منتقدان تیلرسون توانایی دیپلماتیک او را زیر سوال بردند

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، منتقدان رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا، تاکتیک ها و توانایی های دیپلماتیک او را زیر سوال می برند.

روزنامه نیویورک تایمز نوشت: در یک هفته وزارت امور خارجه آمریکا چندین بار پیام های تبریک برای کشورهای خارجی به سبب روز ملی آن کشورها ارسال می کند. به طور سنتی، این پیام ها از سوی دیپلمات های سطح پایینی نوشته می شوند و به طور منظم به تأیید روسایشان می رسند. و چیزی فراتر از این رخ نمی دهد.

به گفته چندین مقام وزارت امور خارجه آمریکا،‌ در حال حاضر، این پیام ها از طریق دفتر رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا ارسال می شود، جایی که مشاوران بلندپایه اش بر نظارت بر این پیام ها تأکید دارند و جایی که ویرایش این متن ها اغلب چندین هفته ها به طول می انجامد. از نظر این مقامات،  این یک نوع مدیریت خرد است و در عین حال نشان دهنده روشی است که تیلرسون به واسطه آن وزارت امور خارجه آمریکا را اداره می کند.

تیلرسون -که زمانی که رئیس جمهور ترامپ او را به عنوان نامزد کرسی وزارت امور خارجه آمریکا معرفی کرد او را یک «بازیگر در سطح کلاس جهانی» معرفی کرد- قبلا هرگز در دولت کار نکرده بود. اما او به عنوان مدیر اجرایی شرکت اکسون موبیل یک نوع تجربه مدیریتی را با خود به وزارت امور خارجه آورد، تجربه ای که وزرای امور خارجه آمریکا قبل از او مانند جرج پی شولتز -مدیر شرکت بزرگ مهندسی بچتل- و جرج مارشال -ژنرال پنج ستاره ای که زمانی وینستون چرچیل او  را به عنوان «سازمان دهنده پیروزی» در جنگ جهانی دوم توصیف کرده بود- از آن بهره مند بودند. 

حتی افرادی که درباره اعتبار سیاست خارجی تیلرسون شک و تردید دارند، بر این باورند که وزارت امور خارجه آمریکا -نهادی که هفتاد و پنج هزار کارمند دارد- می تواند از برخی از مهارت های مدیریتی او به عنوان مدیر یک شرکت بزرگ و مهم استفاده کند. تیلرسون می داند رهبران سازمان های بزرگ باید سریعا یک تیم مورد اعتماد ایجاد کنند، بر موضوعات مهم متمرکز شوند، به افراد سطح پایین تر مسئولیت بدهند و زمانی که لازم باشد از کارمندان خود کمک بخواهند.

منتقدان تیلرسون می گوید او تاکنون چنین کاری انجام نداده است. در عوض، او نتوانست کسی را برای سی و هشت سمت بلندپایه در وزارت امور خارجه معرفی کند و این در حالی است که در حال همکاری با شمار کمی از مشاوران شخصی خود و بازنگری در روش هایی است که وزارت امور خارجه آنها به مدت چندین دهه بر اساس آنها فعالیت می کرده است و او در تلاش برای توسعه یک سیاست خارجی منسجم و یکپارچه نیست.

نیکلاس برنز دیپلمات کهنه کار و بازنشسته و معاون وزیر امور خارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش گفت:‌‌ «وزیر امور خارجه باید بر رئیس جمهور، سیاست هایش و دیگر سران دولت هایی که او با آنها مراوده دارد، متمرکز باشد و این بدین معناست که او احتمالا نمی تواند عملا خودش وزارت امور خارجه را اداره کند.» او همچنین گفت:‌ «او باید مانند نماینده عمل کند و این همان چیزی است که هم اکنون شاهد آن نیستیم.»

آر سی هاموند سخنگوی تیلرسون گفت تیلرسون در تلاش برای مقابله با مشکلات مربوط به بروکراسی گسترده ای است که وزرای امور خارجه قبل از او آنها را نادیده می گرفتند. و به گفته هاموند، هر چه او به دانش بیشتری درباره وزارت امور خارجه دست پیدا می کند با مشکلات بیشتری نیز مواجه خواهد شد.

هاموند گفت:‌ «آنچه ما در تلاش برای درک آن هستیم این است که یک سری مشکلات وجود دارند که یا در مورد آنها قصور صورت می گیرد یا آن که نادیده گرفته می شوند.» او همچنین گفت:‌ «و آنها سبب ایجاد مشکلات بزرگتری می شوند که تنها در صورتی بر طرف می شوند که به شیوه ای مناسب با آنها برخورد شود.»

تیلرسون شصت و پنج ساله ارزیابی خود را نه تنها از وزارت امور خارجه آمریکا بلکه به طور کلی از دولت فدرال اعلام کرده  است.

او ماه گذشته در زمان بازگشت از سفرش به خاورمیانه (غرب آسیا) -جایی که او در آنجا به صورتی ناموفق تلاش کرد مناقشه میان قطر و چهار کشور عربی را حل و فصل کند- در مصاحبه ای گفت:‌ «این یک نهاد با انضباط بالا نیست.» او همچنین گفت: «روند تصمیم گیری منسجم نیست و گاهی اوقات افراد نمی خواهند تصمیم گیری کنند. هماهنگی و همکاری درون سازمانی برای همه در دولت دشوار است.»

تیلرسون از زمان ورودش به وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد این وزارت خانه باید بار دیگر سازمان دهی شود و او روند ارزیابی در ساختار این وزارت خانه را آغاز کرد. او دو شرکت مشاوره ای را استخدام کرد، اقدام به نظرسنجی در این وزارت خانه کرد و همچنین پنج کمیته برای تحلیل ابعاد مختلف وزارت امور خارجه آمریکا ایجاد کرد.

تیلرسون اعلام کرده است این سازمان بر اساس پیشنهادات کارمندانش اداره می شود اما حتی قبل از انجام دادن این نظرسنجی او سی و یک درصد از بودجه این وزارت خانه را و هشت درصد از کارمندان آن را کاهش داد و این بدین معناست که او تصمیم خود را گرفته است. او تا پانزدهم سپتامبر باید کنگره را در جریان برنامه هایش قرار دهد اما به نظر نمی رسد تا پایان امسال بتواند به طور کامل برنامه هایش را شکل دهد.

اقدامات دیپلماتیک تیلرسون در بهترین حالت ممکن متنوع بوده است. بزرگترین دستاورد او روز شنبه حاصل شد، زمانی که شورای امنیت سازمان ملل متحد با اجماع به اعمال تحریم علیه کره شمالی به سبب آزمایشات اخیرش در ارتباط با موشک های بالستیک قاره پیما، رأی داد، اقدامی که مستلزم همراه کردن روس ها و چینی ها با آمریکا بود. اما تلاش های او برای حل و فصل مناقشه بین عربستان سعودی - به همراه دیگر قدرت های سنی - و قطر با پیشرفت های کمی همراه بود و اروپایی ها وزارت خانه او را ناکارآمد ارزیابی می کنند.  علادوه بر این،  تلاش های او برای سازمان دهی مجدد سبب ایجاد مشکلاتی شده است. او تا زمانی ساختار جدید را درک نکرد نمی خواست معاونان وزیر و مشاوران آنها را منصوب کند. اما مقامات کهنه کاری که در این سمت ها حضور دذارند از اختیارات کمی برخورداند و درباره برکنارشدن نگران هستند. تلاش های او برای به خدمت گرفتن شامل افراد جوان کمی می شود. دیپلمات های بلندپایه به تعداد زیاد این وزارت خانه را ترک کرده اند.

وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی در زمان ریاست جمهوری اوباما اعلام کرد وجود افراد با استعداد در وزارت امور خارجه بدین معنا بود که آمریکا «ایده ها و قابلیت های بیشتری» در مقایسه با دیگر بازیگران دیپلماتیک در سطح جهان داشت.

او گفت:‌ «مایه نگرانی است که ما این ظرفیت ها را از طریق کاهش شدید بودجه، متمرکز شدن بر روند تصمیم گیری و خالی گذاشتن سمت های مدیریتی، از بین می بریم.

اجماع گسترده ای در وزارت امور خارجه آمریکا در این باره وجود دارد که این وزارت خانه باید تا حدودی سازمان دهی مجدد شود. برای مثال، وزارت امور خارجه بیش از شصت دفتر و نماینده ویژه دارد که به موضوعاتی از قبیل تغییرات آب و هوایی و قاچاق انسان می پردازند. این دفتار و نمایندگان در خارج از چرخه عادی وزیر فعالیت می کنند.

انتقادی که وارد می شود این است که تیلرسون دیگر اولویت ها را نادیده گرفته است.

رونالد ایی نیومن رئیس آکادمی دیپلماسی آمریکا و یکی از افراد کهنه کار و مورد احترام در وزارت امور خارجه آمریکا گفت:‌ «اجماع  گسترده ای در ارتباط با لزوم سازمان دهی مجدد وجود دارد و همچنین ناامیدی فزاینده ای در ارتباط با تصمیمات مرتبط با موضوعات فعلی احساس می شود. تعداد تصمیمات ضروری که هنوز اتخاذ نشده اند در حال افزایش است.»

امید می رفت تیلرسون شروع به انتصاب کادر بلندپایه خود کند و این چرخه تصمیم گیری تقسیم شود زیرا معاونانش نیز می توانند این مسئولیت را بر عهده بگیرند. انتصاب جان سولیوان در اواخر ماه مه به عنوان معاون وزیر امور خارجه آمریکا یک نقطه عطف بود زیرا سولیوان از محبوبیت برخوردار است، سخت کوش است و تجربه کار در دولت دارد و بر دولت نیز متمرکز لاست.

اما به نظر می رسد انتصاب سولیوان به جای بهبود شرایط تنها سبب وخامت آن شده است. در روز هفدهم ژوئیه، تیلرسون همه اختیارات سولیوان و دیگر مقامات بلندپایه در وزارت امور خارجه را در ارتباط با روند تصمیم گیری مورد ارزیابی قرار داد. دیپلمات ها می گویند دلیل این امر تصمیمی بود که سولیوان اتخاذ کرد اما این تصمیم مطلوب تیلرسون نبود، اما هاموند این موضوع را رد کرد که سولیوان کاری انجام داد که تصمیم تیلرسون را برای بازنگری در اختیاراتش در پی داشت.

او گفت دلیل این امر آن بود که تیلرسون دریافت بسیاری از صدها مسئولیت موجود در وزارت امور خارجه آمریکا که به طور سنتی به مقامات بلندپایه زیر نظر وزیر سپرده می شود به طور کامل مورد بررسی قرار نمی گیرند یا این که فاش نمی شوند. از جمله این مسئولیت ها اختیار تأیید صدها گزارشی است که باید در اختیار کنگره قرار بگیرد، و همچنین پذیرش طراحی جدید سفارت خانه و هماهنگ کردن موضوعات مربوط به مالیات بر درآمد بین وزارت خزانه داری آمریکا و دولت های خارجی است. 

هاموند گفت:‌ «از این رو، برای کسب اطمینان از این که خط مشی مشروع و قانونی در ارتباط با اختیارات وجود دارد، ما باید آنها را لغو کنیم. »

در حال حاضر، همه تصمیمات باید برای تیلرسون یا مشاوران بلندپایه اش شامل مارگارت پترلین رئیس کارکنانش و برایان هوک مدیر برنامه ریزی سیاسی او ارسال شوند.

تیلرسون اخیرا همچنین تأکید کرد کارکنانش باید یادداشتی را ارائه کنند که بیانگر توضیحاتی در ارتباط با بکارگیری افراد دیپلماتیک در سفارت خانه های آمریکا در بغداد و کابل است. 

تیلرسون در ماه ژوئیه در گفتگو با خبرنگاران اذعان کرد روحیه افراد در وزارت امور خارجه آمریکا پایین است اما او به طور کلی انتقادات را در این زمینه رد کرد. او گفت:‌ «من به این موضوع توجه دارم.»

او در عین حال گفت در حال اجرای سیاست های رئیس جمهوری است که مردم آمریکا او را انتخاب کرده اند و آنهایی که نمی توانند خود را با دولت جدید وفق دهند «ما به آنها اجازه می دهیم کار دیگری انجام دهند.»