سفر جبیر به بغداد: گامی در مسیر اصلاح رویکرد یا تفرقه در محور مقاومت؟

اوایل هفته جاری عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان راهی بغداد شد و با مقام های این کشور از جمله حیدر العبادی نخست وزیر دیدار ودر باره از سرگیری روابط دو جانبه گفتگو کرد. این سفر در حالی صورت گرفت که عربستان پس از سرنگونی رژیم صدام در سال 2003، مشروعیتی برای دولت مردمسالار عراق قائل نبود و همه روابط دیپلماتیک خود را با این کشور قطع کرده بود و در طی 14 سال گذشته هم بارها با دخالت در امور داخلی این کشور و اتخاذ سیاست های قومی وطائفی، ادعاهایی را علیه بغداد و روابطش با تهران  مطرح می کرد اما از دوسال پیش ریاض، ثامر السهبان را به عنوان سفیر خود راهی بغداد کرد که چندی بعد وی به دلیل پیگیری همین سیاست ها و طرح اتهامات واهی علیه نیروهای مردمی که در آزاد سازی فلوجه و موصل شرکت داشتند مجبور شد به درخواست دولت بغداد، عراق را ترک کند.

بر اساس گزارش ها گفته می شود جبیر در سفر به بغداد دیگر ادعاهای طائفه ای علیه عراق مطرح نکرده یا در  باره روابط بغداد با تهران سخنی نگفته است و برخی تحلیلگران با اشاره به این موضوع از شکست سیاست های منطقه ای ریاض و  اصلاح این سیاست ها سخن می گویند هر چند این ارزیابی در شکل بدیهی به نظر می رسد اما بعید است بدون اصلاح ساختاری سیاست های منطقه ای عربستان، این سفر تاثیر مهمی بر بهبود روابط دو طرف بگذارد چرا که مردم عراق ریاض را عامل اصلی چالش های امنیتی کشورشان می دانند و تا این سیاست ها تغییر نکند قطعا این چالش ها ادامه خواهد داشت. از سویی عراق اکنون دست به گریبان تروریسمی است که سوریه را نیز هدف گرفته است و اگر سیاست های منطقه ای ریاض رو به اصلاح است باید همین تغییرات را  در مواضع سعودی ها در مورد بحران سوریه نیز دید در حالیکه اینگونه نیست.

عادل الجبیر چند روز پیش از سفر به بغداد، در مصاحبه با روزنامه آلمانی «زود دویچه زایتونگ» گفت کشورش آماده اعزام نیروی ویژه به سوریه است تا به طرح ایجاد منطقه امن کمک کند. وی همچنین خواستار تقویت گروههای مسلح شد و در آخر هم گفت پایان جنگ در سوریه فقط با انتقال سیاسی قدرت امکان پذیر است که البته بشار اسد رئیس جمهور نیز هیچ جایگاهی و نقشی در آن نداشته باشد.

تلاش سعودی ها برای نزدیکی به بغداد آن هم در شرایطی که به فکر اعزام نیرو به سوریه هستند یادآور نامه های مسالمت آمیز صدام دیکتاتور معدوم عراق به مرحوم هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت کشورمان،  پیش از حمله نظامی به کویت است.

صدام در آن مقطع برای اینکه خیالش از جبهه نبرد با ایران آسوده شود به نامه نگاری وبهبود روابط با ایران رو آورده بود تا کویت را هدف قرار دهد و حالا به نظر می رسد سفر جبیر به بغداد بیش از آنکه نشانه اصلاح در عملکرد سعودی ها باشد تاکتیکی برای ایجاد تفرقه در محور مقاومت و پیشبرد طرح های آتی ریاض در سوریه است. 

---------------------------------------------

بررسی و تحلیل/ رضا محمدمراد