آیا امریکا بازی در سوریه را واگذار می کند؟

روز جمعه ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ رئیسان جمهوری روسیه و امریکا در حاشیه نشست گروه بیست  در هامبورگ با اجرای آتش بس در قنیطره و درعا در جنوب غربی سوریه تحت نظارت نیروهای روس موافقت کردند و قرار شد این آتش بس از روز یکشنبه به اجرا درآید.

هفته ها پیش از دیدار پوتین و ترامپ،  مقام های امریکایی و روسی در اردن در باره دستیابی به آتش بس در جنوب غربی سوریه مذاکره می کردند و در دیدار ترامپ و پوتین این توافق اعلام شد.

باید گفت امریکا زمانی از روسیه خواست که در جنوب غربی سوریه آتش بس برقرار شود که نیروهای ارتش سوریه و متحدانش در تمامی جبهه های میدانی پیروزی های چشمگیری به دست آورده اند و بخش های زیادی از خاک این کشور آزاد شده و  نشست های آستانه هم به برقراری مناطق کاهش تنش و فرصت برای آشتی ملی میان دولت و برخی گروهها که از تروریست ها فاصله گرفته اند منجر شده است.

داعش در عراق در حال شکست نهایی،  و در سوریه هم بسیاری از مناطق تحت کنترل خود را از دست داده است. اگر این توافق از سوی تروریست ها نقض نشود این فرصت برای  ارتش سوریه ومتحدانش فراهم می شود که با تمرکز برشرق سوریه در دیرالزور بسیاری از پایگاههای ارتش  را از محاصره داعش نجات داده و با شکست داعش به سوی مرزهای عراق پیشروی نمایند. ضمن اینکه  این توافق آتش بس نشان داد که ریف دمشق به امنیت کامل رسیده و احتمال نفوذ به دمشق وسقوط پایتخت به صفر رسیده است.  از سویی در صحنه سیاسی این توافق نشان می دهد که امریکایی ها پذیرفته اند که موقعیت بشار اسد تثبیت شده است ودیگر چاره ای جز پذیرش او ندارند هر چند رکس تیلرسون برای خوشایند برخی متحدان سعودی وصهیونیستی اش پس از توافق آتش بس گفت  آمریکا هیچ نقشی در طولانی مدت برای خاندان اسد یا رژیم اسد نمی بیند اما پوتین در جواب او گفت که وزیر خارجه امریکا   شهروند سوریه نیست که بخواهد آینده سوریه را تعیین کند.  آینده سوریه و آینده بشار اسد رئیس جمهور این کشور را نیز باید مردم سوریه تعیین کنند. البته این عقب نشینی فقط به امریکا اختصاص ندارد  امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه نیز چندی پیش گفت که نگفته ام که کناره گیری بشار پیش شرط همه چیز است، چون هیچ کس به من جایگزینی مشروع (برای بشار اسد) نشان نداده است.

حالا این سخن رابرت فورد آخرین سفیر آمریکا در سوریه پیشتر خود را نمایان می سازد که همین اواخر گفته بود برای ترامپ در سوریه گزینه های زیادی باقی نمانده بود که بازی را تغییر دهد.

شرایط امریکا در سوریه را جاشوآ لاندیس مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما اینگونه توصیف می کند که آمریکا می تواند بر سر کنترل مناطق بازپس گرفته شده در سوریه با ایران، روسیه و بشار اسد رئیس جمهور سوریه وارد جدال شود. یا این که می تواند اعلام کند مأموریت در این کشور به پایان رسیده است و با نظارت بر تأمین امنیت در نزدیکی مرزها با هم پیمانان اصلی اش -اسرائیل و اردن- موافقت کند و بیشتر مناطق سوریه را به اسد وا گذارد. به گفته لاندیس توافق روز جمعه نشان دهنده محتمل بودن گزینه دوم است. چرا که  «اسد در حال بازپس گیری بیشتر مناطق سوریه است و آمریکا نمی تواند کاری در این باره انجام دهد.» 

از سویی در حالیکه برخی رسانه ها مدعی هستند که  این توافق بر خلاف نظر ایران بوده است پایگاه خبری صهیونیستی دبکافایل روز یکشنبه نوشت بی شک توقف عملیات نظامی در امتداد مرزهای سوریه با اسرائیل و اردن، بخشی از بده بستان آمریکا و روسیه برای امتیازدهی به ایران در جبهه های دیگر سوریه است که نفعش برای ایران برابر یا حتی بیشتر خواهد بود. دستاورد بزرگ برای ایران، کنترل نظامی این کشور بر جبهه شرقی واقع در امتداد مرز سوریه و عراق است که از اهمیت اساسی برای گشایش کوریدور زمینی از عراق به سوریه برخوردار است؛ کوریدوری که ایران مشتاقانه به دنبال گشایش آن است. 

--------------------------

رضا محمدمراد