مانور، پشت مانور؛ زورآزمایی امریکا علیه روسیه

هر چند برخی رزمایش های مشترک با امریکا سالانه برگزار می شود اما هم زمانی آنها با بروز برخی اختلافات جدی در روابط مسکو/ واشنگتن، به رزمایش ها در لتونی، گرجستان، ترکیه واردن رنگ وبوی دیگری داده است.

لتونی در شمال اروپا که از شرق با روسیه همسایه است این روزها شاهد رزمایش با حضور بیش از شش هزار نظامی از یازده کشور عضو ناتواست که تا اواخر ماه جاری ادامه خواهد داشت.

در این رزمایش که درست در مجاورت مرزهای روسیه برگزار می شود، جنگنده هایی از لهستان و آمریکا و بالگردهای شینوک آمریکایی نیز مشارکت دارند. 

در گرجستان هم رزمایش مشترک بین نظامیان گرجستانی، آمریکایی و انگلیسی در حال برگزاری است که 

تا 26 مه  ادامه خواهد داشت.

بنابراعلام وزارت دفاع گرجستان، آمریکا در این رزمایش برای نخستین بار تانک های آبرامس ام یک ای دو(Abrams M1A2 )را فرستاده است. 

رئیس جمهور گرجستان در مراسم افتتاح این رزمایش گفته است: «‌ گرجستان قطعا عضو ناتو خواهد شد. 

تمایل گرجستان برای پیوستن به ناتو با مخالفت شدید روسیه مواجه بوده است. روسیه و گرجستان سال 2008 برای به دست گرفتن کنترل اوستیای جنوبی وارد جنگی کوتاه مدت شدند. 

وزارت امورخارجه روسیه  رزمایش های بین گرجستان و ناتو را محکوم کرده   و آنها را « تحریکی »‌ با هدف بی ثباتی اوضاع در منطقه قفقاز دانسته است.

در اردن هم رزمایش مشترک زمینی ، دریایی و هوایی این کشور با امریکا آغاز شده است و تا 24 ماه کنونی میلادی ادامه دارد.

ژنرال رالف گروفر مدیر آموزش در مقر فرماندهی مرکزی آمریکا گفته است 6 هزار نیروی ارتش عربی و سه هزار نیروی آمریکایی در این رزمایش حضور دارند. این فرمانده نظامی آمریکایی تصریح کرده است  جنگنده بمب افکن های « بی 52 » از پایگاه نظامی لوئیزیانا در این مانور مشترک شرکت خواهند کرد.

در ترکیه نیز مقدمات برگزاری مانوری با حضور امریکا و برخی کشورهای اروپایی از جمله انگلیس والمان و برای اولین بار حضور عربستان و قطر فراهم شده  است. 

برگزاری این رزمایش ها هم زمان شده با بازگشت دولت امریکا به اتخاد سیاست های نظامی گری به منظور تحت تاثیر قرار دادن مرزهای سیاسی وامنیتی روسیه،  و از این رو می توان گفت میان این سیاست ها با رزمایش های در حال برگزاری ارتباط مستقیم  وجود دارد و برخی نشانه ها می تواند این ارتباط را تقویت نماید.

پس از قدرت نمایی روسیه در تنش با  اوکراین و الحاق کریمه به خاک خود، ائتلاف تحت رهبری واشنگتن تلاش می کند روسیه را نزدیک به دریای سیاه که از لحاظ راهبردی مهم است، محاصره کند.

این در حالی است که آمریکا  به سختی حضور دوباره روسیه در نظام بین الملل را به عنوان رقیب خود قبول کرده است و  اروپای شرقی را ابزاری برای گسترش قدرت نظامی خود و مقابله با روسیه می داند. 

طرح استقرار سپر موشکی امریکا در اروپای شرقی  که با مخالفت و هشدارهای شدید روسیه در سال  2009 با دستور باراک اوباما رئیس جمهور امریکا لغو شده بود، اکنون در ماههای پایانی حضور اوباما در کاخ سفید به جریان افتاده و قرار است این سامانه در خاک رومانی و لهستان فعال شود.

در واکنش به این تحولات، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفته است سپر دفاع موشکی بالستیک که آمریکا در اروپا فعال کرده  یک سامانه دفاعی نیست، این بخشی از توانایی راهبردی هسته ای آمریکا به شمار می رود که تلاش می کند آن را به اروپا بکشاند.

وزارت خارجه روسیه نیز اعلام کرده است عملیاتی شدن سامانه دفاع ضد موشکی آمریکا در رومانی « تهدیدی مستقیم » برای امنیت روسیه است.

با توجه به این تحولات به نظر می رسد، امریکا از یکسو با برگزاری مانور با متحدان اروپایی خود در شمال اروپا به دنبال کنترل فعالیت روسیه در مناطق شمال اروپا و محاصره این کشور در شمال است. به ویژه اینکه با آب شدن کوههای یخی و نبود مالکیت حقوقی بر دریای شمالی،  روسیه برای اکتشاف منابع نفت وگاز در این مناطق حضور دارد.

از سویی بخش دیگری از این مانورها با هدف گسترش ناتو در حوزه قفقاز و تحت تاثیر قرار دادن مرزهای سیاسی وامنیتی روسیه است.

به نظر می رسد بخش دیگری از این مانورها نیز که با مشارکت قطر و عربستان در حال برگزاری است  در راستای تلاش امریکا برای ایجاد ناتوهای کوچک به منظور کاهش هزینه های تقابل مستقیم با روسیه باشد.

دست داشتن عربستان و قطر در تشکیل گروههای تروریستی و حمایت مالی ونظامی از چنین گروههایی که می تواند در آسیای میانه و چچن، روسیه را با تهدید روبروسازد در این راستا قابل توجه است.

به نظر می رسد مسکو نیزواقف است که امریکایی ها قصد دارند روسیه را از جهات مختلف به محاصره درآورند و از این رو از نگاه کرملین هدف واقعی فعال شدن سامانه موشکی در شرق اروپا، فراهم شدن این امکان برای واشنگتن است که در صورت وقوع جنگ، حمله نخست را به روسیه انجام دهد.

تصمیم روسیه به مداخله نظامی درسوریه و جنگ با گروههای تروریستی نیز نشان از همین آگاهی دارد.

----------------

بررسی و تحلیل / رضا محمدمراد