نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی» الگویی برای بازارسازی محصولات شرکت‌های دانش بنیان

نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» ، الگویی مناسب برای بازارسازی محصولات شرکت‌های دانش بنیان داخلی

 پژوهش خبری: حمایت از تولید ملی بخصوص تولیدات بر مبنای اقتصاد دانش بنیان، ستون فقرات تحقق اقتصاد مقاومتی است. در همین راستا نیز «ترویج مصرف کالاهای داخلی همراه با برنامه ریزی برای ارتقاء کیفیت و رقابت پذیری در تولید» و همچنین «افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه» در بندهای هشتم و دوم سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرار گرفته اند.

در سال های اخیر، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای پیاده سازی این سیاست ها، برنامه هایی را اجرایی کرده است که یکی از شاخص ترین و موفق ترین آنها  که حتی می تواند به عنوان الگویی در حوزه های مختلف مورد توجه قرار گیرد، برگزاری نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» به صورت سالیانه است.

این نمایشگاه که چهارمین دوره آن از  5 اردیبهشت ماه امسال آغاز به کار کرده است و تا 8 اردیبهشت ادامه دارد، می‌کوشد تا بستر رقابت برای شرکت‌های توانمند در عرصه‌ی ساخت مواد و تجهیزات آزمایشگاهی را فراهم کند تا توجه بازارهای داخلی به سمت آن ها معطوف گردد. برگزاری این نمایشگاه، مدل جدیدی از حمایت از شرکت‌های دانش بنیان است و در آن، «تحریک بازار»، ساز و کار اصلی تشویق برای تولید تجهیزات جدید و ارتقای کیفی محصولات قدیمی است.

با توجه به اهمیت حفظ برند نمایشگاه که مهر «ساخت ایران» بر آن خورده است برای حضور شرکت ها در این نمایشگاه شرایطی مقرر شده است که توسط کمیته ارزیابی فنی در دبیرخانه نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» مورد بررسی قرار می گیرد. این شرایط عبارتند از :

1- احراز نقش سازندگان داخلی در بومی سازی یک فناوری یا محصول به عنوان شرط اساسی حضور در نمایشگاه

2- بررسی منصفانه و رقابتی بودن قیمت محصولات داخلی با محصول خارجی

3- ارایه خدمات پس از فروش مناسب و دارابودن تاییدیه ها و استانداردهای فنی.

از سوی دیگر هم این نمایشگاه دارای برخی وی‍ژگی های خاص است که به بازار سازی برای محصولات دانش بنیان داخلی در بخش آزمایشگاهی کمک زیادی کرده است. برخی از این وی‍ژگی ها عبارتند از:

الف- ایجاد ارتباط و تعامل کاربران تخصصی نهایی با سازندگان دستگاه ها: این موضوع هم حق انتخاب و تصمیم گیری خرید بهتر و دقیق تر را به کاربران تخصصی نهایی می دهد و هم سازندگان دستگاه ها را با دغدغه ها و نیازهای این کاربران به خوبی آشنا می سازد.

ب- تامین هوشمندانه بخشی از منابع خرید تجهیزات داخلی توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

  در دوره های اول و دوم این نمایشگاه، بخشی از اعتبارات دولتی که صرف خرید تجهیزات آزمایشگاهی عمدتا خارجی می شد، در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به صورت یارانه 40 تا 50 درصدی به تجهیزات ساخت داخل تخصیص داده شد که موجب تحریک خرید تجهیزات از داخل کشور گردید.

میزان حمایت معاونت در دوره اول 19 میلیاردتومان و در دوره دوم حدود 37 میلیاردتومان بود که هر چند این مبلغ برای بازارسازی محصولات دانش بنیان بود اما در نهایت به صورت یارانه خرید (بلاعوض)  به دانشگاه ها و مراکز علمی و  پژوهشی دولتی برگشت داده شد. البته حمایت های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سومین دوره این نمایشگاه کیفی تر و هوشمندانه تر شد و براساس سطح بندی محصولات از لحاظ میزان داخلی بودن و سطح فناوری آن بین 10 تا 50 درصد هزینه خرید توسط مراکز علمی و پژوهشی توسط این معاونت پرداخت شد.

 تاریخچه و دستاوردهای کمی و کیفی نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» اردیبهشت ماه ۹۲، اولین نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» با حضور حدود ۱۳۰ شرکت و با ۲۰۰۰ نوع محصول برگزار شد. در آن سال، حدود ۱۲۰ میلیارد تومان پیش فاکتور در طی دوره برگزاری نمایشگاه صادر شد و نهایتا حدود ۳۸ میلیارد تومان خرید محقق گردید. دومین دوره این نمایشگاه نیز اردیبهشت‌ماه 93 برگزار شد و در آن، با رشدی 50 درصدی، تعداد 195 شرکت سازنده تجهیزات و مواد آزمایشگاهی به عنوان فروشنده حاضر شدند. این شرکت ها نزدیک به  4500 محصول آزمایشگاهی را در این نمایشگاه عرضه کردند.

 در بخش خریداران نیز بیش از 3500 نفر از محققین و پژوهشگران و اعضای هیات علمی دانشگاه ها از سراسر کشور قریب به 21 هزار پیش فاکتور، مجموعا به ارزش 775 میلیاردتومان دریافت کردند و نهایتا حدود 94 میلیاردتومان قرارداد خرید منعقد گردید.

سومین دوره نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران»، اردیبهشت ماه 94 برگزار شد. در این دوره مجددا تعداد شرکت های سازنده تجهیزات و مواد آزمایشگاهی با رشدی 55 درصدی مواجه شد و به عدد 311 شرکت رسید. این شرکت ها 7220 محصول در این نمایشگاه عرضه کردند و توانستند بیش از 26 هزار پیش فاکتور به ارزش حدود 1600 میلیاردتومان صادر شد و نهایتا حدود 100 میلیاردتومان قرارداد خرید منعقد گردید.

در چهارمین دوره این نمایشگاه نیز که از  5 اردیبهشت 95  آغاز به کار کرده است و تا 8 اردیبهشت ادامه دارد نیز حدود 320 شرکت داخلی حضور دارند و حدود 10 هزار محصول ارائه کرده اند. به صورت کلی، تولید تعداد قابل توجهی تجهیزات و مواد آزمایشگاهی پیشرفته در کشور، یکی از دستاوردهای اصلی برگزاری این نمایشگاه‌های سالیانه بوده است.

برخی دیگر از دستاوردهای این حمایت هوشمندانه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از فناوران کشور برای ساخت داخل شدن تجهیزات آزمایشگاهی وارداتی، به شرح زیر است:

1- آثار فرهنگی: نهادینه شدن فرهنگ حمایت از تولید داخل و جهت دهی به بخش دولتی برای خرید از محصولات ساخت ایران.

2- آثار اقتصادی: افزایش اشتغال، افزایش حجم فروش، افزایش کیفیت تولید، افزایش توان صادرات و افزایش توان مالی برای سرمایه‌گذاری داخلی در توسعه فعالیت‌های شرکت‌های داخلی.

3- آثار علمی و فناوری: تأمین زیرساخت‌های آزمایشگاهی موردنیاز دانشگاه‌ها و پژوهشگاه ها و تقویت توان آزمایشی و پژوهشی در دانشگاه ها.

جمع بندی و نتیجه گیری:

برگزاری نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» از سال 92 تاکنون یک مدل حمایتی جدید و موفق برای تحریک تقاضا و بازار سازی برای کالاهای دانش بنیان تولید داخل در بخش آزمایشگاهی بوده است. به نظر می رسد این مدل حمایتی هوشمندانه توسط معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری با همکاری سایر دستگاه های اجرایی مرتبط، قابلیت پیاده سازی در سایر حوزه های فناوری مانند تجهیزات آزمایشگاهی فنی و مهندسی، تجهیزات پزشکی و سایر فناوری ها را نیز دارد و می تواند بدون تحمیل نمودن بار مالی جدیدی بر دوش بودجه عمومی کشور، تحولات مثبت قابل توجهی را در بازارسازی برای محصولات دانش بنیان داخلی در آن بخش ها به همراه داشته باشد. تحقق این امر که گام بزرگی در راستای اجرای اقتصاد مقاومتی و تقویت اقتصاد دانش‌بنیان در کشور است، نیازمند هوشیاری بیشتر معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و همکاری سایر دستگاه های اجرایی مرتبط است. 

پژوهش خبری//