پخش زنده
امروز: -
آیا پذیرش قتل محمد بن سلمان را مخمصه نجات می دهد؟
بین المللی شدن پرونده خاشقجی مانع از آن است که عربستان و شخص محمدبن سلمان بتواند خود را از باتلاق قتل این روزنامه نگار منتقد آل سعود نجات دهد.
عربستان سرانجام بعد از سه هفته مقاومت در نهایت مسئله قتل جمال خاشقجی را در کنسولگری خود در استانبول پذیرفت. پذیرش این قتل طبق یک سناریویی صورت گرفت که در جریان سفر مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا و سفر محرمانه جراد کوشنر داماد ترامپ به ریاض پخت و پز شد.
طبق این سناریو قرار است مسئولیت قتل جمال خاشقجی بر گردن نیروهای اطلاعاتی و امنیتی انداخته شود که از ریاض عازم استانبول شدند و بلافاصله بعد از قتل خاشقجی به ریاض برگشتند. حال سوال این است که این سناریو می تواند عربستان و شخص محمد بن سلمان را از باتلاق قتل خاشقجی بیرون بکشد؟
به چند دلیل پاسخ این سوال منفی به نظر می رسد: نخست اینکه واکنش های عمومی به این سناریو کاملا منفی بوده و در اصل ماجرا هیچ تغییری ایجاد نکرده و حتی از این که عربستان در سه هفته گذشته سه بار تغییر موضع داده بی اعتمادی جامعه جهانی را بیش از پیش افزایش داده است . دوم اینکه پرونده خاشقجی با توجه به بازیگران منطقه ای و بین المللی دخیل در آن به نوعی به یک بحران بین المللی تبدیل شده که در عین حال با دیگر موضوعات مورد اختلاف آنها گره خورده است که این می تواند به استمرار بحران کمک کند .
در این راستا پرونده قتل خاشقجی به یک چالش دیگر برای ترامپ و جمهوریخواهان در انتخابات میان دوره ای کنگره تبدیل شده است که طبعا چه مخالفان داخلی و چه خارجی ترامپ نمی خواهند وی و جمهوریخواهان بتوانند سریعتر خود را از این مخمصه نجات دهند. با توجه به اینکه به قدرت رسیدن جناح کودتاگر به رهبری محمد بن سلمان در عربستان با به قدرت رسیدن ترامپ در امریکا تقریبا همزمان بوده است و این دو در خلال نزدیک به دو سال گذشته مسیر مشترکی را طی کرده اند از این رو این احتمال وجود دارد که اثرات ناشی از پرونده قتل هاشقجی در نهایت دامن ترامپ را نیز بگیرد. در سطح منطقه نیز پرونده قتل خاشقجی به عرصه تسویه حساب قطر و ترکیه به عنوان حامیان جنبش اخوان المسلمین از یکسو و جناح کودتاگر به رهبری محمد بن سلمان و دیگر مخالفان اخوان المسلمین از دیگر سو تبدیل شده است و لذا بعید به نظر می رسد قطر و ترکیه حاضر باشند به این سادگی از این پرونده عبور کنند.
اطلاعاتی که قرار است اردوغان رئیس جمهور ترکیه در پارلمان این کشور افشاء کند نقش تعیین کننده خواهد داشت و امکان دارد با ورود پارلمان به موضوع ابعاد پرونده گسترش یابد و هر یک از مخالفان و موافقان دولت در پارلمان می تواند از زاویه خاص ابعاد مسئله را دنبال کنند. یکی از این ابعاد که می تواند از سوی مخالفان مطرح شود این است که چرا دولت ترکیه اجازه خروج محمد العتیبی سرکنسول عربستان را از این کشور داده است حال آنکه طبق کنوانسون سال 1963 وین درباره حقوق و آداب کنسولی می توانست وی را تحت پیگرد قضایی قرار دهد بخصوص آنکه طبق اطلاعات منتشر شده دولت و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ترکیه از همان ابتدا از کم و کیف ماجرا اطلاع داشتند. البته خروج محمدالعتیبی از ترکیه نه تنها امنیت جانی وی را به همراه نداشته بلکه چه بسا آن را به خطر انداخته است و قبیله العتیبی تهدید کرده اند که اگر محمد بن سلمان بخواهد محمد العتیبی را نیز قربانی کند با واکنش این قبیله مواجه خواهد شد و این نشان می دهد که با اعتراف عربستان به قتل جمال خاشقجی ابعاد دیگری از ماجرای قتل خاشقجی رو شده است که حتی می تواند عربستان را دوباره وارد تونل تاریک سازد زیرا از این پس حتی از نزدیکان محمد بن سلمان نیز برای همکاری با وی سلب اعتماد خواهد شد.
-------------------------
احمد کاظم زاده
طبق این سناریو قرار است مسئولیت قتل جمال خاشقجی بر گردن نیروهای اطلاعاتی و امنیتی انداخته شود که از ریاض عازم استانبول شدند و بلافاصله بعد از قتل خاشقجی به ریاض برگشتند. حال سوال این است که این سناریو می تواند عربستان و شخص محمد بن سلمان را از باتلاق قتل خاشقجی بیرون بکشد؟
به چند دلیل پاسخ این سوال منفی به نظر می رسد: نخست اینکه واکنش های عمومی به این سناریو کاملا منفی بوده و در اصل ماجرا هیچ تغییری ایجاد نکرده و حتی از این که عربستان در سه هفته گذشته سه بار تغییر موضع داده بی اعتمادی جامعه جهانی را بیش از پیش افزایش داده است . دوم اینکه پرونده خاشقجی با توجه به بازیگران منطقه ای و بین المللی دخیل در آن به نوعی به یک بحران بین المللی تبدیل شده که در عین حال با دیگر موضوعات مورد اختلاف آنها گره خورده است که این می تواند به استمرار بحران کمک کند .
در این راستا پرونده قتل خاشقجی به یک چالش دیگر برای ترامپ و جمهوریخواهان در انتخابات میان دوره ای کنگره تبدیل شده است که طبعا چه مخالفان داخلی و چه خارجی ترامپ نمی خواهند وی و جمهوریخواهان بتوانند سریعتر خود را از این مخمصه نجات دهند. با توجه به اینکه به قدرت رسیدن جناح کودتاگر به رهبری محمد بن سلمان در عربستان با به قدرت رسیدن ترامپ در امریکا تقریبا همزمان بوده است و این دو در خلال نزدیک به دو سال گذشته مسیر مشترکی را طی کرده اند از این رو این احتمال وجود دارد که اثرات ناشی از پرونده قتل هاشقجی در نهایت دامن ترامپ را نیز بگیرد. در سطح منطقه نیز پرونده قتل خاشقجی به عرصه تسویه حساب قطر و ترکیه به عنوان حامیان جنبش اخوان المسلمین از یکسو و جناح کودتاگر به رهبری محمد بن سلمان و دیگر مخالفان اخوان المسلمین از دیگر سو تبدیل شده است و لذا بعید به نظر می رسد قطر و ترکیه حاضر باشند به این سادگی از این پرونده عبور کنند.
اطلاعاتی که قرار است اردوغان رئیس جمهور ترکیه در پارلمان این کشور افشاء کند نقش تعیین کننده خواهد داشت و امکان دارد با ورود پارلمان به موضوع ابعاد پرونده گسترش یابد و هر یک از مخالفان و موافقان دولت در پارلمان می تواند از زاویه خاص ابعاد مسئله را دنبال کنند. یکی از این ابعاد که می تواند از سوی مخالفان مطرح شود این است که چرا دولت ترکیه اجازه خروج محمد العتیبی سرکنسول عربستان را از این کشور داده است حال آنکه طبق کنوانسون سال 1963 وین درباره حقوق و آداب کنسولی می توانست وی را تحت پیگرد قضایی قرار دهد بخصوص آنکه طبق اطلاعات منتشر شده دولت و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ترکیه از همان ابتدا از کم و کیف ماجرا اطلاع داشتند. البته خروج محمدالعتیبی از ترکیه نه تنها امنیت جانی وی را به همراه نداشته بلکه چه بسا آن را به خطر انداخته است و قبیله العتیبی تهدید کرده اند که اگر محمد بن سلمان بخواهد محمد العتیبی را نیز قربانی کند با واکنش این قبیله مواجه خواهد شد و این نشان می دهد که با اعتراف عربستان به قتل جمال خاشقجی ابعاد دیگری از ماجرای قتل خاشقجی رو شده است که حتی می تواند عربستان را دوباره وارد تونل تاریک سازد زیرا از این پس حتی از نزدیکان محمد بن سلمان نیز برای همکاری با وی سلب اعتماد خواهد شد.
-------------------------
احمد کاظم زاده
نظر شما