تحريم هاي امريکا عليه ايران کارآيي ندارد

پس از اعلام تحريم هاي يکجانبه امريکا عليه ايران و تلاش دولت ترامپ براي به صفر رساندن صادرات نفت کشور، به جز عربستان و رژيم صهيونيستي، ديگر کشورها اين اقدام ترامپ را محکوم و بر ادامه تجارت با ايران تاکيد کرده اند. تحريم هاي جديد ترامپ عليه ايران فاقد پشتوانه قطعنامه هاي شوراي امنيت سازمان ملل و ناشي از اراده يک قدرت براي تحميل توافق ديگري عليه ايران پس از خروج امريکا از يک توافق بين المللي است که پشتوانه آن قطعنامه 2231 شوراي امنيت است.
به همين علت بسياري از کشورهايي که با ايران مراودات تجاري دارند اين اقدم ترامپ را غير قانوني دانسته و حاضر نيستند که با آن همراه شوند. چين يکي از واردکنندگان عمده نفت ايران اعلام کرده است که همچنان به واردات نفت از ايران ادامه خواهد داد. روسيه نيز بر ادامه روابط تجاري با ايران وحفظ برجام تاکيد کرده و ترکيه نيز همچنان به واردات نفت و گاز از ايران مصمم است. براي ترکيه به دليل اختلافات سياسي  و دوري مسير ممکن نيست که جايگزيني چون عربستان را براي تامين انرژي خود برگزيند.
از سويي گستره روابط تجاري ايران با هند از جمله نياز هند به انتقال کالاهاي صادراتي خود به افغانستان و آسياي ميانه از طريق بندر چاه بهار اين ضرورت را ايجاد کرده است که به منافع بلندمدت خودبيانديشد و مقام هاي اين کشور به همين دليل اعلام کرده اند که تسليم تحريم هاي يکجانبه امريکا نخواهند شد.
اين رويکرد از سوي ديگر کشورها نيز کمابيش در تجارت با ايران اعلام شده است و حتي متحدان نزديک امريکا مانند کره جنوبي و ژاپن نيز خواستار معافيت از تحريم هاي يکجانبه امريکا شده اند.
در کنار اين موارد بايد به شکاف در روابط اروپا با امريکا و تاکيد اتحاديه اروپا به حفظ برجام وافزايش سطح همکاري هاي اقتصادي با ايران  و به جريان انداختن قانون مسدودسازي براي حفظ شرکت هاي غربي در ايران نيز اشاه کرد که برنامه ترامپ براي تحت فشار قرار دادن تهران را با دشواري روبروکرده است.
به همين دليل اندیشکده شورای آتلانتیک در گزارشی تحلیلی اعلام کرده است از سر گیری تحریم های آمریکا علیه ایران کارایی نخواهد داشت و دولت آمریکا دیگر به مانند سال 2013 از حمایت جامعه بین الملل برخوردار نیست و توئيت هاي ترامپ براي اعمال شديدترين تحريم هيا تاريخ ي عليه ايران درست نيست.
از سويي استفاده بيش از حد امريکا از ابزار تحريم ها عليه ديگر کشورها از جمله ترکيه وروسيه سبب شده است تا اين کشورها علاوه بر همدلي با ايران، به فکر تشکيل بلوکي اقتصادي باشند که تحريم ها را کم اثر تر سازد.
اين عوامل ناکارآمد کننده تحريم هاي ضد ايراني ترامپ در حالي است که بر اساس گزارش بنیاد هریتیج  کلیدی ترين مولفه مرتبط با راهبرد تحریم های آمریکا عليه ايران تلاش برای قطع درآمدهای نفتی و گازی ایران است.  اندیشکده مرکز مطالعات راهبردی و بین الملل نيز در گزارشی اعلام کرده است ملاحظات پیچیده ژئوپلیتیکی، اقتصادی و لجستیکی سبب شده است پیش بینی در این باره به شدت دشوار شود که چه میزان از نفت ایران در نهایت از بازار قطع خواهد شد چرا که بر خلاف تحریم های چندجانبه غربی که سبب دست یابی به برجام شد، بیشتر کشورهای وارد کننده نفت ایران تمایل ندارند به روند تحریم های اعمال شده علیه ایران بپیوندند.
البته ممکن است تحريم ها سبب دشواري هايي در جذب سرمايه گذاري، سخت تر شدن دسترسي به فن آوري و تعاملات مالي با بانک هاي جهاني شود  که اين هم با توجه به تجربه ايران از تحريم هاي پياپي امريکا، مي تواند تهران را در گشايش کانال هاي ديگري براي دريافت سرمايه و فن آوري و تعاملات بانکي با ارزهاي محلي کمک نمايد.
البته مصداق اين ضرب المثل که عدو شود سبب خير اگر خدا خواهد، ناکارآمدي تحريم هاي يکجانبه امريکا علاوه بر سرآغازي بر سقوط سلطه امريکا بر جهان وآغاز عصر نوين در نظم نوين جهاني، فرصتي را براي ايران پديد خواهد آورد تا با اتکا بر اقتصاد مقاومتي و جراحي در اقتصاد و کاهش وابستگي به ميزان نفتي که به دليل تحريم ها ممکن است صادر نشود، حوزه هاي در آمدي ديگري  را چه از طريق سياست هاي مالياتي و چه کارآمد کردن دولت و شفاف سازي اقتصادي و توزيع عادلانه ثروت براي کشور مهيا سازد. اين فرصت همچنين مهيا شده است تا ظرفيت هاي داخلي توانمندي خود را  در توليد به نمايش گذاشته و با افزايش توليد و در کنار آن توجه به کيفت، شاخص هاي اقتصادي از جمله اشتغال و درآمد سرانه  و توليد داخلي را  بهبود بخشند.

 

---------------------------------------------

رضا محمدمراد