سازمان ملل ناکام در حل بحران سوريه

سازمان ملل اساساً براي حفظ صلح و امنيت بين المللي شکل گرفت اما همين حفط صلح و امنيت از همان ابتدا بهانه اي شد تا اعضاي غربي شوراي امنيت به ويژه آمريکا و انگليس به کشورهاي ديگر دست اندازي کنند و حق حاکميت ملي و سرزميني آنها را زيرپاگذارند.
وقتي که سازمان ملل در پايان جنگ جهاني دوم از سوي کشورهاي پيروز در آن جنگ، شکل گرفت، چندان عجيب و دور از انتظار نبود که اين کشورها سرمست از پيروزي در جنگ به دنبال توسعه طلبي باشند و به اصول سازمان ملل و اهداف و آرمان هاي آن وقعي ننهند.
پيرو اين مسئله، تهاجم نظامي آمريکا به سوريه بار ديگر ناکامي سازمان ملل در حل بحران هاي بين المللي و منطقه اي را نشان داد و مشخص کرد که اين سازمان عملاً وظيفه و کارکرد اصلي خود را که حفظ صلح و امنيت جهاني مي باشد، از دست داده است.
به هرحال سوريه از اسفند 1389 به مدت هفت سال صحنه جنگ خونين و مرگ باري است و تهاجم اخير آمريکا به سوريه هم بار ديگر بر تلاش هاي نافرجام سازمان ملل براي حل بحران سوريه صحه گذاشت.
البته روند ناکامي هاي سازمان ملل تنها به بحران سوريه محدود نمي شود و اين روند به وضوح در بحران هايي نظير يمن و فلسطين اشغالي هم قابل مشاهده است.
در جريان بحران يمن، جهانيان شاهد تداوم جنايات عربستان در يمن هستند و سازمان ملل به جاي ممانعت از جنايات عربستان پيگير طرح هاي دولتهاي غربي جهت نجات اين کشور از باتلاق خود ساخته اي است که نتيجه تجاوزگري و مداخله جويي آل سعود است.
تعلل هاي سازمان ملل در حل بحران فلسطين هم اين بحران را که نتيجه اشغالگري هفت دهه رژيم صهيونيستي است استمرار بخشيده و در اين ميان چشم انداز روشني نيز جهت حل اين بحران از جانب سازمان ملل ديده نمي شود.
در بحران سوريه و حمله نظامي اخير به اين کشور که به بهانه و ادعاي بازداشتن دمشق از استفاده مجدد سلاح شيميايي انجام پذيرفت، اعضاي غربي شوراي امنيت به هيچ وجه طبق اهداف و اصول اوليه سازمان متحد و قانون بين المللي عمل نکردند.
در حالي که منطقه فضاي ملتهب و پرتنشي را تجربه مي‌کند، سازمان ملل در آرام کردن اين فضا توفيقي نداشته است. اين سازمان به دنبال حمله نظامي آمريکا، انگليس و فرانسه به خاک سوريه تنها به بيانيه دادن اکتفا کرد. "آنتونيو گوترش" دبير کل سازمان ملل متحد طي بيانيه اي اعلام کرد کشورهاي عضو سازمان ملل از خود خويشتن داري نشان داده و از اقداماتي که اوضاع سوريه ها تشديد مي بخشد، اجتناب کنند.
شايد اين عدم توفيق و در واقع شکست را بتوان در دوگانگي موضع و رويکرد سازمان ملل در قبال بحران سوريه جستجو کرد.
آنتونيو گوترش، دبيرکل سازمان ملل پيش تر اثبات ادعاي حمله شيميايي دولت اسد به دوما را مستلزم بررسي دقيق، تخصصي، مستقل و حرفه‌اي دانسته بود و در اين باره خواستار تحقيق سازمان منع سلاح‌هاي شيميايي (OPCW) شده بود اما پس از تهاجم نظامي آمريکا به سوريه تنها به هشدار دادن و ابزار نگراني از شعله ورر شدن جنگ به کليت منطقه بسنده کرد.
در اينجا نکته عجيب و البته قابل تأمل اين است که حضور و مأموريت بازرسان سازمان ملل در سوريه براي بررسي کاربرد تسليحات شيميايي در شهر دوما پس از حمله هوايي آمريکا به سوريه (نوش دارو پس از مرگ سهراب) صورت مي گيرد. اين در حالي است که علي القاعده مجوز حمله به سوريه مي بايستي پس از اثبات ادعاي به کارگيري سلاح شميايي توسط دولت اسد صادر مي شد. در اين راستا دولت سوريه به دنبال اين حمله ادعايي شيميايي تاکيد کرده بود که اين کشور با سازمان ملل براي بازرسي 'هر مکان در هر زمان' همکاري مي‌کند به طوري که حتي دعوت‌نامه‌اي رسمي براي سازمان منع کاربرد تسليحات شيميايي فرستاد و از اين سازمان درخواست کرده بود که تيم تحقيقاتي خود را به دوما بفرستد تا درباره استفاده از سلاح شيميايي تحقيق کنند. اما از آنجايي که اين ادعا؛ اثبات شدني نبود، آمريکا و متحدان اروپايي او (انگليس و فرانسه ) در اقدامي شتابزده و مغاير با قوانين بين المللي، خاک سوريه را مورد تجاوز قرار دادند.
اکنون پس از گذشت هفتاد سال از شکل گيري سازمان ملل، اين نهاد بين المللي در ايجاد صلح و امنيت بين الملي و به تعبيري جلوگيري از جنگ و درگيري چندان موفق عمل نکرده است. اين امر موجب شده سازمان ملل جايگاه و اعتبار خود را در پايان بخشيدن به بحران هاي بين المللي و منطقه اي از دست بدهد و عملاً به ابزاري براي اعمال سلطه و اراده قدرت هاي استعماري تبديل شود. لذا دور از انتظار نيست که سازمان ملل در اموري که با منافع و اهداف قدرت هاي سلطه گر و رژيم هاي حامي آن در تضاد قرار داشته باشد، به جاي حمايت و نظارت بر قواعد مرتبط با صلح و امنيت بين المللي و حق حاکميت کشورها سکوت اختيار کند و همانند يک تماشاچي تنها نظاره گر امور باشد.

..........................................................................................
مصطفي عبدلي