به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت: ترامپ در سخنرانی خود راهبرد آمریکا درباره ایران و برنامه هستهای اش را مشخص و تصریح کرد که قصد ندارد تایید کند که ایران به توافق هستهای پایبند بوده است. تحلیلگران با طرح پرسشهایی سخنان کذب ترامپ را به چالش کشیدند.
دولت ایران پیش از توافق هستهای در آستانه فروپاشی بود. ترامپ: «دولت پیشین آمریکا تحریمهایی را که علیه ایران وضع شده بود به واسطه توافق هستهای لغو کرد، آن هم درست در زمانی که رژیم ایران در آستانه فروپاشی کامل بود.»
شماری از تحلیل گران مسائل سیاسی میگویند هیچ دلیلی وجود ندارد که بگوییم دولت ایران تا پیش از توافق هستهای در آستانه فروپاشی بوده است. البته، اقتصاد ایران به واسطه تحریمهایی که علیه صنایع نفت این کشور وضع شده بود به شدت آسیب دیده بود.
مایکل سینگ Michael Singh، از کارشناسان مسائل سیاسی در موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن و از کارکنان شورای امنیت ملی آمریکا در دوران زمامداری جرج دبلیو. بوش، میگوید: «هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد رژیم ایران تا پیش از توافق هستهای در آستانه فروپاشی بود. درست است که تحریمها تاثیر جدی بر اقتصاد ایران بر جای گذاشته بود. به ویژه آن که، تحریم صنعت نفت این کشور تاثیرات جدی بر اقتصاد جمهوری اسلامی بر جای گذاشته بود. با این حال، این که گفته شود رژیم ایران در آن زمان در آستانه فروپاشی بود امری اغراق آمیز است.»
سینگ در ادامه میافزاید فشارهایی که بر اثر تحریمهای بین المللی بر ایران وارد شده بود میتوانست تمام جناحهای سیاسی در این کشور را متحد کند و به این وسیله به تقویت موقعیت حاکمان ایران کمک کند.
ایران بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار کمک مالی برای تروریسم هزینه کرده است. ترامپ: «توافق هستهای باعث شد که دیکتاتوری ایران به یک شریان سیاسی و اقتصادی دست یابد و از شر فشارهای شدید داخلی ناشی از اعمال تحریمها خلاص شود. این توافق همچنین به رژیم ایران کمک کرد که منابع مالی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار به دست آورد و تهران را در تامین مالی تروریسم یاری کند.»
این ۱۰۰ میلیارد دلاری که ترامپ از آن سخن میگوید به ایران تعلق داشت و داراییهای مسدود شده تهران بود و به دنبال برداشته شدن تحریمها امکان آزاد شدن این میزان از داراییهای مسدود شده تهران فراهم شد. با این حال، تحلیلگران میگویند ایران تنها توانست بخشی از این میزان پول آزاد شده را در اختیار قرار گیرد، زیرا بدهیهایی نیز داشت. بر اساس برآوردهای مختلفی که صورت گرفته است ایران بین ۳۵ تا ۶۰ میلیارد دلار از این داراییهای مسدود شده را در اختیار گرفت.
افزون بر این، ایران حدود یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار به ایران تحویل داد. این میزان پول متعلق به یک معامله تسلیحاتی بین آمریکا و ایران در زمان حکومت شاه بود که به سرانجام نرسیده بود.
ایران بارها توافق هستهای را نقض کرده است. ترامپ: «رژیم ایران بارها توافق هستهای را نقض کرده است. برای مثال، ایرانیها در دو مقطع میزان آب سنگینی را که در اختیار داشتند از ۱۳۰ تن بیشتر بوده است. رژیم ایران تا همین اواخر از عمل به تعهدات خود در خصوص فعالیت سانتریفوژهای پیشرفته خودداری میکرد.»
البته، آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که ایران به تعهدات خود در چارچوب توافق هستهای عمل کرده است. دولت ترامپ نیز تاکنون دوبار تایید کرده است که تهران به تعهدایت که در چارچوب این توافق متقبل شده پایبند بوده است. یوکیا آمانو ، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در بیانیهای که بعد از سخنرانی ترامپ منتشر کرد گفت: «در حال حاضر، ایران تحت شدیدترین برنامههای راستی آزمایی هستهای قرار دارد.»
میزان آب سنگین ایران در مقطعی از سقف ۱۳۰ تن فراتر رفت و این کشور سانتریفوژهای پیشرفته تری را راه اندازی کرد. به عبارت دیگر، از حدودی که برای این کشور در چارچوب توافق هستهای تعیین شده بود فراتر رفت، اما کارشناسان میگویند ایران به سرعت این روند را اصلاح کرد. کارشناسان تاکیآمد دارند که این امر هیچ گونه نقض فاحش توافق هستهای نبوده است.
رابرت اینهورن Robert Einhorn، از کارشناسان مسائل مربوط به خلع سلاح که همکاریهایی با وزارت امور خارجه آمریکا در زمان زمامداری اوباما داشته است و اکنون در موسسه بروکینگز کار میکند، میگوید: «این که گفته شود ایران بارها توافق هستهای را نقض کرده است اغراق است.