مزایای اجرای طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه(طرح ریجستری)

چکیده مصاحبه پژوهشی:

• طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه از ۲۸ مهرماه آغاز می شود.
• طبق آمار سال 1394حجم قاچاق گوشی تلفن همراه معادل 11 میلیون و 600 هزار دستگاه است. که از لحاظ ارزش دلاری بیش از 1 میلیارد و 271 میلیون دلار را شامل می شود.
• مهم ترین مزایای اجرای طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه شامل: اطمینان از اصالت گوشی تلفن همراه ؛ اطمینان از مورد تایید بودن گوشی از نظر تست های سلامت ؛ اطمینان از استفاده از خدمات پس از فروش   راحت پیدا شدن گوشی های گم شده استیفای حقوق مالیات و عوارض دولت ؛ افزایش امنیت مبادی و مرزهای کشور به جهت از بین رفتن قاچاق  ؛  حمایت از تولید داخل و فعال اقتصاد رسمی و ...

پژوهش خبری صدا وسیما: با توجه به اینکه ضریب نفوذ موبایل در کشور 110 درصد و بیش از 150 میلیون سیم کارت واگذار شده است و همچنین طبق آمار سال 1394حجم مصرف گوشی تلفن همراه در کشور به بیش از 14 میلیون دستگاه رسیده بود و حجم قاچاق گوشی تلفن همراه معادل 11 میلیون 600 هزار دستگاه است که از لحاظ ارزشی دارای بیش از یک میلیارد و 271 میلیون دلار را شامل می شود ضرورت مقابله با قاچاق کالا به عنوان یکی از اولویت های اساسی کشور مشخص می شود و اجرای دقیق و بدون معطلی طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه از ضروریات این حوزه خواهد بود. طرحی که در صورت اجرای درست آن علاوه بر مقابله با قاچاق کالا توجه به مولفه های مهم در اقتصاد مقاومتی و ایجاد اشتغال در کشور می تواند سدی باشد بر نفوذ فرهنگی که با ورود این ابزار الکترونیک بر کشور از سوی سازندگان و ذینفعان تحمیل خواهد شد. در ارتباط با مزایای این طرح مصاحبه ای با آقای مهندس حمیدرضا دهقانی نیا ، مدیرکل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه باقاچاق کالا و ارز انجام دادیم که مطالب آن در ذیل ارائه می شود.

 طرح ریجستری یا احراز اصالت گوشی تلفن همراه

«ریجستری» یا همان «احراز اصالت گوشی تلفن همراه» طرحی است که در آن گوشی های تلفن همراه در حین ورود به کشور با اختصاص کدهایی منحصر به فرد، در گمرک هویت دار می شوند و با توجه به تبادل اطلاعاتی که بین دو وزارتخانه «ارتباطات و فناوری اطلاعات» و «صنعت، معدن و تجارت» وجود دارد،‌تنها گوشی هایی فعال خواهند شد که قبلا در گمرک ثبت شده باشند.

طرح ریجستری موبایل که به منظور مبارزه با قاچاق گوشی تلفن همراه طراحی شده، قرار است با ثبت شماره سریال (IMEI) گوشی هایی که پس از انجام تشریفات قانونی و از طریق گمرک به کشور وارد شده اند، خدمات مخابراتی را تنها برای آنها امکان پذیر نماید. چنانچه شماره سریال گوشی که وارد ایران می شود در سامانه گمرک ثبت نشده باشد، گوشی قاچاق تلقی شده و امکان فعال سازی در شبکه مخابراتی کشور را نخواهد داشت.

  طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه در مرحله اجرا

گوشی تلفن همراه و تجهیزات ارتباطی با قابلیت نصب سیم کارت از جمله کالاهای مشمول اولویت «ب» ماده 3 آیین نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که براساس آن وزارتخانه¬های صنعت و ارتباطات از سال گذشته موظف به ارائه کد شناسه به این کالا شده اند. گرچه وزارت صنعت اواخر سال گذشته از فراهم کردن زیرساخت ارائه کد شناسه گوشی تلفن همراه خبر داد اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اجرای طرح ریجستری گوشی تلفن همراه را به دلیل فراهم نبودن برخی زیرساخت ها و ایجاد هماهنگی با سایر دستگاه ها به تیرماه و سپس به 28 مهرماه امسال موکول کرد که امیدواریم اجرایی شود.

  مزایای طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه

آقای مهندس حمیدرضا دهقانی نیا، مدیرکل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه باقاچاق کالا و ارز در این مصاحبه حداقل مزایای طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه را اینگونه فرمودند:

الف – حداقل مزایای طرح برای مصرف کننده نهایی و مشتری عبارت است از :

اطمینان از اصالت تلفن همراه ؛ اطمینان از مورد تایید بودن گوشی از نظر تست های سلامت ؛ اطمینان از خدمات پس از فروش ، راحت پیدا شدن گوشی های گم شده و..

اصالت تلفن همراه ناظر بر جنبه‌های مختلفی است از جمله: گذراندن تست‌های مربوط به سلامت، برخورداری تجهیز از خدمات پس از فروش، اطمینان از نو و یا دسته دوم بودن تجهیز و ... . بدین ترتیب تنها تجهیزاتی مجوز واردات دریافت می‌کنند که تست‌های لازم بر روی آنها انجام شده باشد و همچنین یک شرکت گارانتی کننده ملزم به ارائه خدمات پس از فروش به آن تجهیز باشد. در هنگام خرید نیز امکان بررسی اصالت تجهیز وجود دارد و خریدار می‌تواند با اطمینان نسبت به خرید تجهیز مورد نظر خود اقدام کند.

با اجرای طرح احراز اصالت گوشی تلفن همراه، تنها تجهیزاتی مجوز واردات دریافت می‌کنند که تست‌ سلامت (SAR) بر روی آنها انجام شده و مورد تأیید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی باشد. این در حالیست که گوشی قاچاق بدون انجام تست سلامت وارد کشور می‌شود و ممکن است باعث بروز خطرات جدی بر روی سلامت در دراز مدت شود.

در بازار موبایل، مشاهده شده است که یک تجهیز کارکرده را بعنوان تجهیز نو و آکبند به مشتری می‌فروشند. با اجرای طرح، در آینده نزدیک این قابلیت برای خریدار وجود دارد که از اصالت تجهیز اطمینان یابد. بنابراین با بررسی اصالت تجهیز از طریق پیامک و یا کد دستوری USSD، پیغامی برای خریدار ارسال می‌شود که در آن علاوه بر اطلاعات فنی و مدل تجهیز، شرکت گارانتی‌کننده معرفی می‌شود و نو و یا دسته دوم بودم تجهیز نیز در آن پیغام برای فرد تبیین می‌شود.

به جرأت می توان گفت که دزدیده شدن گوشی تلفن همراه و درز اطلاعات موجود در آن، دغدغه همه صاحبان گوشی های تلفن همراه است که تاکنون راه حل موثری برای حل این معضل وجود نداشته است؛ در حالی که با اجرایی شدن طرح "احراز اصالت گوشی تلفن همراه" هر گوشی موبایل دارای یک کد تجاری و یک سیم کارت معتبر هم ردیف می شود چنانکه به محض سرقت موبایل، صاحب گوشی تنها از طریق یک تماس با اپراتور خود می تواند شرایطی را ایجاد کند تا گوشی سرقت شده نتواند میزبان سیم کارت های دیگر باشد؛ به عبارت دیگر، دزدیدن گوشی های تلفن همراه دیگر به صرفه نخواهد بود.

ب – حداقل مزایای طرح برای تولید کنندگان داخلی و بازرگانان عبارتند از :

افزایش تولیدات داخلی و سرمایه گذاری بیشتر در آن – افزایش سهم بازار برای فعال اقتصادی رسمی و ...

طبق برآوردهای به عمل آمده در دو سال گذشته حجم مصرف گوشی تلفن همراه در کشور به بیش از 14 میلیون دستگاه رسیده بود که از این میزان تنها 70 هزار دستگاه در داخل کشور تولید و عرضه شده است. به عبارت دیگر تولیدات داخلی تلفن همراه در کشور تنها نیم درصد نیاز داخلی را تامین کرده و همچنین 2 میلیون و 300 هزار دستگاه از نیاز کشور به صورت قانونی وارد شده که  5/16 درصد از نیاز است، با احتساب تولید داخل به صورت کلی تنها 17 دصد از گوشی های مورد استفاده در ایران از مبادی رسمی تامین و تولید می شود و 83 درصد این بازار از مبادی غیررسمی کالاهای خود را تامین می کند که متاسفانه قاچاق بزرگترین سهم را در این خصوص دارد. در نتیجه این طرح باعث افزایش سهم بازار برای تولید کننده داخلی و فعال اقتصادی رسمی می شود.

ج – حداقل مزایای طرح برای دولت عبارتند از :

افزایش امنیت مبادی و مرزهای کشور به جهت از بین رفتن قاچاق – امکان نظارت بر دستگاههای موبایل و ردیابی به لحاظ امنیتی – حمایت از تولید داخل – کنترل واردات و تجهیزات دارای سیم کارت – استیفای حقوق مالیات و عوارض دولت و ...

با اجرایی شدن این طرح، سیم کارت روی موبایل های قاچاق فعال نمی شود و با اجرای کامل این طرح، قاچاق موبایل از بین خواهد رفت. در آخرین برآوردها،‌ حجم قاچاق گوشی تلفن همراه معادل 11 میلیون و 600 هزار دستگاه است که از لحاظ ارزش دلاری بیش از یک میلیارد و 271 میلیون دلار را شامل می شود.

علاوه بر این سالانه به دلیل عدم پرداخت حقوق ورودی از سوی واردکنندگان غیرقانونی تلفن همراه بیش از 1000 میلیارد تومان از درآمدهای گمرکی دولتی محقق نمی شود.

 د – حداقل مزایای طرح برای اصناف عبارت است از :

واحدهای صنفی علاقه مند هستند کالاهایی که در واحدهایشان ارائه می دهند دارای شناسنامه و اصالت باشد و اساسا شفافیت خواسته اصناف است. بنابراین اجرای طرح رجیستری قطعا خواسته واحد صنفی است.

   مردم نگران نباشند

برخی از دغدغه های مردم به افزایش قیمت گوشی تلفن همراه پس از اجرای طرح ریجستری و نیز هزینه بر بودن اجرای آن برای افراد بر می گردد ؛ در حالی که دهقانی نیا، معاون کل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، با قاطعیت عنوان کرده که «بابت تجهیز، ثبت در شبکه و ریجستر کردن تلفن همراه نباید هیچ هزینه ای از مردم دریافت شود و اگر خلاف این کار صورت گیرد، قطعا آن افراد کلاهبردار هستند.»

وی در این باره نیز اعلام کرده است که «برای گوشی هایی که قبلا در شبکه فعال شده اند، هیچ مشکلی به وجود نخواهد آمد و گوشی هایی که هم اکنون در دست مردم است، همچنان از خدمات اپراتوری بهره مند خواهند شد»؛ به بیان دیگر ، فقط گوشی هایی که بعد از اجرای این طرح به کشور وارد و یا توسط فروشندگان به فروش می رسند، برای فعال شدن گوشی ها باید یک سری اقدامات ساده ای را طی کنند که آموزش ها و اطلاع رسانی های آن در آینده اعلام خواهد شد.

اما یکی دیگر از این دغدغه ها به افزایش قیمت تلفن همراه پس از اجرایی شدن این طرح بر می گردد و نگرانی-هایی را برای مردم ایجاد کرده است؛ در حالی که سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادل مجلس شورای اسلامی صراحتا عنوان می کند: «برای جلوگیری از التهاب بازار و افزایش قیمت ها، هیچ جای نگرانی برای مصرف کننده نهایی نیست و پس از اجرای این طرح، قیمت تلفن همراه افزایش چندانی نخواهد یافت.

 جمع بندی

از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، اتاق بازرگانی ایران، اتاق اصناف ایران، سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان که همگی به نحوی در اجرای این طرح سهیم هستند، در کنار مردم انتظار می رود به صورت جدی اجرای این طرح مهم را دنبال کنند تا شاهد تبعات مثبت اجرای آن در کشور باشیم. البته اجرای طرح رجیستری، صدای قاچاقچیان تلفن همراه و کسانی که از قاچاق تلفن همراه منتفع می‌گردند را درخواهد آورد و آنان برای اینکه این طرح به سرانجام نرسد، از تمامی ابزارهای در اختیار خود استفاده خواهند کرد. بنابراین لازم است مسئولین اجرای طرح خود را برای ایستادگی مقابل فشارها و انتقادها در این زمینه آماده نمایند.

پژوهش خبری // علی قنبری