کم‌آبی روستاها، تشنه یاری مسئولان + فیلم

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین,«مجبوریم آب‌ دبه ها را صاف کنیم، حشرات و آشغال‌های رویش را بگیریم و این آب رو, هم خودمان بخوریم هم به میهمان بدهیم» آقای عزیزی از ساکنان روستای نجم‌آباد، در ۴ کیلومتری شهر قزوین، از کمبود آب آشامیدنی روستا شکایت دارد.
روستای نجم‌آباد تنها یک نمونه‌ از روستاهایی است که در زمینه تأمین آب، در وضعیت بحرانی قرار دارد.

به گفته مدیرعامل شرکت آب‌و‌فاضلاب روستایی استان، ۵روستای نجم‌آباد، اردبیلک، امیرآباد، حسن‌آباد و اکبرآباد در مرحله هشدار هستند.

او می‌گوید: برای تأمین آب این روستاها، ناچار شدیم از حوزه شهری آب بگیریم با این حال، همین آب را هم عده‌ای برای باغ و کشاورزی استفاده می‌کنند.
طبق اعلام دفتر مطالعات شرکت مدیریت منابع آب ایران، کم‌آبی بیش از ده سال است که گریبان استان قزوین را گرفته است؛ هم‌اکنون 10 استان کشور، از جمله قزوین با تنش شدید بی آبی مواجه هستند.
پویا مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین، در این زمینه می‌گوید: در میان ۳۰۰ دشت ممنوعه کشور، متأسفانه قزوین در ردیف مناطق بحرانی است که باید با مدیریت منطقی و کنترل مصرف بتوانیم روند افت منابع آبی را متوقف کنیم.
رئیس جدید سازمان حفاظت محیط‌ زیست، وضعیت ذخیره آبی کشور را بحرانی می‌داند و می‌گوید: طبق استانداردهای جهانی کشورهایی که از 20 تا ۴۰درصد از منابع آب تجدیدپذیر خود استفاده می‌کنند مشکلی ندارند؛ ولی کشورهایی که بالای 40درصد از این منابع را بهره‌برداری می‌کنند , بالای خط قرمز و در معرض مخاطرات جدی هستند.

به گفته عیسی کلانتری در این بین تنها 6 کشور بالای 60درصد از منابع آب تجدیدپذیر خود را استفاده می‌کنند که ایران با 110 درصد برداشت، در رتبه نخست جهانی قرار دارد و در صورت ادامه این روند، تا 15 سال آینده دیگر آبی در کشور باقی نخواهد ماند.
کلانتری , نبود مدیریت صحیح منابع آب را یکی از دلایل اصلی بحران آبی ایجاد شده در استان می داند و البته عوامل دیگری از قبیل آبیاری سنتی، کشت محصولات آب‌بر مانند گوجه و هندوانه و نبودن نظارت‌ قوی و مؤثر مسئولان در حفر چاه‌های غیرمجاز به این بحران دامن زده است.
با توجه به مطالب بالا، کم‌آبی استان قزوین در وضعیت بحرانی قرار دارد. این معضل در روستاها به دلیل افت شدید منابع آب زیرزمینی به دلیل برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی، به‌ویژه در بخش کشاورزی، تشدید هم شده است. از طرفی با وقوع خشکسالی‌های گسترده و نیز وابستگی بیش از حد روستاها به منابع آب زیرزمینی، عملاً بخش عمده‌ای از منابع آب زیرزمینی مورد استفاده برای تأمین آب روستاییان، با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است.

مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب روستایی اعلام کرد : ۱۵۰ روستای استان از مشکل کم‌آبی رنج می‌برند که این مشکل در ۷۰ روستا بحرانی است.
محمد علیزاده با اشاره به ۲۹۲هزار مشترک شرکت آبفای روستایی می‌گوید: این سازمان، بیش از 90درصد روستاها را تحت پوشش دارد؛ که از این تعداد، شاخص بهره‌مندی 84درصد است و همچنین از 605 روستا بالای 20 خانوار هم 496 روستا، تحت پوشش شرکت آب‌وفاضلاب روستایی هستند. 

مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب روستایی استان، روی آوردن به ایجاد طرح‌های آبرسانی روستایی در قالب مجتمع‌های آبرسانی را راه‌حل مشکل کم‌آبی می داند و می‌گوید: سال گذشته تعهد ساخت ۳۲ مجتمع آبرسانی داشتیم، که از این تعداد ۱۶ مجتمع به اتمام رسید و درصورت تخصیص اعتبار لازم که بالغ بر 115میلیاردتومان برآورد شده است دیگر مجتمع‌های آبرسانی هم امسال به اتمام خواهد رسید.
علیزاده استفاده نادرست آب شرب در روستاها را از عوامل تشدید مشکل کم‌آبی روستایی می‌داند و می‌گوید: متأسفانه بعضی روستاییان در مصرف آب  صرفه جویی  نمی‌کنند.

علیزاده گفت: در مناطق کوهستانی در پایین‌دست روستا، شیر آب را باز می‌گذارند و آب هدر می‌رود و در بالادست روستا , مشترک ما با کمبود آب مواجهه می‌شود. یا در روستاهایی که آب کشاورزی جاری در داخل روستا نیست، هر درختی که می‌بینید، از آب شرب روستا آبیاری می‌شود. برای مثال در منطقه طارم علاوه بر باغ‌های کشاورزی، هر خانواده ۲۰ تا ۳۰ اصله درخت زیتون در حیاط دارد که با آب شرب آبیاری می کنند.
مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب روستایی استان، از مصرف بیش از استاندارد آب گله دارد و می‌گوید: شرکت ما براساس استاندارد موظف است، به هرفرد روستایی در شبانه‌روز ۱۲۰ لیتر آب تحویل دهد؛‌ این در حالی است که متوسط مصرف سرانه آب در روستاهای استان ۲۰۸ لیتر، یعنی نزدیک به دوبرابر استاندارد است.
لذا کم‌آبی که در برخی از روستاها به بی‌آبی تبدیل شده؛ برای اهالی مشکلات بهداشتی ایجاد کرده است. از لحاظ حمام و نظافت وضعیت بعضی از روستاها خیلی حاد شده است.

علی آقا از اهالی روستای نجم‌آباد می‌گوید در زمان بی‌آبی، آب موردنیازش را از منزل اقوام خود در شهر قزوین تأمین می‌کند.

آقای کشاورز،‌ یکی دیگر از اهالی از نبود آب شکایت دارد و می‌گوید: در ۱۰، ۱۵ روز گذشته، تنها یک تا دو ساعت آب داشتیم. 
کارشناسان از سال‌ها پیش، نسبت به جنگ آب هشدار داده‌اند. جنگی با ابعاد گسترده، از جنگ بین کشورها تا درگیری بین دو هموطن برسر تقسیم آب.
ابراهیمی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، جنگ آب را بسیار نزدیک و ملموس می‌داند و می‌گوید: جنگ آب شروع شده و اگر این روند ادامه پیدا کند و مدیران جامعه چاره‌ای نیاندیشند, در چند سال آینده، درگیری مردم بر سر آب علنی‌تر خواهد شد.

 خبرنگار: امین فرخی