ائتلاف آمریکایی - اروپایی در تنگه هرمز؟!

آمریکا در هفته‌های اخیر به دنبال کسب حمایت برای ایجاد یک ائتلاف بین المللی امنیت دریایی در تنگه هرمز است. کاخ سفید از متحدان خود و دیگر کشورها خواسته است که به این ائتلاف ملحق شوند.
مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفته است: این موضوع زمان زیادی را می طلبد و ما امیدواریم که جهان اهمیت این موضوع را بداند. آمریکا آماده است که بخش مهمی از آن باشد اما ما به تعداد زیادی از کشورها در سراسر جهان نیازمندیم که با ما همکاری کنند و از حمل و نقل تجاری حمایت کنند.
نیاز آمریکا به تعداد زیادی از کشورها در سراسر جهان برای عضویت در این ائتلاف دلایل متعددی دارد. مثلا گفته می‌شود اسکورت تمامی کشتی ها هنگام عبور از این آبـراه حیـاتی کاری بسیار مشکل است. اما بسیاری صاحب نظران این اسکورد را نه فقط یک «مشکل» بلکه «غیر ممکن» دانسته و این موضوع را مهمترین عامل شکست چنین ائتلافی می‌دانند. یا اینکه آمریکا با جلب مشارکت کشورها می‌تواند به این ائتلاف مشروعیت بین المللی دهد و هزینه‌های اقدامات تهران در تنگه هرمز و خلیج فارس را افزایش دهد.
لندن هم پس از اقدام ایران به توقیف نفتکش انگلیسی در تنگه هرمز - در واکنش به توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق - خواهان یک ائتلاف جداگانه با مشارکت کشورهای اروپایی شده است.
پس از رسیـدن «بـوریس جانـسون» به مقام نخست وزیـری این کـشور، دولت جدید انـگلیس نیز از تشکیل ائتـلاف نـظامی اروپـایی پشتیبانی کرده است.
ظاهرا بعد از استقبال نکردن کشور‌های جهان از طرح آمریکایی ائتلاف برای امنیت دریایی در تنگه هرمز، انگلیس- که با بحران توقیف نفتکش خود در تنگه هرمز روبرو شده - با طرح ائتلاف اروپایی خود سعی می‌کند سناریو آمریکا در این زمینه را محقق سازد.
به گـزارش امروز خبـرگـزاری رویتـرز، آمـریکا به طور رسمی خواستار مشارکت آلمان در تشکیل ائتلاف نظامی دریایی بر ضد ایران شد. این گـزارش می افـزاید آمـریکا اعلام کرد که روز سه‌شنبه از آلمان خواسته است در تأمین امنیت تردد کشتی‌های تجاری در تنگه هـرمز مشارکت و به ائتلاف نـظامی و مأمـوریت حفاظت دریایی تنگه هـرمـز به فـرانسه و انـگلیس ملحق شود.
برخی صاحب نظران معتقدند آمریکا از ائتلاف اروپایی سود دیگری نیز می‌برد و آن ایجاد مانع بر سر راه تلاش‌های ایران برای عرضه نفت در بازارهای غیر رسمی است.
سخنگوی سفـارت آمـریکا در برلین با اعلام این خبر تصـریح کرد: «ما به طور رسمی از آلمـان خواسته ایم که به منظور مشارکت در تامین امنیت تنگه هـرمـز و مقابله با ایران به فرانسه و انگلیس بپیوندد، تا در ماموریت حفاظت، یاری رسان این دو کشـور باشد.» وی افـزود: «مقامات دولت آلمـان به صراحت گفته اند که آزادی ناوبـری می بایست مورد حفاظت و پشتیبانی قرار گیرد. سوال اساسی و پرسش ما این است که: چه کسی باید محافـظت کند؟ چه کسی باید این کار را بکند؟.»
اظهارات سخنگوی سفـارت آمـریکا در برلین در واکنش به مخالفت‌ها در آلمان با پیوستن این کشور به این ائتلاف مطرح شده است.
برخی کزارش‌ها حاکی از این است که مخالفت با مشارکت آلمـان در ائتلاف نـظامی با آمریکا در میان سیاستمداران این کشور بسیار زیاد است و پیوستن به طـرح انـگلیس برای ایجاد نیـروی دریـایی در تنگه هـرمـز سبب بروز شکاف در دولت آلمـان شده است.
از جمله بنابر برخی گزارش‌ها وزیر دارایی آلمان امروز اعلام کرده است: ایده مشارکت در تشکیل نیروی دریایی اروپایی در تنگه هرمز خوب نیست. جلوگیری از تنش نظامی در تنگه هرمز ضروری است.
با این حال در حالی که گفته می‌شود ائتلاف نظامی اروپایی با مـأموریت ویـژه به منظور تضمین امنیت ناوبـری و دریانـوردی و آزادی تـردد کشتی‌های تجاری در تنگه هـرمـز شکل می گیرد- تنـگه ای که ایران در ماه جاری، یک نفتکش انگلیس را در آن توقیف کرده است-
کشورهای اروپایی ادعا می‌کنند برای حفظ برجام یا کنترل یک جانبه گرایی آمریکا در خلیج فارس قصد دارند چنین ائتلافی را تشکیل دهند. انگلیس هم هرچند برای تشکیل نیروی حفاظت دریایی اروپایی در خلیج (فارس) تلاش می کند ولی وانمود می‌کند نمی خواهد نیرویی برای مقابله با ایران باشد. لندن تاکید کرده است طرح طرح ائتلاف این کشور بخشی از سیاست آمریکا در اعمال فشار حداکثری علیه ایران نیست. ظاهرا اروپایی‌ها نمی‌خواهند تشکیل ان ائتلاف حساسیت‌ها در تهران را تحریک کند و به تنش‌ها در منطقه دامن زده شود.
این تحولات اساسا تشکیل ائتلاف نظامی آمریکایی یا اروپایی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. ظاهرا ناکارآمدی چنین ایده‌هایی سبب شده دیدگاه‌هایی چون "نرم شدن سیاست آمریکا در قبال ایران" یا "احتمال پیوستن دوباره دموکرات‌های آمریکایی به برجام" بیشتر مطرح شود.
پایگاه اینترنتی پولیتیکو امروز در گزارشی نوشت سیاست دولت آمریکا در قبال ایران در حال نرم تر شدن است و این در حالی است که برخی از جمهوری خواهان تندرو در تلاش برای گسترش کمپین اعمال فشار حداکثری بر ایران هستند.
همزمان پایگاه اینترنتی ­نشنال اینترست نیز نوشت همزمان با تشدید تنش ها در منطقه خلیج فارس, نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از حزب دموکرات مواضع خود را در خصوص توافق هسته ای سال 2015 اعلام می کنند.
نشنال اینترست در گزارشی تحت عنوان " احتمال پیوستن دوباره دموکرات ها به برجام در صورت پیروزی در انتخابات 2020 آمریکا بالاست " افزود با وجود برخی هشدارها, تعدادی از نامزدهای مطرح حزب دموکرات به شورای روابط خارجی گفته اند دولت های آنها بار دیگر به برنامه جامع اقدام مشترک ملحق خواهند شد. ظاهرا دیگر نامزدها نیز از پاسخگویی به سئوالات این شورا درباره این موضوع خودداری کرده اند.

----------------------------------------------------
عبدالرضا خلیلی

­