ولادت حضرت معصومه (س) و آغاز ماه ذی‌القعدة الحرام

   طبق روایات و اسناد تاریخی ولادت حضرت معصومه (س) اول ذی القعده سال 173 هجری قمری است.
حضرت معصومه (س) دختر امام موسی بن جعفر(ع) و نجمه خاتون و خواهر بزرگوار امام رضا (ع) پیشوای هشتم شیعیان است که 25 سال بعد از تولد آن حضرت در شهر مدینه منوّره چشم به جهان گشود.
   حضرت معصومه به همراه امام رضا (ع) هر دو در دامان پاک یک مادر بزرگوار به نام حضرت نجمه خاتون (س) که از مهاجران مغرب بود، رشد و پرورش یافتند. این در حالی است که پدر بزرگوارشان پیوسته در زندان هارون الرشید بسر می بردند و سرانجام در همان زندان، هنگامی که حضرت معصومه (س) در سن 10 سالگی بود به شهادت رسیدند و از آن زمان به بعد حضرت معصومه (س) تحت مراقبت برادرش امام رضا (ع) قرار گرفت.
   در سال 200 هجری قمری در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه خود بیاورند راهی خراسان شدند.
   حضرت معصومه (س) یک سال بعد از هجرت تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو، در سال 201 هجری قمری، به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می شد. در شهر ساوه عده ای از مخالفان اهل بیت که از پشتیبانی مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه کاروان آنان را گرفته و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند و تقریبا همه مردان کاروان را به شهادت رساندند و بنابر نقلی حضرت معصومه (س) را نیز مسموم کردند.
  به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) بیمار شد و چون امکان ادامه سفر به سوی خراسان نبود، قصد شهر قم فرمود. روز 23 ربیع الاول سال 201 هجری قمری حضرت وارد شهر مقدس قم شدند و در محلی که امروز«میدان میر» نامیده می شود در منزل «موسی بن خزرج» فرود آمدند و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگی کرد. محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» بود که هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
   حضرت معصومه (س) ویژگی های اخلاقی منحصر به فرد و شخصیتی والا داشته است. از ویژگی های حضرت معصومه (س) می توان به حجب و حیا، عصمت و پاک دامنی اشاره کرد. همچنین این بانوی بزرگوار، پیش از وفات مجرد بودند و می توان ایشان را به عنوان یکی از بهترین الگوها برای دختران معرفی کرد.
  شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز روز ولادت حضرت معصومه (س) را در تقویم های رسمی کشور به عنوان «روز دختر» به ثبت رسانید.
جملات امامان در مورد حضرت معصومه (س):
   امام رضا (ع) فرمود: کسی که حضرت معصومه (س) را زیارت کند، پاداش او بهشت است.
امام صادق (ع) فرمود: کسی که آن حضرت را زیارت کند در حالی که آگاه و متوجه شأن و منزلت او باشد، به بهشت می رود.
   امام رضا (ع) فرمود: هر کس حضرت معصومه (س) را در قم زیارت کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده است.
امام محمد تقی (ع) فرمود: هر کس عمه ام حضرت معصومه (س) را در قم زیارت کند، برای او بهشت خواهد بود.