حال باغ های مازندران، مگسی است!!!

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز مازندران ، باغ های زیبای مازندران را که این روزها نگاه میکنی، سبزی چشم نواز درختانش را در کنار میوه های زردی می بینی که زیبایی باغ را دو چندان کرده است.

وارد باغ آقا کریم درمیاندرود می شوم و همکلام می شویم. می گوید: باغی 4 هکتاری که پیش بینی می شود حدود 150 تن مرکبات را تولید کند. پرتقال های تامسون و در گوشه ای دیگر، نارنگی های در حال زرد شدن، وسوسه می شوم تا از آنها استفاده کنم.

یکی از پرتقالها را می چینم. پوستی صاف و نازک و وزن مناسب پرتقال نشان می دهد اوضاع باغ آقا کریم خوب است. درباره همین موضوع با او گپ می زدم و پوست پرتقال را می کنم که لکه ای عجیب در پرتقال، توجهم را جلب میکند!

این آفت چه بلایی بر سر میوه می آورد؟

درباره لکه سفید متمایل به زرد داخل میوه از آقا کریم پرسیدم که گفت: این اثر نیش مگس میوه مدیترانه است. آفتی که سالهاست وارد باغ های مازندران شده است و همچنان در حال خسارت زدن به محصولات به ویژه مرکبات است.

این باغدار قدیمی می گوید: این آفت سالهاست که در حال تکرار خسارتهاست و بسیاری از باغ های منطقه را آلوده کرده است بطوریکه میوه های آفت زده، تلخ و غیر قابل استفاده می شوند.

قاسمی، پژوهشگر آفات درباره نحوه خسارت زدن این آفت هم گفت: مگس ماده در پوست میوه تخم ریزی می کند و لارو از گوشت میوه تغذیه نموده در اثر تغذیه لارو ، یک نوع لهیدگی و تغییر رنگ محسوسی در میوه دیده می شود.

برای پیگیری سراغ دکتر نعمت زاده پژوهشگر ژنتیک گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری رفتم. نعمت زاده دراین باره می گوید: مبداء اصلی این آفت خطرناک، آفریقای شرقی است و از سال 1829 میلادی بتدریج به سایر کشورها انتشار یافته است. مگس میوه مدیترانه ای تا سال 1354 جزء آفات قرنطینه ای ایران محسوب می شد و نخستین بار در پاییز سال 54 خسارت لارو این مگس در باغ های هلوی مشهد و در سال62 هم وجود آفت در مازندران روی میوه های نارنج، هلو ، خرمالو و نارنگی ، گزارشهایی ثبت شد.

به گفته نعمت زاده این حشره در دنیا حدود 350 گونه میزبان دارد و درمیان آنها بیشتر به هلو، زردآلو، گلابی، گوجه، سیب، گیلاس، انار، انجیر و مرکبات حمله می کند.

مشخصات ظاهری مگس مدیترانه

قاسمی پژوهشگرآفات هم درباره مشخصات مگس میوه مدیترانه می گوید: حشره کامل به طول 4 تا 6میلیمتر است. سر خاکستری رنگ و روی خرطوم یک نواره تيره دیده می شود شاخک حنایی سه مفصلی و در روی مفصل سوم یک موی حنایی رنگ بلند دیده می شود.روی بال سه نوار تیره قرار دارد. پشت شکم پوشیده از موهای ریز است.حشره نر تقریبا شبیه به حشره ماده است .

تفاوت عمده مگس نر و ماده این است که ران پاهای جلو و ساق پاهای وسط و آخر مگس های نر و ماده از نظر موهای پوششی با یکدیگر اختلاف دارند. لارو این حشره هم پا ندارد. اندازه لارو کامل7 تا 10میلی متر و شکل بدن لارو دوکی کشیده و کمی خمیده است.

مازندران 160 هزار هکتار باغ انواع میوه دارد که 110 هزار هکتار آن از انواع مرکبات بویژه پرتقال است و سالانه حدود 2 و نیم میلیون تن محصول از این باغ ها برداشت می شود.

مهم ترین میوه باغ های مرکبات مازندران را انوع نارنگی و پرتقال تشکیل می دهد و بسته به گونه درخت به صورت زودرس و یا دیررس برداشت می شود.انشو ، پیج ، کلمانتین ، یافا و یونسی از انواع نارنگی هایی است که برداشت نوع زودرس آنها از اواخر شهریور آغاز شد و هم اکنون نیز زمان برداشت رقم دیررس آغاز شده است. برداشت گونه های مختلف پرتقال در مازندران هم از نیمه آبان آغاز می شود و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوائی تا اواخر دی ادامه می یابد.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره گسترش شیوع آفت مگس مدیترانه ای هشدار داد و گفت که سطح ردیابی این مگس به حدود 54 هزار هکتار رسیده است.

راههای مقابله با این آفت

عبدالرحمان زاغی با تاکید بر اینکه محصول نارنگی در برخی از کانون های شیوع آفت دچار آسیب شده است، از باغداران خواست تا هرچه سریع تر نسبت به برداشت میوه‌های رسیده موجود در سر درخت اقدام کنند.

زاغی گفت: تاکنون در 2 هزار و 158 هکتار از باغ های استان طرح مبارزه شیمیایی و غیرشیمیایی علیه آفت مگس میوه اجرا شده است و باغداران در کانون‌هایی که مگس میوه مشاهده شده است اقدام به طعمه ‌پاشی کنند.

براری کارشناس حفظ نباتات مازندران، بهترین روش مقابله با آفات را اقدامات پیشگیرانه می داند و از صاحبان باغ های مرکبات بویژه باغ های نارنگی خواست تا میوه های فاسد را از پای درختان جمع آوری و در عمق 40 تا 50 سانتی متری زمین دفن کنند.

براری همچنین تسریع در برداشت میوه های رسیده درختان را ضروری دانست و افزود: میوه ها در صورتی که برداشت نشوند و روی درخت باقی بمانند، میزبان آفت خواهند بود زیرا مگس میوه در شرایط سخت، تا 2 ماه زنده می‌ ماند، اما اگر شرایط مساعد باشد تا 6 ماه هم امکان زنده بودن آنها وجود دارد.

شهیدی فر مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران هم با اشاره به رصد روزانه این آفت در باغ های استان می گوید: دوره های آموزشی با همکاری دهیاران و گروه های آموزش محلی در مناطق مختلف استان برای باغداران در حال برگزاری است و مراکز ترویج جهاد کشاورزی هم آماده گسترش دوره ها هستند.

شهیدی فر افزود: سموم مورد نیاز به اندازه کافی در استان موجود است و باغداران در این باره نگران نباشند.

سراغ آقا کریم رفتم و درباره حضور کارشناسان جهاد کشاورزی پرسیدم که گفت: انتظار حضور مستمر از آنها ندارم اما چرا نباید یکبار برای همیشه از شر این آفت خلاص شویم؟ چرا هرسال باید این خسارتها، سبب از بین رفتن زحمات فراوان باغداران شود؟

از آقا کریم خداخافظی میکنم اما سوألاتش را در کنار گفته های کارشناسان و مسئولان مرور میکنم. یک سوال به ذهنم می رسد: با گذشت بیش از 35 سال از شناسایی این آفت و تکرار همه ساله خسارتهای آن، با وحود تعدد مراکز تحقبقاتی و اجرایی که بصورت اختصاصی در همین زمینه فعالیت دارند، چرا هنوز شاهد خسارتهای گسترده مگس میوه مدیترانه به باغ های مازندران هستیم؟