به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما به نقل از خانه ملت، رضا اردکانیان در نشست علنی امروز و در پاسخ به سوال حبیب الله دهمرده نماینده زابل مبنی بر اقدامات انجام شده در رابطه با تبخیر و رسوب گذاری سدهای ایران افزود : در سال آبی گذشته به طور متوسط حدود 31 درصد بارش کمتر داشتیم که موجب شد 340 شهر با جمعیت 34 میلیون نفر و 6700 روستا با جمعیت بیش از 2 میلیون و 250 هزار نفر تحت تنش قرار گیرند.
وزیر نیرو با بیان اینکه کم بارشی باعث کاهش 4500 مگاوات ظرفیت توان تولید برق شد، اضافه کرد: حدود 50 درصد انرژی کشور کاهش پیدا کرد و با برنامه ریزی های صورت گرفته، همکاری مجلس و تلاش همه مدیران و استانداران در حالی که فقط در تهران 43 روز تابستان بیش از روزهای مشابه در سال گذشته از دمای بالاتر برخوردار شد به نحو مناسبی مدیریت شد.
وی درخصوص تبخیر در مخازن مصنوعی گفت: براساس آمار در سطح جهان سالانه 60 درصد بارش متوسط به صورت تبخیر از دست می رود که در ایران به دلیل شرایط اقلیمی این نسبت اندکی بیش از 70 درصد است.
اردکانیان با بیان اینکه تبخیر از سطح دریاچه های مصنوعی و سدها در دنیا 5 درصد و در ایران در حدود 6 درصد است، یادآور شد: در برخی مخازن ما با توجه به حجم کم منابع ورودی به مخزن در شرایط اقلیمی منطقه، موضوع بااهمیتی است که می توان به چاه نیمه ها اشاره کرد. در تمامی پهنه های آب حدود 200 هزار هکتار و حجم مخازن 50 میلیارد مترمکعب در 5 سال اخیر به طور متوسط حدود 2 میلیارد مترمکعب تبخیر صورت گرفته است.
این عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: سطح چاه نیمه ها حدود 7.5 درصد و سطح مخازن آب در سطح کشور و حجم آن تنها 3 درصد، اما تبخیر 17 درصد است که دلیل اصلی آن بالا بودن دما، رطوبت کم، شدت تابش خورشید و تداوم باد است.
وزیر نیرو گفت : روش های مختلفی برای کاهش تبخیر در دنیا وجود دارد که نمونه آن معطوف به سدهای کوچک و استفاده از پنل های خورشیدی، گوی های لاستیکی، روش های شیمیایی، بیولوژیکی و مدیریت مخزن است. در ایران این روش ها را در مقیاس کوچک شروع کردیم و موسسه تحقیقاتی آب در حال انجام تحقیقاتی است، اما برای ما بهترین روش مدیریت مخزن است و با کمک مدیریت مخزن می توان به عنوان مثال در بحث چاه نیمه ها فعالیت مناسبی را برای کاهش تبخیر داشته باشیم.
وی اضافه کرد : به همین دلیل دستورالعمل مدیریت بهره برداری در سناریوهای مختلف را تهیه کردیم، ایجاد دریچه بین مخازن، بین چاه نیمه های یک و سه و همین طور ایجاد ایستگاه پمپاژ برای استفاده از حجم مرده در چاه نیمه 4 جزو برنامه های ما است.
وزیر نیرو ادامه داد: ایجاد کمربند سبز در شمال چاه نیمه 4 که مورد تاکید آقای دهمرده هم بوده، در حال حاضر 130 هزار هکتار جزو برنامه های ما است که حدود 60 هزار هکتار آن اجرا و 70 درصد آن در دست اقدام است و درصدد هستیم که به دلایل مختلف این پروژه را وسعت دهیم و نیازمند کمک سازمان برنامه و بودجه هستیم.
اردکانیان یادآور شد: درخصوص مسئله تبخیر در حالی با توجه به متوسط جهانی، شرایط ما متعادل است که اغلب سدهای ساخته شده در مناطق کوهستانی قرار دارد و در این مناطق میزان تبخیر بین 2000 تا 2400 میلیمتر در سال است، اما به طور اختصاصی در منطقه سیستان گودال های طبیعی به دلیل شرایط در اختیار ما نبوده است، در جایی قرار گرفته اند که میزان تبخیر به 4500 میلیمتر در سال رسیده است. پیگیری های آقای دهمرده از این جهت حائز اهمیت است.
وی در مورد رسوب گفت: انتخاب جایگاه سدها براساس تله اندازی برای رسوبات است و به گونه ای انتخاب می شود که در طول زمان بیشتری میزان رسوب جمع آوری شود و تحت عنوان حجم مرده به حساب آید. عمر مفید سد زمانی است که حجم قابل توجهی از آن از رسوب پس شود. رسوب پدیده ای ناگزیر است، در دنیا بین نیم تا یک درصد از حجم مخازن را رسوب فرا می گیرد و این نسبت در اروپا به دلیل سبز بودن 0.02 درصد، در خاورمیانه 1.5 درصد، در چین 2.3 درصد و در ایران حدود 0.76 درصد است. یعنی کشور ما از لحاظ رسوب گذاری سدها در شرایط نسبتاً متعادلی قراردارد.
وزیر نیرو با بیان اینکه جنوب شرقی کشور درگیر چالش های عمده ای از حیث منابع آب است، تصریح کرد: پیچیده ترین پدیده های مدیریت منابع آب در این منطقه شکل می گیرد، به این مشکل پرداخته خواهد شد و راهکارهای آن در سطح ملی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
اردکانیان ادامه داد: کاهش رسوب، کاهش تبخیر، مطالعه آب ژرف، حل مسئله آب های مرزی، عملیاتی کردن معاهده 1351 هیرمند و کشور همسایه اقداماتی هستند که انتظار داری با هماهمنگی و پشتیبانی نمایندگان به وِیژه استان سیستان و بلوچستان و آقای دهمرده با سرعت بیشتری انجام شود.
وی با بیان اینکه برای چاه نیمه ها به دنبال روش های مختلفی هستیم، تصریح کرد: مطالعات لایروبی رودخانه سیستان و شناسایی مشکلات آن در قالب طرح جامعی در دستور کار است و اقدامات تکمیل سازه ای برای مدیریت رسوب مخزن در حال انجام است که از جمله آن ایجاد دریچه بین مخازن چاه نیمه یک و سه و همچنین تکمیل پروژه ایستگاه پمپاژ، استفاده از حجم مرده چاه نیمه 4 است.
وزیر نیرو ادامه داد: نقطه دیگری که آقای دهمرده بیان کردند و مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز است، حداکثر استفاده از کمربند سبز است و ما به دنبال این اقدام هستیم، با مسئولان سازمان طبیعی و وزارت جهاد کشاورزی مصوبه سفر اخیر به سیستان و بلوچستان مبنی بر توسعه فضای سبز را مطرح کردیم و آن را در دستور کار قرار دادیم. انتظار می رود با تامین منابع مالی ، اجرای آن سرعت بیشتری به خود گیرد. اخیراً مجوزی هم برای استفاده از پنل های خورشیدی صادر کردیم.