تحریم های آمریکایی انسجام ملی کشور را هدف گرفته است

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در سخنانی به مناسبت فرا رسیدن روز اجرای توافق جامع اتمی با ایران، با اشاره به "پایان انزوای ایران" گفت: دولت‌های دو کشور حالا با هم گفت و گو می‌کنند و زمینه برای تعقیب "منافع مشترک" برای آنها فراهم شده است.

جالب اینکه بلافاصله پس از این سخنان وی از تحریم های تازه آمریکا بر ضد فعالیت‌های موشکی ایران حمایت کرد و با اشاره به اینکه "توافق هسته ای و حل و فصل اختلافات دیگر میان ایران و آمریکا به معنای این نیست که دولت او به سایر اقدامات ایران بی‌تفاوت باشد" به تحریم تازه اشاره کرد و گفت: "آزمایش موشکی اخیر ایران نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و تهدیدی برای کشورهای منطقه و جهان بوده است".

پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که هدف آمریکا از این سیاست دو جانبه چیست؟ 

تریتا پارسی رئیس شورای روابط ایران و آمریکا در گفتگو با شبکه تلویزیونی بی بی سی گفت: "این اعلام اعمال تحریم  های آمریکا حامل پیام های متناقض نیست بلکه نشان می دهد روابط ایران و ایالات متحده پیچیده است بطوری که در برخی از حوزه ها، پیشرفت هایی حاصل شده است اما در حوزه های دیگر هیچ بهبودی حاصل نشده است". با این حال وی افزود: "اما باید توجه داشت که در سی و پنج سال گذشته در هیچ حوزه ای هیچ بهبود و پیشرفتی وجود نداشت و به همین علت است که توافق هسته ای، گشایشی بسیار مهم تلقی می شود."

روزنامه واشنگتن پست نیز در این زمینه خبر داد:  "برخی تحریم های آمریکا در ارتباط با حقوق بشر و حمایت ایران از تروریسم همچنان به قوت خود باقی است" 

اما برخی رسانه‌ها از سیاسی بودن این تحریم‌های خبر دادند. نیویورک تایمز هم اقدام دولت آمریکا را مبنی بر «اعمال تحریم های جدید ضد ایران»، «اقدامی سیاسی» توصیف کرد. فیلیس بنیس مدیر مؤسسه مطالعات سیاسی در این زمینه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشا تودی نیز با «سیاسی» خواندن اقدام اخیر دولت اوباما به اعمال تحریم های جدید بر ضد ایران، هدف آنرا «مقابله با فشارهای فزاینده کنگره، اسرائیل و برخی طرف های دیگر» دانست. وی همچنین افزود: "این تحریم ها بسیار محدودی هستند و بر خلاف تحریم های اولیه که لغو شدند و اقتصاد ایران را فلج و مشکلات زیادی ایجاد کرده بودند تحریم های جدید هیچ تاثیری بر زندگی شهروندان عادی ایران بر جای نخواهند گذاشت."

در این میان به نظر می‌رسد هدف دیگر سیاست دو جانبه آمریکا در قبال فرا رسیدن روز اجرای توافق جامع اتمی با ایران، حفظ تعارضات و تنش‌های سیاسی در داخل کشور نیز است. 

البته بنابر ادعای روزنامه واشنگتن پست "مقامات دولت اوباما رئیس جمهور آمریکا ضمن "ابراز امیدواری درباره تاثیر توافق هسته ای بر تقویت میانه روهای در ایران"، تصریح کرده‌اند که "توانایی محدودی برای نفوذ در تحولات داخلی ایران دارند." ولی این با واقعیت همخوانی ندارد. همانطوری می‌دانیم در ایران با توجه به این که برجام طرفدارانی دارد مخالفانی نیز دارد. فرا رسیدن روز اجرای توافق جامع اتمی با ایران و برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی می‌توانست به اختلافات بین گروه‌های سیاسی لااقل در زمینه توافق هسته‌ای پایان دهد و گامی در زمینه وحدت و انسجام ملی، که ضرورت حیاتی برای شرایط کنونی کشور دارد، برداشته شود. اما تحریم‌های سبب شد مجددا زمینه برای بالا گرفتن اختلافات سیاسی در کشور فراهم گردد. نباید از این واقعیت غفلت ورزید که یکی از مهمترین اهداف سیاست دوجانبه آمریکا حفظ مرز‌ها و فاصله‌های بین گرو‌ه‌های سیاسی در داخل کشور است. 

علاوه بر این نباید از این موضوع غفلت ورزید که اگر مسائل اختلافی بین گروه‌های و جریان‌های سیاسی حل نشود و دائما تلمبار شود، زمینه برای تبدیل شدن رقابت‌های انتخاباتی به تنش‌های سیاسی عمیق و گسترده در کشور فراهم می‌گردد.   

—---------------------------—

بررسی و تحلیل/ مسلم ملکی