نقش پژوهشگاه علوم انتظامی درخودکفایی پلیس ناجا

چکیده مصاحبه پژوهشی:

-  پس از انقلاب­، «سازمان تحقیقات ناجا»­، نقش پایه ­ای در رفع نیازهای رده ­های مختلف پلیس ناجا داشته است. 

- رده ­های مختلف پلیس ناجا، نیازهایشان را در طول سال بومی­ سازی می­ کنند.

-  نقش پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی؛ پشتیبانی­ است.

- پلیس آگاهی، از محوری­ ترین پلیس ­های تخصصی در خدمت­ رسانی به مردم و  یکی از پلیس ­های پاسخگو در حوزه امنیت برای مردم است.

- پلیس آگاهی بیش از 70 درصد جرایم، مواردی همچون "سرقت خودرو، خانه، جعل و کلاهبرداری، جرایم اقتصادی، جرایم جنایی" ­را پی ­جویی می ­کند.

- هرچقدر سواد کارآگاهی مردم افزایش پیدا کند جرایم به تناسب کاهش پیدا می­کند.

- بالغ بر 140 سال از زمان تاسیس پلیس آگاهی می­ گذرد.

- پلیس آگاهی یکی از پلیس ­های پاسخگو در حوزه امنیت برای مردم است.

پژوهش خبری صدا وسیما:پس از انقلاب، «سازمان تحقیقات ناجا» ، نقش پایه ­ای در رفع نیازهای رده ­های مختلف پلیس ناجا داشته است؛ و نیروی انتظامی ج.ا.ا ، پس از سال­ ها مجاهدت و خدمت شبانه روزی پرسنل آن،  پلیسی دانش پایه، فناوری پایه و خودکفا است. در اين چارچوب در مصاحبه پژوهشی با؛ سرهنگ کارآگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی  پلیس آگاهی ناجا و رضا عابدینی کارشناس فنی پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا موضوع­­«­­دستاوردهای پژوهشگاه علوم انتظامی ناجا » را با طرح سئوالات زير مورد بررسي و واکاوي قرار دادیم.

در این مصاحبه به نقش«سازمان تحقیقات ناجا» و تاثیر این سازمان برکیفیت خدمات رده­ های مختلف به مردم، پرداخته شده است. با توجه به اینکه پلیس آگاهی، از محوری ­ترین پلیس ­های تخصصی در خدمت­ رسانی به مردم است. بیش از 70 درصد جرایمی همچون "سرقت خودرو، خانه، جعل و کلاهبرداری، جرایم اقتصادی، جرایم جنایی" توسط پلیس آگاهی پی­ جویی می­ شود؛ توسعه کمی و کیفی ماموریت­ ها، کاهش زمان ارائه خدمات، ارتقاء‌ توان عملیاتی پلیس، مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سرقت، جرایم خشن، جرایم اقتصادی از اولویت ­های پلیس آگاهی ناجا بوده است.[1] با توجه به اهمیت پژوهش در پیشبرد اهداف مختلف پلیس که نقشی مهمی در کاهش وقوع جرم دارد؛ ضرورت توجه به این موضوع و بررسی آن در این پژوهش احساس می­شود. 

پژوهش خبری : شرح وظایف پژوهشگاه علوم انتظامی چیست؟  

رضا عابدینی کارشناس فنی پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا:  از اوایل انقلاب به بعد، با توجه به تحریم ­ها و مشکلاتی که در خرید داشتیم؛ سازمان تحقیقات ناجا ایجاد شد؛ که کارهای تحقیقاتی در رابطه با صنعت و پژوهش­ هایی که نیروی انتظامی در مامویت­ هایش نیاز داشت را انجام می­دهد؛ در حال حاضر پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی کارهای صنعتی را در رده­ های مختلف ناجا "پلیس آگاهی، پلیس مبارزه با مواد مخدر، مهندسی، آماد و مرزبانی" انجام می­ دهد. و مواردی را که در مامویت­ هایشان نیاز دارند تهیه و تولید می­ کنند­. 

پژوهش خبری : پژوهشگاه علوم انتظامی چه نیازهایی از ناجا را  تا کنون برطرف ساخته است­­؟  

رضا عابدینی کارشناس فنی پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا: به عنوان مثال: 1- یگان ویژه ما در ساخت ماشین­ هایی که در ماموریت نیاز دارند؛ با همت فرماندهی ­شان مجوزی که از پژوهشگاه گرفته ­اند. خودروهایی که در ماموریت ­هایشان نیاز دارند را طراحی کرده،  ساخته اند و استفاده می ­کنند. 2- بعضی از کارهای صنعتی با فناوری خیلی بالا «های­تک» است.  اینها را با همکاری ستاد کل انجام می ­دهیم. یعنی از طریق موسسه و ستاد کل مجوزهای لازم را می ­گیریم؛ و وارد این تحقیقات می­ شویم. از جمله این تحقیقات دستگاه ایکس ری (X-ray) کامیونی است که در رابطه با کالای قاچاق، مواد منفجره، و مواد مخدر، چند ماه آینده راه ­اندازی می­ شود که بصورت متحرک می ­توان آنرا در سطح شهر یا بیرون از شهر استفاده و خودروهایی که در رابطه با قاچاق کالا مشکوک است را اسکن ­کنیم. 3- نیروی انتظامی، حدود  4 میلیون فقط اقلام آمادی[2] دارد؛ که رده­ های تخصصی استفاده و بیشتر این تجهیزات بومی ­سازی شده است.  5- رده ­های مختلف پلیس ناجا، نیازهایشان را در طول سال بومی­ سازی می­ کنند. و ما هم در پژوهشکده پشتیبانی­ می­ کنیم.

پژوهش خبری : پژوهشگاه علوم انتظامی چگونه توانسته در خودکفایی رده ­های مختلف پلیس ناجا نقش ایفا کند؟

رضا عابدینی کارشناس فنی پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا:  از نظر مالی، از نظر تصویب  از طریق ستاد کل، کارهای­شان را انجام می ­دهیم. بعضی موارد که خیلی سطح بالا «های تک» است؛ اینها را با شرکت ­های دانش بنیان یا صنعت دفاعی(وزارت دفاع) ­کار می­کنیم. بعضی تجهیزات را هم با دانشگاه­ها کار می­ کنیم. فعالیت­ هایی که در چند سال گذشته در بحث تحقیقات انجام شده واقعا چشمگیر بوده است. از یک قطعه کوچک، تا یک خودرو ضد گلوله می ­تواند­ نیازمندی­مان باشد­، یعنی هرکسی با توجه به توانش دنبال می­ کند و آن محصول را می­ سازد. 

پژوهش خبری : ارتباط پژوهشگاه علوم انتظامی با دانشگاه ها و شرکت­های دانش بنیان چگونه است ؟

رضا عابدینی کارشناس فنی پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا: از زمانی که به ما ابلاغ شد که کارهای تحقیقاتی پژوهشی مخصوصا صنعتی انجام دهیم؛ با اقتصاد دانش بنیان ارتباط داشته­ ایم. بعضی تجهیزاتی که در ناجا ساخته شده با استفاده از دانشجویان کسر خدمت بوده است. ستاد ­کل ابلاغیه ­ای داشت که دانشجویانی که فوق لیسانس دارند قبل از اینکه به سربازی اعزام شوند؛ می ­توانند در ناجا کارهای تحقیقاتی انجام دهند. و بجای آن کسر خدمت بگیرند. در دو سه سال گذشته از این مساله خیلی استقبال شد. خیلی از رده ­های پلیس، تجهیزاتی که ساخته ­اند؛ با همکاری شرکت ­های دانش بنیان و دانشجویان کسر خدمت بوده است. بعضی از قراردادها با شرکت ­های دانش بنیان است. در بنیاد تعاون ناجا، بعضی از شرکت ­های دانش بنیان فعالیت آی­ تی و نرم افزاری را انجام می ­دهند. در ماموریت ­هایمان با اینها فعالیت می­ کنیم و بعضی از بحث ­های حفاظتی دارد که آنها را هم ما رعایت می­ کنیم. طبق فرآیندی که برایمان تعریف کرده ­اند.

5ـ  یکی از بخش های پلیسی ناجا، پلیس آگاهی است؛ این پلیس چه پیشرفت­ ها و دستاوردهایی داشته است؟   

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: پلیس آگاهی[3] سابقه­ ای دیرینه دارد؛ بالغ بر 140 سال از زمان تاسیس آن می ­گذرد. سابقه کارآگاهی سابقه ­ای است با بیش از یک قرن است. پلیس آگاهی یکی از پلیس ­های پاسخگو در حوزه امنیت برای مردم است. هر ساله تغییراتی در جرایم، ماموریت و تکنولوژی داریم. هرچه شگردهای مجرمین تغییر پیدا کند. به تناسب شگردها را تغییر می ­دهیم. هرچقدر سواد کارآگاهی مردم افزایش پیدا کند جرایم به تناسب کاهش پیدا می ­کند. وقتی مردم بدانند چگونه از خودشان محافظت کنند. خود به خود جرمی علیه آنها اتفاق­ نمی ­افتد. و اگر جرمی اتفاق افتاد می­ دانند چگونه و از چه منابع انتظامی و قضایی باید پیگیری کنند.

پژوهش خبری: آموزش و تحقیقات پلیس آگاهی با چه سازوکاری صورت می گیرد؟

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: سیستم آموزشی پلیس آگاهی، دو مرحله ­ای است:­1- آموزش کلاسیک: تئوری  2-­آموزش عملی­: استاد و شاگردی.  مراکز تحقیقاتی از سال 81،  به عنوان یک نیاز در مجموعه ناجا شکل گرفت. برای هریک از پلیس­ ها[5] یک مرکز تحقیقات در نظر گرفتند. برای استان­ها نیز یک مرکز تحقیقاتی راه اندازی شد. در مرکز تحقیقات پلیس آگاهی، ما خاطرات کارآگاهان را جمع­ آوری کردیم؛ یک کالبدشکافی صورت گرفت؛ اینکه سیستم چه نیاز دارد. چه کمبودهایی دارد. و اینکه چگونه می­ شود این­را برای آموزش همگانی مردم و آموزش کارآگاهان انتقال داد.   

پژوهش خبری : پلیس آگاهی در چه زمینه ­هایی به مردم خدمات ارائه می­دهد؟

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: پلیس آگاهی، یکی از محوری ­ترین پلیس ­های تخصصی است که به مردم خدمت ­رسانی می­ کند. پلیس آگاهی بیش از 70 درصد جرایم، مواردی همچون "سرقت خودرو، خانه، جعل و کلاه­برداری، جرایم اقتصادی، جرایم جنایی" ­را پی­ جویی می ­کند. در پلیس آگاهی، سایت کالاهای مسروقه راه ­اندازی شده است. وقتی مسروقات کشف شود در سایت[6] (به آدرس WWW.POLICE.ir ) قرار می­ گیرد. فرد اگر شناسنامه ­ای از موارد مسروقه داشته باشد می ­تواند شناسایی کند و سریع­تر به دستش برسد.

پژوهش خبری :در مقایسه با پلیس ­سایر کشورها ارزیابی ­شما از وضعیت پلیس در کشور ما چگونه است؟

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: بهترین پلیس­ های دنیا[7] ، درصد کشفشان از ما پایین ­تر است. ما بیش از 93 درصد جرایم جنایی را کشف می­ کنیم. 93 درصد خودروهای مسروقه را کشف می­ کنیم. ما از قدیمی­ ترین و پایه ­گذاران پلیس بین­ الملل(اینترپل)  هستیم. در پلیس بین­ الملل بیش از 120 کشور عضو هستند. در خیلی از پرونده­ ها همکاری خاص با این پلیس داریم. سختکوشی پلیس ما درخور توجه و قدردانی است. برخی کشورها بخاطر بحران مالی، ماموریت ­هایشان را کم کرده­ اند؛ اما ما چنین کاری را نمی­ توانیم بکنیم؛ نه قانون و نه شرع و نه در سلسله مراتب فرمانده به ما این اجازه را  نمی ­دهد.

پژوهش خبری : ملزومات پلیس در شرایط فعلی چیست؟

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: در حال حاضر پلیس اطلاعات محور است. و با تجهیزاتی که دارد؛ به سمت کشف علمی جرم رفته است. اگر ما تجهیزات(دوربین) را داشته باشیم؛  سرعت کشف را بالا می ­برد. پلیس باید از نظر آموزشی خود را به روز کند. به قول نلسون ماندلا: «آموزش قوی­ترین سلاحی است که می_­توان­ با آن دنیا را تغییر داد.» تکنولوژی و علم باید به روز شود و باید دائما آموزش ببینیم. این آموزش از طریق سخنرانی، تالیف کتاب، ترجمه کتاب، میزگرد و یا هیات ­های اندیشه ­ورزی صورت می ­گیرد.

پژوهش خبری: چگونه می توان جرایم را کاهش داد؟

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: ارتقاء سطح دانش مردم باعث می ­شود جرایم به تناسب کاهش پیدا کند. بخش زیادی از جرایم، در اثر نا آگاهی­ و غفلت اتفاق می ­افتد. گاهی فرد می­داند جرم و کلاهبرداری دارد اتفاق می ­افتد. ولی بازهم دارد اعتماد­ و غفلت می ­کند. باید سطح آگاهی مردم را بالا برد. تا جرمی اتفاق نیفتد یا کمتر اتفاق بیفتد. پلیس باید از تکنولوژی ­های روز برخوردار باشد. در حال حاضر تعداد دوربین­ ها در سطح شهر، محدود است. آن­هم در اختیار سازمان­ های دیگر است. این دوربین ­ها باید لینک و در اختیار پلیس گذاشته شود.[8] این باعث می شود خود به خود پلیس قوی و تکنولوژی محور ­شود.

کلام آخر   

رضا عابدینی کارشناس فنی پژوهشکده مدیریت فناوری پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا:  با روشی که در پیش گرفته شده و حمایت­ هایی که از طرف رهبری و ستاد کل شده است؛ در سال های آتی تجهیزات را از خارج تهیه نمی­ کنیم. یعنی هر نیازی را خودمان تامین کنیم که می ­تواند در خود ناجا و یا با شرکت های دانش بنیان و دانشگاه­ها انجام می­شود. همین الان دستگاه ایکس ری کامیونی که ناجا درست کرده سال­ های قبل از کشور چین خرید می ­کردیم. با این دستگاه داخل کامیون­ ها و خودروها را می­شود کاملا اسکن کرد. این دستگاه را 5 میلیون دلار خریداری می­ کردیم؛ اما خودمان با کمترین هزینه تولید کردیم. این دستگاه متحرک است و خودرو چه سبک و چه سنگین را می­تواند اسکن کند. آینده پیشرفت ناجا: یکی بحث آموزش و دیگری بحث پژوهش است؛ بحث پژوهش را باید به سراسر کشور، گسترش بدهند. شاید یک مامور در دورترین نقطه کشور طرح و ایده داشته باشد. این برنامه ­ها را پژوهشگاه علوم انتظامی در دستور کارش دارد. اینکه ایده ­ها را در رابطه با بحث انتظامی از سراسر کشور بگیرند و اجرایی کنند.  

سرهنگ کاراگاه دکتر غلامحسین بیابانی رئیس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا: هر روز پلیس، به لحاظ کیفیت نیروی انسانی­ و علمی، در حال تغییر است.­ قبل از انقلاب، در حوزه کشف جرم چند کتاب بیشتر نداشتیم. ولی الان فقط در مرکز ما بیش از 130 عنوان کتاب تخصصی کشف جرم، تالیف و ترجمه انجام شده است. در حال حاضر، نشریه علمی ترویجی کارآگاه، با مجوز وزارت علوم داریم؛ 43 شماره آن تاکنون منتشر شده است. 60 مرکز تحقیقاتی در مجموعه ناجا در حال فعالیت است؛ همه این­ها در راستای پاسخگویی به مردم و کشف سریع­تر و رضایت بیشتر مردم است و باعث می­شود بتوانیم بهتر در خدمت جامعه باشیم. 

پژوهش خبری // مهدی ناجی

-------------------------------------------------------------------

[1] - سردار "محمدرضا مقیمی" ،  ٧ مرداد ١٣٩٧، http://agahi.police.ir

[2] - طبقات ده‌گانه آمادی در نیروی انتظامی: جیره و علیق، پوشاک، وسایل اداری، مواد نفتی، مصالح ساختمانی، مهمات، احتیاجات انفرادی، اقلام بهداری، قطعات یدکی.

[3] - ­در سال ۱۳۷۰ با اجرای طرح ادغام نیروهای انتظامی، اداره کل­ آگاهی تحت تابعیت معاونت تحقیقات و کشف جرایم ناجا تشکیل شد. در سال­ ۱۳۸۰، معاونت تحقیقات و کشف جرایم به معاونت آگاهی تغییر نام یافت. در سال ۱۳۸۵ معاونت آگاهی به پلیس آگاهی تغییر نام داد.

[4] - سردار "محمدرضا مقیمی" ،  ٧ مرداد ١٣٩٧، http://agahi.police.ir   

[5] - دکتر غلامحسین بیابانی: ما 5 تا پلیس داریم:  پلیس راهور که در راه­ها خدمت می­کند. پلیس فتا که پلیس فضای مجازی است. پلیس آگاهی در فضای واقعی است. پلیس اطلاعات و امنیت: کار اطلاعاتی و امنیتی را در کشور انجام می­دهد. پلیس مبارزه با مواد مخدر در حوزه تخصصی مواد مخدر فعالیت می­کند.   

[6] - دکتر غلامحسین بیابانی: سامانه­ی نمایشگاه مجازی اموال مسروقه مکشوفه جهت رفاه حال افراد مالباخته و کاهش مراجعت آنان به پلیس توسط ناجا راه­اندازی گردید. هموطنان گرامی در سراسر کشور می­توانند با مراجعه به سایت پلیس به نشانی­(به آدرس WWW.POLICE.ir ) نسبت به پیگیری وضعیت کشف اموال مسروقه خود اقدام نمایند. شهروندان با رویت اموال بارگذاری شده در سامانه، در صورتیکه اموالی مشابه مال مسروقه خود را مشاهده نمایند می توانند با تکمیل فیلد مربوطه، درخواست خود را ثبت و منتظر بررسی آن توسط کارشناسان پلیس باشند. کارشناسان پلیس درخواست ها را با توجه به سوابق کشف کالای مورد نظر بررسی نموده و در صورت تائید آن نتیجه را جهت اطلاع متقاضی در سامانه درج می­نمایند.

[7] - مانند پلیس ایتالیا، اف بی آی امریکا

[8] - در کشور چین، 170 میلیون دوربین وجود دارد که پلیس از آن استفاده می کند. در انگلیس در شهر لندن، که حدود 7 میلیون نفر جمعیت دارد. 500 هزار دوربین، یعنی برای هر 14 نفر یک دوربین وجود دارد؛ اگر یک شخص از صبح تا غروب، در سطح شهر دور بزند؛ دوربین ­ها  300 بار  او را ثبت و رصد می­کنند.