامه تخریب محیط زیست در نتیجه فعالیت‌های انسانی، از دولت‌های سراسر جهان خواستند محافظت و مدیریت زمین را در سایت‌های میراث جهانی و همچنین مناطق اطراف آن تقویت کنند.
در این میان، کارشناسان از سراسر جهان در اجلاس آب و هوایی گلاسکو اسکاتلند گردهم آمدند تا چاره‌ای بجویند و به همین منظور، ۱۲۷ کشور با امضای بیانیه جنگل‌ها و کاربری زمین‌ها متعهد شدند تا سال ۲۰۳۰ تخریب زمین و جنگل‌ها را متوقف کنند و روند معکوسی به آن دهند.
این بیانیه با برخورداری از حدود ۱۹.۲ میلیارد دلار تعهدات مالی مرتبط، خارج از کنوانسیون چارچوب سازمان ملل برای تغییرات اقلیمی تائید شد، از اینرو از نظر قانونی الزآم آور نیست.
بیانیه گلاسکو، حوزه وسیعی تری را در مقایسه با بیانیه نیویورک که در سال ۲۰۱۴ در مورد جنگل‌ها امضا شد، در بر می‌گیرد.
امضاکنندگان بیانیه نیویورک در جاه طلبی جمعی شان برای به نصف رساندن جنگل زدایی تا سال ۲۰۲۰ ناکام ماندند و کاهش پوشش درختان در قلمروی این کشور به میزان ۱۳.۸ درصد از ۴۳.۹ میلیون هکتار بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ به ۴۹.۹ میلیون هکتار بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ افزایش یافت و تخریب جنگل‌های استوایی نیز ۱۹.۳ درصد رشد داشت.
بهترین مدرک موجود از نحوه تغییر جنگل‌ها طی دهه گذشته، از داده‌ها و اطلاعات گروهی از کارشناسان دانشگاه مریلند و دیدبان جنگل‌های جهانی موسسه منافع جهانی به دست می‌آید.
این اطلاعات که هر ساله منتشر می‌شود، به طور ویژه ارقام جنگل زدایی را شامل نمی‌شود، اما در عوض گزارشی از تخریب پوشش درختی و از بین رفتن جنگل‌های استوایی را ارائه می‌دهد.
به علاوه، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هر پنج سال یک بار داده‌های مربوط به جنگل زدایی را منتشر می‌کند، اما بیشتر این اطلاعات از سوی دولت‌ها گزارش می‌شود که تناقضات قابل توجهی را در بر دارد.
در همین حال، باید گفت جنگل‌های استوایی جزو جنگل‌هایی با کربن بالا در جهان هستند و از نظر بیولوژیکی متنوع به شمار می‌روند. از این رو، تخریب این جنگل‌ها تبعات قابل توجهی برای تغییرات اقلیمی و انقراض گونه‌ها دارد.
تخریب جنگل‌های استوایی ۴۳ درصد افزایش داشته و از ۱۵.۹ میلیون هکتار به ۲۲.۷ میلیون هکتار بین دوره زمانی پنج ساله منتهی به تصویب بیانیه نیویورک (۲۰۱۰ ت ۲۰۱۴) و دوره پنج ساله هدف برای به نصف رساندن جنگل زدایی (۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰) رسیده است. تخریب پوشش درختی نیز با افزایش ۲۹ درصدی از ۱۰۴ میلیون هکتار به ۱۳۳.۸ میلیون هکتار رسیده است.
روشن است که برای متوقف کردن روند تخریب جنگل‌ها و زمین‌ها تا سال ۲۰۳۰، باید پیشرفت‌های مهمی در جهت کاهش تخریب جنگل‌های استوایی و پوشش درختی انجام شود.
کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا با جبران خسارت از طریق جنگل کاری و احیای جنگل‌ها تا حدودی به این مهم دست یابند، اما جایگزین کردن اکوسیستم‌های بومی با درختکاری به اندازه جلوگیری از تغییر در وهله نخست، به اقلیم، خدمات زیست محیطی و حیات وحش کمک نمی‌کند.