خودمراقبتی عامل بهبودی ۶۵ تا ۸۵ درصد از بیماری‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران؛ دکتر محمود خدادوست معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در آستانه برگزاری سومین جشنواره ملی خود مراقبتی و آموزش بیمار ۲ مرداد مصادف با روز جهانی خود مراقبتی در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) تالار امام (ره) برگزار می‌شود، درباره خودمراقبتی و خودآگاهی افزود: خودمراقبتی یک عمل اکتسابی آگاهانه و هدف دار است که در آن هر فرد از دانش مهارت و توان خود استفاده می‌کند تا به طور مستقل از سلامت خود مراقبت کند؛ گاهی این مراقبت فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان و همشهریان را نیز شامل می‌شود.

وی گفت: خود مراقبتی در تمام طیف سلامت و بیماری معنی پیدا می‌کند. در بیماری‌ها هدف این است که بخش مراقبت‌های پزشکی حرفه ای، این بیماری‌ها را به حداقل برساند و شامل اعمالی است تا از سلامت ذهنی و جسمی خود محافظت کنند. نیاز‌های اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند و از بیماری‌ها یا حوادث پیشگیری کنند، ناخوشی‌های مزمن را مراقبت کنند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند.

وی افزود: خود مراقبتی، گام اول سلامت است، همین که ما یاد بگیریم خودمان از خودمان مراقبت کنیم، بین ۶۵ تا ۸۵ درصد از مراقبت‌هایی که به سلامت ما منجر می‌شود محصول همین خودمراقبتی است.

دکتر خدادوست گفت: خود مراقبتی انواع مختلفی دارد که از جمله‌ آن‌ها می‌توان به خودمراقبتی برای حفظ سلامت، خودمراقبتی در ناخوشی‌های جزیی خودمراقبتی در بیماری‌های مزمن و خودمراقبتی در بیماری‌های حاد اشاره کرد.

وی افزود: ارتقا سلامت و کاهش بار بیماری‌ها مستلزم ارتقای سطح آگاهی مردم و تغییر رفتار سلامت آن هاست.

خدادوست گفت: مطالعه‌ای در انگلستان نشان داد که حدود ۲۰ درصد از مراجعات به پزشکان و مراکز درمانی مربوط به بیماری‌های جزیی است که بخش عمده‌ای از این‌ها توسط خود مردم قابل مراقبت است؛ طبق آمار شبکه سلامت انگلستان، نزدیک به دو سوم مشاوره‌های پزشکان عمومی که منجر به تجویز دارو می‌شود بدون دارو یا با استفاده از دارو‌های بدون نیاز به نسخه پزشک قابل درمان است که مبلغ صرفه جویی شده در نظام سلامت، فقط از همین نظر سالانه ۹۶ میلیارد دلار است.

وی افزود: اگر صرفه جویی‌های ناشی از نیاز نداشتن به غیبت از کار برای مراجعه به پزشک، کاهش هزینه‌های حمل و نقل را اضافه کنیم؛ صرفه جویی نهایی بسیار بزرگتر می‌شود بیماری‌های مزمن به عنوان چالش اصلی نظام‌های سلامت در قرن حاضر است (اپیدمی بیماری‌های غیرواگیر، مسؤول ۶۰ درصد از موارد مرگ و میر در جهان است) حدود ۸۰ درصد از مراجعات سرپایی انگلستان و ۷۵ درصد از هزینه‌های نظام سلامت در امریکا مرتبط با بیماری‌های مزمن است.

خدادوست گفت: مزایای آموزش‌های خودمراقبتی در بیماری‌های مزمن به اثبات رسیده است، برای مثال مبتلایان به دیابت بطور متوسط در طول یک سال حدود ۳ ساعت با یک متخصص در تماس اند و ۸ هزار و ۷۵۷ ساعت باقیمانده را با استفاده از همان توصیه‌هایی که در آن ۳ ساعت گرفته اند یا با استفاده از مهارت‌های خودمراقبتی می‌گذرانند.

معاون اجتماعی دانشگاه علوم و پزشکی شهید بهشتی افزود: انسان سالم به عنوان اصلی‌ترین عامل توسعه بوده و علوم سلامت؛ برای تحقق حیات طبیه، شرط وجود انسان سالم و توسعه پایدار است و برای تحقق سلامت باید از تمامی ظرفیت‌های مبتنی بر تجربه و عقل بهره گیری کرد.

وی گفت: آنچه امروز پزشکی پیشگیری خوانده می‌شود در منابع طبی کهن ایرانی، حفظ الصحه نامیده می‌شود و پایه و اساس طب ایرانی است، حفط الصحه علمی است که سلامت بدن را نگه می‌دارد و عبارت است از معرفت به قوانین لازمه در اصلاح اعمال طبیعی اعضا؛ بنابراین در این علم از جلوگیری امراض و منع بروز و ظهور آن گفتگو می‌کند.

خدادوست افزود: طبق تعریف از منظر حکمای طب ایرانی؛ «بچشکی پیشه‌ای بود که تندرستی آدمیان را نگاهدارد و، چون رفته بود باز آرد به علم و عمل». وظیفه پزشک هم این است که به مردم چگونگی درست زندگی کردن را بیاموزد و از نظر حکیم جرجانی اسباب تندرستی و بیماری در شش چیز دانسته شده است که به آن اسباب سته گفتند که عبارتند از: اب و هوا، خوردنی و آشامیدنی‌ها خواب و بیداری، حرکت و ورزش، پاکسازی و دفع مواد زائد از بدن و اعراض و حالات روحی روانی، به همین دلیل مردم چگونگی حفظ تعادل این اسباب را می‌آموختند؛ جالب‌تر اینکه حتی پس از بروز بیماری قدم اول درمان را تدبیر دانسته است و تدبیر را دخل و تصرف در این اصول تعریف می‌کردند.

معاون اجتماعی دانشگاه علوم و پزشکی شهید بهشتی گفت: برخلاف آنچه که در طب رایج اصل بر درمان بیماری‌هاست طب ایرانی سلامت محور است و آموزه‌های طب ایرانی مبتنی بر اصلاح سبک زندگی است و با التفات به ریشه دار بودن این آموزه‌ها در فرهنگ و باور‌های مردم قابلیت پذیرش بیشتری دارند و مقبول هستند و دسترسی به خدمات آن نیز برای مردم آسان است، از این رو همانگونه که مورد تأکید سازمان جهانی بهداشت است ورود خدمات طبی سنتی و آموزه‌های آن در نظام سلامت با هزینه کمتر و قدرت نفوذ بیشتر کمک زیادی به ارتقای سلامت جامعه می‌کند.

ششمین همایش و سومین جشنواره ملی خود مراقبتی و آموزش بیمار ۲ مرداد مصادف با روز جهانی خود مراقبتی در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) تالار امام (ره) برگزار می‌شود.

علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن ۶۶۵۸۱۵۶۰ داخلی ۱۳۹ تماس بگیرند یا به سایت www.patient-education.ir مراجعه کنند.