عملیات تروریستی در سن پترزبورگ و ضرورت جنگ پیشگیرانه علیه تروریسم

روز دوشنبه عملیات تروریستی در مترو سن پترزبورگ دستکم 14 کشته و دهها زخمی برجای گذاشت، خبرگزاری رویترز یک روز پس از این انفجار اعلام کرد بمب گذار انتحاری مظنون انفجار مترو سن پترزبورگ با اسلام گرایان افراطی مرتبط بوده است. گفته می شود عامل عملیات یکی از اتباع قرقیزستان بوده است که این موضوع بیانگر این واقعیت است که آسیای میانه می تواند به یکی از کانون های فعالیت گروههای افراطی تبدیل شود به ویژه اینکه پس از سرمایه گذاری عربستان در این منطقه برای گسترش وهابیت و همچنین جذب جوانان این منطقه و آموزش آنها در مدارس دینی خود،  افکار افراطی رشد صعودی داشته است.

قادر مالکوف یکی از رهبران دینی و رییس مرکز دین، حقوق و سیاست قرقیزستان در نهمین همایش شورای عالی مجمع جهانی بیداری اسلامی که از 21 تا 22 اکتبر 2016 در بغداد برگزارشد  درخصوص انتشار گسترده 'افکار افراط گرای وهابیت' در کشورهای پنجگانه آسیای میانه اعلام خطر کرده و گفته بود که افکار خشونت طلب وهابیت به سرعت در این پنج کشور در حال انتشار است.

به گفته مالکوف پس از توافقنامه های گردشگری کشورهای آسیای میانه از جمله قرقیزستان با عربستان افکار وهابیت تحت پوشش گردشگری و جهانگردی و فعالیت نهادهای خیریه این کشور درساخت مساجد و کمک به ایتام به سرعت در پنج کشور قرقیزستان، قزاقستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان در حال انتشار است.

مالکوف که تاکنون سه بار مورد حمله تروریستی افراط گرایان وهابی در قرقیزستان قرار گرفته است افزوده بود تمامی مردم آسیای میانه از پیروان مذهب 'حنفی' هستند، اما وهابیت به عنوان یک دین منحرف و افراطی، کاری کرده که از کشور پنج میلیون نفری قرقیزستان طبق آمار رسمی حدود یکهزار جنگجوی قرقیزی هم اکنون در سوریه در کنار گروههای تروریستی داعش والنصره می جنگند.

به گفته مالکوف با توجه به تسهیلات فوق العاده ای که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بویژه مدارس دینی در عربستان برای طلاب کشورهای آسیای میانه فراهم می کنند از جمله اختصاص حقوق ماهیانه و اعطای مسکن مناسب، تقاضا برای تحصیل در مدارس دینی و دانشگاه های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بیشتر شده است. اظهارات رییس مرکز دین، حقوق و سیاست قرقیزستان از این منظر قابل توجه است که بعید نیست که گروه های افراطی تروریستی ، مانند داعش یا النصره در ورای عملیات تروریستی در سن پترزبورگ باشند به ویژه اینکه اطلاعات اولیه حاکی از آن است که بیش از پنج هزار قفقازی فقط عضو داعش در عراق و سوریه هستند.   

البته به نظر می رسد بازیگران فرامنطقه ای نیز حضور سعودی ها را در آسیای میانه مغتنم دانسته وحتی یک فرصت برای بازدارندگی روسیه وچین می دانند و از این منظر فعالیت گروههای تروریستی و افراطی در آسیای میانه برای تضعیف روسیه وچین می تواند در مسیر اهداف آنها مطلوب باشد.

به ویژه اینکه روسیه برای حفظ و گسترش همکاری ها با آسیای میانه به تشکل هایی مانند «سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع» که 9 کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، بلاروس، تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان و مولداوی را به عنوان اعضاء اصلی و ترکمنستان را نیز به عنوان عضو ناظر این سازمان در خود جای داده، روی آورده است و آمریکا  از سوی دیگر حرکت آرام و خزنده ای را از عضویت لتونی، لیتوانی، مولداوی در اتحادیه اروپا تا استقرار سامانه های موشک های بالستیک و تجهیزات جنگی سنگین در شرق اروپا و مرزهای غربی روسیه به انجام رسانده است. 

در چنین شرایطی به نظر می رسد تصمیم روسیه برای جنگ پیشگیرانه با تروریسم و همکاری با جمهوری اسلامی در مبارزه با ترویسم در سوریه، تصمیم درستی بوده است و عملیات تروریستی در سن پترزبورگ بر ضرورت افزایش همکاری ها و پیوستن دیگر کشورها به آن می افزاید. به ویژه اینکه ممکن است سرویس های اطلاعاتی کشورهای حامی تروریست ها، در این انفجار برای دلگرمی دادن به گروههای افراطی و زهره چشم گرفتن از روسیه دست داشته باشند.

 

----------------------------------

بررسی و تحلیل/ رضا محمدمراد