نيجريه،کشتار شیعیان و عوامل داخلی و بیرونی موثر در آن ( قسمت سوم- فرصت ها )

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما، با وجود مشکلات و محدودیت های فعلی جامعه شیعی نیجریه و چالش های بیرونی و درونی موجود ، شیعیان این کشور از فرصت های گرانبهایی برخوردارند که در صورت مدیریت پتانسیل های موجود می توانند از این فرصت ها در راستای خنثی سازی مشکلات پیش روی و انسجام و وحدت هرچه بیشتر بهره برداری مناسبی بعمل آورند .

واکنش جهانی علیه کشتار شیعیان
همان گونه که در یادداشت های قبلی اشاره شد جامعه شیعی نیجریه طی سال های گذشته حملات خونباری را از سوی ارتش و نیروهای امنیتی نیجریه متحمل شده است که خشونت آمیزترین آن کشتار شیعیان در شهر زاریا در سال 2015 و قتل عام یک هزار نفر از پیروان اهل بیت (ع) بود که نه تنها واکنش جهانیان را برانگیخت بلکه با اعتراض دادگاه عالی نیجریه نیز مواجه گشت.
واکنش منفعلانه دولت مرکزی نیجریه و دولت فدرال کادونا در مقابل گزارش کمیته بازرسی نیجریه که ارتش را به قتل عام سال 2015 شیعیان زاریا متهم کرد و عدم توجه به دستور صریح دادگاه عالی فدرال نیجریه در سال 2016 مبنی بر لزوم آزادی هرچه سریع تر شیخ زاکزاکی و پرداخت غرامت به وی ، حقانیت پیروان اهل البیت (ع) را هرچه بیشتر به اثبات رسانیده است.
علاوه بر آن حمله به راهپیمائی های آرام و صلح آمیز شیعیان در سال های 2016 و 2018 که منجر به شهادت ده ها نفر دیگر از شیعیان این کشور گردید نیز مظلومیت شیعیان این کشور را دوچندان ساخته است. در چنین شرایطی نهضت حرکت اسلامی نیجریه می تواند با بهره گیری از این فرصت و برگزاری کمپین های آرام حقانیت و مظلومیت جامعه ده میلیون نفری شیعه را در سطح کشور نیجریه و کل غرب آفریقا اعلام نموده و با تداوم درخواست آزادی شیخ زاکزاکی و پافشاری در مجازات عوامل کشتار زاریا ، توطئه دولت و ارتش نیجریه برای سرکوب آشکار حرکت اسلامی را هرچه بیشتر در اذهان عمومی نیجریه عیان سازد .

تداوم درگیری های داخلی در کشور نیجریه
در حال حاضر کشور نیجریه درگیر ناامنی های گسترده ناشی از فعالیت های تروریستی بوکوحرام در شمال شرق کشور، اقدامات ایضائی جدایی طلبان عضو جنبش برقراری دولت خود مختار بیافرا در جنوب شرق نیجریه ، فعالیت های شبه نظامیان جنبش رهایی‌بخش دلتای نیجر( The Movement for the Emancipation of the Niger Delta ) در ایالات نفت خیز، دزدی و ناامنی های دریائی در خلیج گینه می باشد و با توجه به بیماری رئیس جمهور فعلی ژنرال بازنشسته بوهاری ، دولت فعلی با چالش های فراوانی مواجه است.
از این روی اعضاء هسته مرکزی نهضت حرکت اسلامی شمال نیجریه می توانند صبورانه از این وضعیت بهره برداری نموده و با کاهش حساسیت های موجود، رفته رفته در مسیر ثبات و گسترش دامنه فعالیت های خود در آینده ای نه چندان دور گام بردارند .

اقدامات صلح جویانه شیعیان
شیعیان نیجریه طی سی و هشت سال گذشته هیچ گاه خود را اسیر رفتارهای هیجان آلود توام با خشونت نساخته و در سرتاسر نیجریه به عنوان اقلیت دینی آرام و صلح طلب معروف شده اند.
این امر که یکی از سیاست ها و راهبردهای اصلی شیخ زاکزاکی در مدیریت خردمندانه جامعه شیعی این کشور بشمار می رود موجب شده است که دولت و نیروهای امنیتی هیچ گاه نتوانند اتهام خشونت طلبی بر آنها وارد آورده و پیروان اهل البیت (ع) را به عنوان عوامل اغتشاش و تشنج در جامعه معرفی کنند.
در جریان قتل عام 2015 شهر زاریا هرچند مقامات ارتش ابتدا شیعیان را به بستن خیابان مجاور حسینیه بقیه الله و سپس تلاش برای به قتل رساندن رئیس ستاد مشترک ارتش نیجریه متهم ساختند با این حال وجود تناقض در اظهارات مقامات ارتش و عدم ارائه هرگونه شواهدی در مورد این ادعاها به گونه ای بود که کذب بودن اظهارات مزبور را کاملا آشکار ساخت.
در کشتار سال 2016 و قتل عام اخیر راهپیمایان اربعین در ابوجا نیز هرچند پلیس شیعیان را به تلاش برای بی ثباتی پایتخت متهم نمود ولی بار دیگر نتوانست هیچ مدرکی دال بر خشونت آمیز بودن این راهپیمائی های آرام ارائه کند.
سیاست صلح طلبانه شیخ زاکزاکی و معاونان وی در مدیریت داهیانه این اقلیت دینی چنان عمیق بود که حتی رفتارهایی تحریک آمیز نظیر به شهادت رساندن گروهی از شیعیان منجمله سه فرزند شیخ در راهپیمائی سال 2014 ، شهادت دردناک یک هزار نفر از شیعیان و ازجمله سه پسر دیگر شیخ در قتل عام دسامبر 2015 زاریا و کشتار شیعیان در سال های 2016 و 2018 نیز نتوانست شیعیان را در ورطه درگیری مسلحانه با ارتش نیجریه وارد نماید و شیعیان با چشمانی اشک آلود تنها نظاره گر ظلم و ستم نظامیان بر رهبر کاریزماتیک تشیع ، خانواده ، دوستان و همراهان خود شدند.
این رفتار خردمندانه شیعیان امروزه آنها را نه تنها به جامعه ای آرام و صلح جو بلکه به اقلیتی نمونه از لحاظ صبوری ، متانت و بردباری مبدل ساخته و پیروان اهل البیت (ع) با سکوت خود بسیاری از توطئه های معاندان را باطل و بی اثر ساخته اند .

محکومیت قتل عام 2015 توسط محاکم داخلی و بین المللی
گزارش کمیته تحقیق دولت فدرال کادونا و رای دادگاه عالی فدرال نیجریه در مورد تایید خشونت های وارده علیه شیعیان و لزوم رهائی شیخ زاکزاکی از حبس خانگی ؛ گزارشات صریح سازمان های عفو بین الملل،کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلستان و دیده بان حقوق بشر و همچنین درخواست دادگاه لاهه از مسئولان نیجریه برای توضیح در مورد قتل عام 2015 زاریا ؛ اسناد ارزشمندی دال بر حقانیت نهضت تشیع بشمار می روند.
در این ارتباط شایسته است شیعیان با برگزاری کمپین های منطقه ای ندای حقانیت خود را به گوش جهانیان رسانده و با ایجاد ارتباط با سازمان همکاری های اسلامی و ارسال هیات هایی به کشورهای موثر مسلمان همچون جمهوری اسلامی ایران ، عراق ، لبنان ، مالزی ، اندونزی ، عمان– و به دور از تبلیغات معاندانی همچون عربستان-از حقوق آشکار خود به عنوان جامعه ای آرام و بدور از هرگونه خشونت دفاع نموده و مانع تداوم تهاجماتی این گونه در آینده شوند.

بهره گیری از ظرفیت عظیم شیعیان نیجریائی ساکن درکشورهای غربی
حضور تعداد زیادی از مسلمانان نیجریه ای ( که برخی از آنها شیعه و از اعضاء حرکت اسلامی شمال نیجریه می باشند ) درکشورهای ایالات متحده آمریکا،کانادا، انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند و دیگرکشورهای غربی ظرفیت بزرگی است که می توان از این پتانسیل در مسیر روشنگری در مورد وضعیت اسفناک شیعیان ساکن کشور نیجریه و ظلم و ستم وارده بر آنها بهره ببرد.ديگر آنکه از طریق مراجعه به سازمان ملل متحد در نیویورک و نمایندگی اروپائی سازمان ملل در ژنو و ارائه مستندات،نيز مي توان جنایات دولت و ارتش نیجریه علیه جامعه شیعی نیجریه را آشکار ساخت.
علاوه بر آن شیعیان نیجریه ای ساکن کشورهای غربی می توانند از طریق چاپ مقالاتی در نشریات این کشورها وضعیت پیروان اهل البیت (ع) را نمایان ساخته و اختناق حاکم بر اعضاء حرکت اسلامی و آخرین وضعیت شیخ زاکزاکی که با بدنی مجروح و علیرغم حکم دادگاه عالی فدرال ابوجا همچنان و بطور غیرقانونی در مکانی نامعلوم و در وضعیتی نامناسب نگهداری می شود را به عموم جهانیان اطلاع رسانی نمود .

افزایش تدریجی جمعیت شیعیان بومی
هرچند شیعیان نیجریه هم اکنون با چالش ها و مشکلات فراوانی مواجه بوده و بدلیل حساسیت فعلی نیروهای امنیتی نسبت به آنها و تلاش دولتمردان برای ممانعت از ارتباط هر چه بیشتر پیروان مذهب اهل بیت ( ع ) با سایر مسلمانان ؛ از نظر اقتصادی بشدت در مضیقه می¬باشند.
با این حال جمعیت پیروان اهل البیت (ع) در نیجریه به طور مداوم در حال افزایش است به گونه¬ای که بر اساس آمارهای غیررسمی شمار آنها از مرز ده میلیون نفر نیز افزون گشته است.
اعضاء حرکت اسلامی سال های 2016 تا 2018 نیز با وجود خطر کشتار شیعیان بارها کثرت جمعیت خود را در هنگام برگزاری مراسم و مناسبت¬های شیعی آشکار و قدرت خاموش خود را در مقابل دولت این کشور نمایان ساخته اند.

بهره گیری از فضای مجازی
طی چند سال گذشته و با اوج گیری حملات دولت و ارتش نیجریه علیه اقلیت شیعه مظلوم کشور ، پیروان اهل بیت (ع) با روی آوردن به فضای مجازی، تاسیس ده ها سایت اینترنتی به زبان های بومی و انگلیسی و بهره گیری از شبکه های اجتماعی، کمپین گسترده ای را علیه جنایات مقامات امنیتی نیجریه به راه انداخته و درصددند از این طریق نیز مظلومیت خود را در سطح منطقه غرب آفریقا و جهان نمایان سازند.
بدیهی است توجه هرچه بیشتر به این ابزار مهم و کارآمد و انعکاس اخبار سرکوب و کشتار شیعیان می تواند انسجام داخلی پیروان اهل البیت (ع) در داخل نیجریه را تحکیم بخشیده و وجدان های بیدار بشری را به نفع این اقلیت تحت ستم و دردمند بسیج نماید. /
====================================
نويسنده:امیربهرام عرب احمدی، کارشناس و مدیر گروه مطالعات جنوب آفریقا، دانشگاه تهران.