سیاست دو جانبه ترکیه در منطقه و جهان

مقامات ترکیه در سیاستی دو جانبه هم در پی بهبود مناسبات با کشور‌های اروپایی و هم روسیه، ایران و چین است. رمز این سیاست دو جانبه نیز مزیت نسبی آنکارا برای دو طرف در بحران سوریه و عراق است. 

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سخنانی اعلام کرد ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا «راه حل های جایگزین بسیاری دارد.» وی در ادامه افزود: «ما هنوز کتاب اتحادیه اروپا را نبسته ایم. اما وضع کنونی به ما اجازه نمی دهد انتظارات خوش بینانه ای داشته باشیم.»

رئیس جمهور ترکیه همچنین تأکید کرد: وقتی اتحادیه اروپا به وعده هایش درباره آزادسازی روادید برای شهروندان ترکیه، کمک های بشردوستانه و آغاز فصل های جدید در مذاکرات آنکارا برای پیوستن به اتحادیه اروپا عمل کند، ترکیه نیز نیات حسنه خود را نشان خواهد داد.

اردوغان در حالی این سخنان را بیان کرد که روابط بین آنکارا و بروکسل به شدت متشنج است و طرفین نیز یکدیگر را به نقض موافقت نامه ای که در 28 اسفند 1394 در زمینه آوارگان منعقد شد، متهم می کنند. در این توافق کمک اتحادیه اروپا به ترکیه تا شش میلیارد یورو، لغو روادید برای شهروندان ترکیه که قصد سفر به کشورهای عضو اتحادیه اروپا را دارند و تسریع روند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا در ازای مشارکت ترکیه در حل بحران آوارگان پیش‌بینی شده بود. 

این توافق بازگشت همه افرادی را که غیرقانونی از طریق ترکیه وارد جزایر یونان در دریای اژه شده‌اند، بر اساس اصل «یک در برابر یک» پیش‌بینی می کند، یعنی در ازای هر سوری که به این ترتیب به ترکیه بازگردانده می شود، ‌یک ترکیه ای در یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا پذیرفته می شود.

شدت تنش در روابط بین آنکارا و بروکسل در حدی بوده است که پیش از این مذاکرات بین آنکارا و اتحادیه اروپا برای عضویت آنکارا تعلیق شده است. 

از سوی دیگر در بخشی از سخنان رئیس جمهور ترکیه آمده بود که آنکارا می خواهد روابط سیاسی و اقتصادی خود را با روسیه، ایران، چین و آسیای مرکزی در «بالاترین سطوح» حفظ کند اما او روابط خوب با شرق را بدیل روابط با غرب یا برعکس نمی داند.

در واقع می توان گفت ترکیه سعی می کند با قرار گرفتن بین غرب و رقبای جهانی اش، از هر دو طرف امتیاز سیاسی و اقتصادی بگیرد.  

-----------------

بررسی و تحلیل/ مسلم ملکی