پوشش بیمه ای خدمات مشاوره تاچه اندازه تحقق یافته است؟

چکیده مصاحبه پژوهشی:

-  حداکثر ۲۰ درصد سلامت انسان به بعد جسمانی اش برمی گردد و ۸۰ درصد بقیه مربوط به سه بعد روانشناختی، اجتماعی و معنوی است.

- در کشورهای توسعه یافته، فقط 15 تا 20 درصد بودجه سلامت صرف سلامت جسم و حداقل 80 درصد صرف سلامت روانی، اجتماعی و معنوی بیمار می‌شود.

-از هر 5 نفر در دنیا، یک نفر «افسردگی» در محیط کاری را تجربه می کند و 50 درصد افسرده‌ها  هرگز درمان نمی‌شوند

- در کشور ما فقط کمتر از 3 درصد بودجه‌ها به سلامت روان اختصاص پیدا کرده است.

-5 تا 10 درصد شیوع بیماری های روانی در کشورمان را افسردگی تشکیل می دهد.

- میزان شیوع اختلالات روان بین افراد 15 تا 65 سال را بدون احتساب اختلالات شخصیتی، 24 درصد اعلام شده است.

- 23.6 درصد از ایرانیان به انواع اختلالات روانی مبتلا هستند.

-در نبود پوشش فراگیر بیمه خدمات مشاوره و روانشناسی­، برخی موسسات و نهادها از گذشته برای کارکنان خود تسهیلاتی ارائه می دادند که البته امروزه رو به کاهش است.

- خط 1480 مشاوره تلفنی سازمان بهزیستی،‌ خدمات رایگان سرای محله ها و سمن ها و خدمات مراکز دولتی  عمده مواردی هستند که می­ توانند پوشش بیمه ای را جبران کنند.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

 پرخاشگری و خشونت در جامعه نسبت به دهه‌های قبل بیشتر شده و از سطح تحمل و مدارای مردم نیز کاسته شده است. به همین دلیل نیاز به آموزش «مدارا» و «تاب آوری» به مردم حس می شود. داشتن جامعه‌ای سالم، به دور از آسیب‌های اجتماعی جز با کمک و یاری متخصصان و روان شناسان، مددکاران ، مشاوران و تدابیر سیاست‌گذاران عرصه‌های روان و سلامت امکان پذیر نیست.

- اسدبیگی رئیس اورژانس اجتماعی کشور:^[4] انجمن علمی روان پزشکان ایران میزان شیوع اختلالات روان بین افراد 15 تا 65 سال را بدون احتساب اختلالات شخصیتی، 24 درصد اعلام کرده است. 23.6 درصد از ایرانیان به انواع اختلالات روانی مبتلا هستند. و این نشان می‌دهد مساله توجه به «سلامت روان» در کشور موضوعی جدی است که باید توجه مسئولان را به خود جلب کند.

این خدمات فقط برای افراد دچار اختلال روانشناختی نیست بلکه انواع مشاوره ها مانند استرس ها، زناشویی درمانی، مشاوره تربیت فرزند و... از نیازهای عامه مردم است که تا حدودی ابعاد پیشگیرانه و درمانی دارد.[5] 

لزوم توجه به سلامت روان در محیط های شغلی مانند کارگاه ها و سازمان ها و...

سازمان بهداشت جهانی معتقد است افسردگی در راس علل بیماری‌ها است. این افراد یا سر کار نمی‌روند یا نمی‌توانند به صورت کامل به شکل مولد از توانمندی‌هایشان استفاده کنند. در محیط های کاری در دنیا از هر 5 نفر، یک نفر مشکلات سلامت روان را تجربه می‌کند. به همین دلیل بسیاری از کارفرمایان برای داشتن محیط کاری سالم به دنبال سیاست‌گذاری هستند.

بر اساس گزارش‌های وزارت بهداشت، 5 تا 10 درصد شیوع بیماری‌های روانی در کشورمان را افسردگی تشکیل می‌دهد که با این وجود هفت تا هشت میلیون نفر از جمعیت کشور افسرده هستند

مسائل شناختی در زمان ابتلا به افسردگی مانند مشکل در تصمیم‌گیری و حافظه باعث می‌شود به عملکرد شغلی افراد در 94 درصد از زمان کار آسیب وارد شود. تحقیقی در ژاپن درباره ارتباط استرس ها با محیط کاری نشان می دهد که32.4 درصد از کارگران گفته‌اند در سال گذشته از استرس و اضطراب محیط کار در رنج بوده‌اند. همچنین پژوهش‌ها در شیلی در سال 2011 نشان داده 28 درصد از کارگران و 13.8 درصد کارفرماها معتقدند که استرس و افسردگی در اقداماتشان مشهود است[6]. 

تعرفه روان شناسان و مشاوران در سال 1396 چقدر است؟

سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور  به عنوان مرجع تعیین نرخ خدمات مشاوره و روانشناسی در کشور،‌ تعرفه های سال 1396 روان شناسان و مشاوران  را  برای یک جلسه خدمات روان شناسی و مشاوره 45 دقیقه ای چنین اعلام کرده است:

برخی از اقداماتی که در این حوزه انجام شده است

در سازمان بهزیستی کشور حدود 800 مرکز مشاوره در بخش خصوصی و 300 مرکز مشاوره تخصصی وجود دارد. سازمان بهزیستی، یارانه ای را برای خدمات مشاوره و روان درمانی قرار داده است و برای کسانی که توان پرداخت مشاوره در بخش خصوصی را ندارند در برخی موارد تا صددرصد مبلغ مشاوره را پرداخت می­کند اما متاسفانه ظرفیت این سازمان در این زمینه محدود است.

-خط 1480 مشاوره تلفنی سازمان بهزیستی:  سال گذشته یک میلیون و 300 هزار نفر با این خط تماس گرفتند و به حدود 800 هزار نفر از این افراد مشاوره رایگان ارائه شده است.

-ارائه خدمات رایگان در سراهای محله از سوی روانشناسان و مشاوران داوطلب  

 کلام آخر

 روان شناسان و مشاوران، توانایی ارایه مداخلات ارزنده‌ای دارند که روان درمانی یکی از آنهاست و برای دفاع از حقوق روان شناسان و حقوق مراجعانشان، لازم است این مداخلات از حمایت بیمه برخوردار شوند.

بسیاری از بیماری‌های جسمی که با یکی دو نسخه و در فاصله چند روز بهبود می‌یابند مشمول بیمه می‌شوند ولی افراد جامعه زمانی که در تنگناها و سردرگمی‌هایشان، برای غلبه بر افسردگی و اضطراب، بهبود مهارت‌های رفتاری ارتباطی و ...  نیازمند کمک، آموزش و مشاوره روانشناختی هستند بدون حمایت‌های بیمه­ ای به حال خود رها می­ شوند. این درحالی است که حتی برخی از سازمان‌های دولتی و کارگاه‌ها و کارخانه ­ها که در گذشته خدمات مشاوره و روانشناسی به صورت پاره وقت برای کارکنان خود ارائه می­ دادند یکی پس از دیگری دفاتر مشاوره روانشناختی خود را به بهانه اصلاح ساختاری و کاهش هزینه ­ها از چارت اداری خود حذف کرده اند و اهمیت این مشاوره ­ها را حداقل در پیشگیری از مخاطرات محیط کار و افزایش کارآیی کارکنان و بالا رفتن راندمان موسسه خود نادیده می ­گیرند.

پژوهش خبری // فریفته هدایتی

-------------------------------------------------------------

[1]ـ ایسنا، 10/ 4/ 96

[2] ـ سایک نیوز، 5/ 11/ 95

[3] ـ ایسنا، 10/ 4/ 96

[4] ـ ایسنا، ۱۹/ 7/ ۱۳۹۶

[5] ـ سلامت نیوز، 23/ 6/ 89

[6] - ایسنا، ۱۹/ 7/ ۱۳۹۶

[7] - بر اساس مصوبه شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور؛ مورخ 4/ 2/ 96

[8] - در گفتگو با پژوهشگر اداره پژوهش خبری صدا و سیما،‌ 15/ 7/ 96