جایگاه قانونی و منطقی شورای نگهبان قانون اساسی

پژوهش خبری صدا وسیما: هدف از تشکیل شورای نگهبان قانون اساسی به عنوان نماد اسلامیت نظام، «پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر مغایرت نداشتن مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها» بوده است. اهمیت ایجاد چنین نهادی، به دوران مشروطه باز می‌گردد. اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه، مصوب سال 1286 مشهور به اصل "طراز"، مقرر ‌داشت برای انطباق مصوبات مجلس با موازین شرعی، در هر دوره حداقل پنج نفر از میان 20 مجتهد معرفی شده از سوی مراجع تقلید شیعه انتخاب شوند. اصل "طراز" که به همت و پایمردی شیخ فضل‌ا... نوری در متمم قانون اساسی گنجانده شد، در عمل اما به صورت کامل اجرایی و محقق نشد. با توجه به این ناکامی تاریخی، بنیانگذار جمهوری اسلامی اول اسفند ۱۳۵۸در نخستین حکم خود برای نهادهای عالی نظام، شش فقیه عضو شورای نگهبان را منصوب کردند. پس از تصویب قانون اساسی و در راستای اجرای اصل91 قانون اساسی در خصوص تشکیل شورای نگهبان، مجلس اول شورای اسلامی هم 26 تیر1359، شش حقوقدان را برای عضویت در شورای نگهبان برگزید و این شورا رسماً کار خود را آغاز کرد.
در قوانین اساسی برخی کشورها، نهادهایی مانند شورای نگهبان با نام‌های دادگاه قانون اساسی (ترکیه، آلمان، مصر، کره جنوبی)، شورای قانون اساسی (فرانسه)، دیوان عالی (ایالات متحده) و نظایر آن پیش‌بینی شده است که از حیث ساختار و نوع مسئولیت، شباهت‌هایی با هم دارند. شورای نگهبان قانون اساسی علاوه بر بررسی مصوبات مجلس وظایف دیگری از جمله تفسیر قوانین و نظارت بر انتخابات را نیز بر عهده دارد. ایفای نقش قانونی نظارت بر انتخابات باعث شده است این شورا که در چهار دهه گذشته خدمات فراوانی انجام داده است، مورد هجمه دشمنان داخلی و خارجی قرار بگیرد.

در نوشتار پیش رو ضمن اشاره به اهمیت شورای نگهبان و ارائه گزارشی درباره عملکرد این نهاد، جایگاه و وظایف قانونی آن با مراجع مشابه در دیگر کشورها مقایسه می‌شود.

متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است.
 
پژوهش خبری // گلتاب دارابی