این بار طوفانی به سوی دشت عازم بود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ خاک کربلا، رنگین به خون ۵ فرزند امام حسن علیه السلام است.

با اینکه در مقتل خوانی‌های مرسوم در کشور از دو فرزند امام حسن یاد می‌شود؛ عبدالله بن الحسن (۹ ساله) و قاسم بن الحسن (۱۳ یا ۱۴ ساله).‌

ای کاش در کنار سنت روضه خوانی محرم که هر شبی را به یک شهید اختصاص می‌دهند باب دیگری نیز باز می‌شد تا یادی از شهدای دیگر کربلا نیز شود؛ شهدایی که هر کدامشان در فضای مرثیه خوانی دارای ظرفیت‌های فوق العاده‌ای هستند.

حضرت ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) با دیدن چهره برادر، بر او گریست، در پاسخ سوال امام حسن (علیه السلام) که از علت گریه آن حضرت سوال کرد، فرمود: به جهت بلایی که به تو می‌رسد، که حکایت از مسموم کردن مظلومانه امام مجتبی (علیه السلام) داشت، ولی امام حسن (علیه السلام) با شنیدن این پاسخ، مسموم شدن خود را ناچیز شمرد و فرمود: لا یوم کیومک یا ابا عبدالله روزی مانند روز تو نیست که سی هزار نفر به سوی تو آیند و همه مدّعی باشند که از امت جدّ تواند ... (منتهی الآمال – ص ۳۴۶)

قاسم (علیه السلام)
در سال ۵۰ (ه. ق) وقتی کار سمّ جعده ملعونه – همسر امام حسن (علیه السلام) - به آنجا کشید که پاره‌های جگر امام در اثر آن، از دهان مبارکش، بیرون آمد، در لحظه‌های آخر، همه اهل و عیال خود را به امام حسین (علیه السلام) واگذاشت، یکی از فرزندان امام حسن (علیه السلام) که در این لحظات، شاهد ماجرا بود و چشم از چشم عمو، برنمی داشت، قاسم (علیه السلام) بود؛ کودکی که حدود سه بهار از عمر شریفش سپری نگردیده بود.

با نقشه‌ای که معاویه بن ابوسفیان کشید تا یزید را به جای خود بنشاند، حضرت امام حسین (علیه السلام)، برای بیعت نکردن با یزید- که جرثومه فساد بود - مجبور به ترک مدینه شد، در قافله‌ای که به سوی حجاز رهسپار بود، اهل و عیال امام مجتبی (علیه السلام) هم بودند.

مکه، برای امام حسین (علیه السلام) امن نبود – که یزیدیان در زیر لباس‌های احرام، شمشیر بسته و قصد کشتن امام را داشتند – بنابراین بر اساس نامه دعوت کوفیان – که مسلم بن عقیل (علیه السلام) هم آن را تایید کرده بود – روز هشتم ذیحجه که حجاج، در تدارک رفتن به عرفات بودند، از مکه بیرون آمد.

کار کاروان سرگردان حسینی به کربلا کشید و در محاصره قرار گرفت تا شب عاشورا فرا رسید.

اینک قاسم بن الحسن (علیه السلام)، سیزده ساله شده و در مدتی که پدرش را از دست داده بود، امام حسین (علیه السلام) چنان در تربیت قاسم کوشیده و با او انس داشت که او را «یا بنیّ» –‌ای پسرکم - خطاب می‌کرد.

ابوحمزه ثمالی (ره) می‌گوید، از حضرت زین العابدین (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: چون شب عاشورا فرا رسید، پدرم تمامی اصحاب و یاران خود را جمع کرد و به آن‌ها فرمود:‌ ای یاران و پیروان من، تاریکی شب را مرکب خود قرار داده و جان خود را نجات دهید که مطلوب این قوم، جز من کسی نیست و ... پس از امتناع آنان، آن حضرت فرمود: همانا فردا من کشته می‌شوم و همه کسانی که با من هستند، نیز کشته خواهند شد؛ و از شما احدی باقی نخواهد ماند ...

قاسم ابن الحسن (علیه السلام) که در این جمع حاضر بود، مشتاقانه پرسید: آیا من هم کشته خواهم شد.

امام حسین (علیه السلام) با محبتی پدرانه به او فرمود: یا بنیّ، کیف الموت عندک پسرم، مرگ در نزد تو چگونه است؟ و قاسم، بدون لحظه‌ای درنگ، پاسخ داد: یا عمّ احلی من العسل عمو جان از عسل شیرین‌تر است، امام حسین (علیه السلام) هم فرمود: عمویت فدایت شود آری والله، تو یکی از مردانی هستی که در رکاب من به شهادت خواهی رسید.

روز عاشورا، پس از آن که نوبت به قاسم ابن الحسن رسید، در خیمه‌ها ولوله‌ای دیگر بود و میدان رفتن او تماشایی.

عاشورا به روایت لهوف
راوی گفت: دیدم جوانی بیرون آمد که صورتش مانند پاره ماه بود، و مشغول جنگ شد، همین که مقابل مردم ایستاد فریادش بلند شد: ان تنکرونی فانا ابن الحسن/ سبط النبی المصطفی الموتمن مردم اگر مرا نمی‌شناسید، من پسر حسن بن علی بن ابیطالبم هذا الحسین کالاسیر المرتهن / بین اناس لاسقوا صوب المزن
این مردی که این جا می‌بینید و گرفتار شما است، عموی من حسین بن علی بن ابیطالب است.

ابن فضیل ازدی چنان بر فرقش زد که سرش را شکافت و او با صورت به زمین افتاد و فریاد زد: عمو جان، به دادم برس.

امام حسین (علیه السلام) مانند باز شکاری از اوج، به کنار او فرود آمد و همچون شیر خشمگین بر دشمنان حمله ور شد، شمشیری بر ابن فضیل زد که دست سپر شده او از آرنج جدا شد، ابن فضیل چنان فریادی زد که همه لشکر شنیدند و برای نجاتش تاختند که باعث شد بدن او زیر سم اسب‌ها بماند و به هلاکت برسد.

گرد و غبار که فرو نشست، امام حسین (علیه السلام)، کنار قاسم (علیه السلام) ایستاده بود در حالی که او از شدت درد پای بر زمین می‌سایید.

امام فرمود: از رحمت خدا دور باد گروهی را که تو را کشتند و جدّ و پدرت در روز قیامت از آنان دادخواهی خواهند کرد، سپس فرمود: به خدا قسم بر عمویت دشوار است که تو او را به یاری بخواهی و او دعوت تو را اجابت نکند یا اجابت کند، ولی به حال تو سودی نبخشد، به خدا قسم امروز روزی است که برای عمویت کینه جو فراوان است و یاور اندک.

بعد از آن پیکر قاسم (علیه السلام) را به سینه گرفت و با خود به خیمه‌ها رساند و در میان کشتگان بنی هاشم قرار داد.

سهم امام حسن مجتبی (علیه السلام) - که قبر بی شمع و چراغش در بقیع خاموش است - در کربلای حسینی، قربانی به نام های: ابی بکر، قاسم، عبدالله، عمر، بُشر و احمد (محمد) بن الحسن است، که در منای عشق خود را فدای عمو کردند. (کیمیای قلم).

پی نوشت‌ها:
۱-تنقیح المقال ج ۸ ص ۲۷۷،
۲-مقاتل الطالبین ص ۵۸\تاریخ ابن اثیر ج ۲ ص ۵۸۱،
۳-مناقب ابن شهرآشوب ج ۴ ص ۱۲۲،
۴-ارشاد مفید ج ۲ ص ۱۱۰\تاریخ طبری ج ۵ ص ۴۵۰،
۵-ارشاد مفید ج ۲ ص ۱۱۰،
۶-اعیان الشیعه ج ۵ ص ۴۳\ارشاد مفید ج ۲ ص ۲۵،

یاداشت از فهیمه علیمردانی.