کاهش توان رقابت پذیری صنایع غذایی در بازارهای جهانی

کاوه زرگران در مصاحبه تلفنی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما افزود: قیمت‌های دستوری مواد اولیه، تورم بالا در دهه اخیر، بهره‌وری پایین و سایر عوامل موجب افزایش قیمت تمام شده تولیدات شده است که علاوه بر نظام توزیع ناکارآمد در بازار داخل، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، ضعف بسته‌بندی و برندسازی در تجارت خارجی، کاهش سطح رقابت‌پذیری محصولات صنایع غذایی را در بازارهای جهانی به همراه داشته است.
وی اضافه کرد: به طور نمونه قیمت تمام شده شیر خشک صادراتی که کیلویی حدود 12 هزار تومان است با اختصاص یارانه های صادراتی کیلویی حدود 8 هزار تومان صادر می شود و نشان می دهد با قطع یارانه صادراتی، دیگر نمی توانیم شیر خشک صادر کنیم یعنی نتوانستیم بهره وری را افزایش دهیم بلکه این یارانه هاست که صادرات در این حوزه را سر پا نگه داشته است.
زرگران گفت: در حالی که سال گذشته به علت اختصاص مشوق واردات موز به ازای صادرات سیب، صادرات این محصول افزایش چشمگیری داشت و امسال با حذف این مشوق و جایگزینی واردات موز احتمالا به ازای صادرات کشمش، سیب روی دست تولید کنندگان می ماند و صادرات آن در 7 ماه امسال کاهش 44 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته داشته است.
وی افزود: با ورود پسته آمریکایی با قیمت کمتر به بازارهای بین المللی، صادرات پسته ایرانی نیز امسال در مقایسه با سال گذشته 44 درصد کاهش یافت و از 382 میلیون دلار صادرات در نیمه نخست سال 95 با 63 میلیون دلار کاهش به کمتر از 219 میلیون دلار در نیمه نخست امسال رسیده است.
زرگران افزود: صنایع لبنی، شیرینی و شکلات، رب گوجه‌فرنگی و آب میوه و کنسانتره به ترتیب بیشترین صادرات را در شش ماه نخست امسال در میان گروه‌های کالایی صنایع غذایی کشور داشته‌ است که صنایع لبنی با صادرات نزدیک به 500 میلیون دلار پیشتاز صادرات بین گروه‌های دیگر صنایع غذایی است اگرچه در چند روز اخیر با تصمیم های مسئولان عراقی، بازار صادرات لبنیات هم با چالش مواجه شده است.
وی با بیان اینکه یکی از چالش‌های اساسی پیش روی بنگاه‌های صنعتی در کشور از جمله صنایع غذایی، عدم تطابق ظرفیت تولیدی شکل گرفته با نیازهای بازار است، افزود : اعطای بیش از حد مجوز به بنگاه‌های صنعتی و تایید طرح‌های غیراقتصادی، باعث خالی ماندن بسیاری از ظرفیت‌های تولیدی و در نتیجه کاهش بهره‌وری عملکرد بنگاه‌ها و کاهش توان رقابت‌پذیری آنها در بازارهای بین‌المللی شده است.
زرگران همچنین یکی از چالش‌های جدی در تجارت خارجی مواد و فرآورده‌های غذایی را نبود هماهنگی، سازگاری و یکپارچگی در سیاست‌های دولت در استفاده از اهرم‌های ایجاد تعادل در تجارت خارجی دانست و گفت: اهرم‌هایی نظیر تعرفه‌های وارداتی، عوارض صادراتی، جوایز صادراتی و نرخ ارز که در اختیار دولت برای ایجاد تعادل در تجارت خارجی مواد و فرآورده‌های غذایی است، در بخش‌های مختلف دولت پراکنده‌اند و هماهنگی میان آنها در جهت سیاست‌های کلان تجارت خارجی دشوار است.
رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران در این حال، افزود: تعداد زیاد واحدهای خرده‌فروشی، کوچک بودن مقیاس آنها، استقلال خرده‌فروشان از سایر حلقه‌های تامین و توزیع کالا، از ویژگی‌های خرده‌فروشی کالا در کشور است که هزینه‌های زیادی را به شبکه توزیع و در نهایت مصرف‌کنندگان تحمیل می‌کند.
زرگران همچنین گفت: برنج، دانه ذرت، دانه سویا، روغن، کنجاله، گوشت از عمده اقلام وارداتی در این دوره بوده است.
­