پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب... ریز‌هایی که مهارش، پول درشت می‌خواهد
مهار بیابانزایی خراسان جنوبی، نیازمند سرعت بیشتر تزریق اعتبار و اقدامات بیابانزدایی است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان جنوبی، این استان دومین استان بیابانی کشور است و در ۲۰ سال اخیر به علت خشکسالی‌ها و اقدامات محدود بیابانزدایی، بسیاری از مراتع فقیر آن تبدیل به بیابان شدند که این آمار نگران‌کننده است و توجه بیشتری را میطلبد.
وجود بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هکتار هزار عرصه بیابانی، ۳ هزار و ۱۰۰ هکتار عرصه تحت تاثیر فرسایش بادی و یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار مناطق بحرانی فرسایش بادی با ۲۸ کانون بحرانی، این استان را علیرغم اقدامات انجام شده، همچنان در معرض تهدید بیابان و کویر قرار داده است.
خراسان جنوبی با ۱۵ میلیون هکتار وسعت، جزو ۵ استان درگیر با گرد و غبار در کشور است.
این استان از شمال تا جنوب و شرق تا غرب به علت همجواری با کویر و باد‌های ۱۲۰ روزه، در معرض بیابانزایی و فرسایش بادی است.
اگر در تابستان به شهر بیرجند و یا دیگر نقاط خراسان جنوبی سفر کنید در آسمان شاهد گرد و غبار‌هایی هستید که ناشی از باد‌های ۱۲۰ روزه و نبود پوشش گیاهی مناسب است.
غبار‌هایی که در بیشتر روز‌های سال بر آسمان آبی خراسان جنوبی حاکم است، اما شدت آن‌ها در تابستان زیاد می‌شود و نفس کشیدن را برای گروه‌های حساس سخت می‌کند تا جایی که در این فصل، مردم تماس‌های زیادی با خبرنگارانمان در معاونت خبر خراسان جنوبی برقرار و خواهش می‌کنند که پیگیری کنیم چرا مسئولان راه حل اساسی برای مهار این گرد و خاک ارائه نمی‌دهند؟
با توجه به اینکه اسفند فصل درختکاری است و کشت نهال هم در عرصه‌های منابع طبیعی نقش بسزایی در مهار گرد و خاک دارد و می‌توان به آن در حال حاضر به عنوان رایج‌ترین و مؤثرترین راه پیشگیری از بیابانزایی، توجه کرد، برای همین سعی کردم آخرین گزارشم را در سال ۱۳۹۸ به این موضوع اختصاص دهم.
وجود بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هکتار هزار عرصه بیابانی، ۳ هزار و ۱۰۰ هکتار عرصه تحت تاثیر فرسایش بادی و یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار مناطق بحرانی فرسایش بادی با ۲۸ کانون بحرانی، این استان را علیرغم اقدامات انجام شده، همچنان در معرض تهدید بیابان و کویر قرار داده است.
خراسان جنوبی با ۱۵ میلیون هکتار وسعت، جزو ۵ استان درگیر با گرد و غبار در کشور است.
این استان از شمال تا جنوب و شرق تا غرب به علت همجواری با کویر و باد‌های ۱۲۰ روزه، در معرض بیابانزایی و فرسایش بادی است.
اگر در تابستان به شهر بیرجند و یا دیگر نقاط خراسان جنوبی سفر کنید در آسمان شاهد گرد و غبار‌هایی هستید که ناشی از باد‌های ۱۲۰ روزه و نبود پوشش گیاهی مناسب است.
غبار‌هایی که در بیشتر روز‌های سال بر آسمان آبی خراسان جنوبی حاکم است، اما شدت آن‌ها در تابستان زیاد می‌شود و نفس کشیدن را برای گروه‌های حساس سخت می‌کند تا جایی که در این فصل، مردم تماس‌های زیادی با خبرنگارانمان در معاونت خبر خراسان جنوبی برقرار و خواهش می‌کنند که پیگیری کنیم چرا مسئولان راه حل اساسی برای مهار این گرد و خاک ارائه نمی‌دهند؟
با توجه به اینکه اسفند فصل درختکاری است و کشت نهال هم در عرصه‌های منابع طبیعی نقش بسزایی در مهار گرد و خاک دارد و می‌توان به آن در حال حاضر به عنوان رایج‌ترین و مؤثرترین راه پیشگیری از بیابانزایی، توجه کرد، برای همین سعی کردم آخرین گزارشم را در سال ۱۳۹۸ به این موضوع اختصاص دهم.
در این روز‌هایی که سخن از ویروس کرونا است با رعایت تدابیر بهداشتی عازم منطقه بمرود شهرستان زیرکوه شدم، منطقه‌ای که چهار ماهی است، عملیات بیابان زدایی با همت ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر از اهالی این منطقه در حال انجام است.
دشت بمرود به علت وزش باد زیاد از محتمل‌ترین نقاط فرسایش بادی خاک است.
در این منطقه مردم خودشان پای کار آمدند و آستین همت را بالا زدند تا این منطقه همانند سایر مناطق خراسان جنوبی، پناهگاه ماسه‌ها و شن‌های روان نشود.
نهالها هم جلوی باد رو می‌گیره هم علوفه دام‌ها رو تأمین می‌کنه
آقای رزاقی یکی از این افراد است که با همراه جمعی از اهالی روستای بمرود مدتهاست برای کشت نهال در ۴۵۰ هکتار از اراضی بمرود، به کمک کارکنان منابع طبیعی آمده است.
او گفت: این منطقه در معرض باد شدید قرار دارد و اگر این نهالها کاشته شود تا ۵ سال آینده، هم گرد و خاک این منطقه کم می‌شود و هم می‌توانیم علوفه مورد نیاز دام‌های خود را از این درختان تأمین کنیم.
در این منطقه مردم خودشان پای کار آمدند و آستین همت را بالا زدند تا این منطقه همانند سایر مناطق خراسان جنوبی، پناهگاه ماسه‌ها و شن‌های روان نشود.
نهالها هم جلوی باد رو می‌گیره هم علوفه دام‌ها رو تأمین می‌کنه
آقای رزاقی یکی از این افراد است که با همراه جمعی از اهالی روستای بمرود مدتهاست برای کشت نهال در ۴۵۰ هکتار از اراضی بمرود، به کمک کارکنان منابع طبیعی آمده است.
او گفت: این منطقه در معرض باد شدید قرار دارد و اگر این نهالها کاشته شود تا ۵ سال آینده، هم گرد و خاک این منطقه کم می‌شود و هم می‌توانیم علوفه مورد نیاز دام‌های خود را از این درختان تأمین کنیم.
به منطقه‌ای دیگر از شهرستان زیرکوه و ۱۵ کیلومتری مرز ایران و افغانستان، روستای چشمه بید رفتم. ظهر بود، کوچه‌های این روستا پر از ماسه و پشت خانه‌ها انگار کوهی از خاک است، درِ خانه‌ها باز نمی‌شود.
این خانه‌ای که صبح تمیز شده، ظهر نشده زیر خاک است
خانم غضنفری یکی از اهالی این روستا، مرا به خانه خود برد و وسایل آشپزخانه و فرش هایش را نشانم داد، لایه‌ای کلفت از خاک، همچون چادری بر سر وسایل کشیده شده بود.
او گفت: این خانه ایست که صبح تمیزش کردم و حالا هنوز ظهر نشده، این فرش‌ها پر از خاک شده است.
خانم غضنفری افزود: گرچه هم اکنون آسایشی نداریم و زندگی مان همش خاک است، اما این خاک‌ها قبلا خیلی بیشتر بود و حالا با ایجاد بادشکن‌ها و کشت نهالها نسبت به سال‌های گذشته، خیلی کمتر شده است.
در روستای چشمه بید هم مردم به پا خاسته اند و در کنار منابع طبیعی، نهال‌های انگور کاشته اند تا هم به کشاورزیشان رونق بدهند و هم از خاک‌ها جلوگیری کنند.
این خانه‌ای که صبح تمیز شده، ظهر نشده زیر خاک است
خانم غضنفری یکی از اهالی این روستا، مرا به خانه خود برد و وسایل آشپزخانه و فرش هایش را نشانم داد، لایه‌ای کلفت از خاک، همچون چادری بر سر وسایل کشیده شده بود.
او گفت: این خانه ایست که صبح تمیزش کردم و حالا هنوز ظهر نشده، این فرش‌ها پر از خاک شده است.
خانم غضنفری افزود: گرچه هم اکنون آسایشی نداریم و زندگی مان همش خاک است، اما این خاک‌ها قبلا خیلی بیشتر بود و حالا با ایجاد بادشکن‌ها و کشت نهالها نسبت به سال‌های گذشته، خیلی کمتر شده است.
در روستای چشمه بید هم مردم به پا خاسته اند و در کنار منابع طبیعی، نهال‌های انگور کاشته اند تا هم به کشاورزیشان رونق بدهند و هم از خاک‌ها جلوگیری کنند.
درختها، هم برای رونق کشاورزی و هم مهار ماسه‌ها کاشته شد
آقای غضنفری هم یکی دیگر از این اهالی است، باغ‌هایی از درخت انگور در کنار درختان جنگلی نشانم داد که اهالی روستا پرورش داده بودند و توانسته بود قدری از ماسه‌ها را مهار کند.
او گفت: این درختان چهار سال است در اطراف روستا کاشته شده تا در کنار دامپروری، کشاورزی در این منطقه نیز رونق بگیرد و از ماسه‌هایی که ناشی از وزش باد‌های زیاد و طوفان است هم جلوگیری کند.
آقای غضنفری هم یکی دیگر از این اهالی است، باغ‌هایی از درخت انگور در کنار درختان جنگلی نشانم داد که اهالی روستا پرورش داده بودند و توانسته بود قدری از ماسه‌ها را مهار کند.
او گفت: این درختان چهار سال است در اطراف روستا کاشته شده تا در کنار دامپروری، کشاورزی در این منطقه نیز رونق بگیرد و از ماسه‌هایی که ناشی از وزش باد‌های زیاد و طوفان است هم جلوگیری کند.
در خراسان جنوبی ۲۳ منطقه حساس به فرسایش خاک وجود دارد که کشت نهال و بادشکن می‌تواند از فرسایش خاک جلوگیری کند.
از شمال شرقی خراسان جنوبی به جنوب غربی استان رفتم روستای سرچاه عماری خوسف، روستایی سر سبز با درختان جنگلی زیاد، روستایی که روزگاری مردم از شن‌های روان و ماسه‌ها در امان نبودند و زندگی برای آن‌ها سخت شده بود.
طوفان نمی‌گذاشت کشت و کاری داشته باشیم
آقای محمدی که یکی از اهالی این روستاست گفت: شن‌ها در گذشته آنچنان زیاد بود که اگر طوفان می‌شد دیگر نمی‌توانستیم از منازل بیرون بیاییم، چون خاک‌ها پشت درِ خانه‌ها جمع می‌شد.
سال ۱۳۸۳ بود که منابع طبیعی با کمک جوامع محلی برای بیابانزدایی و تثبیت شن‌های روان در کانون بحرانی فرسایش بادی در منطقه سرچاه عماری شهرستان خوسف اقدام به کاشت نهال متناسب با اقلیم این منطقه کرد.
آقای محمدی افزود: هم اکنون در این روستا اگر چه وزش باد زیاد است، اما دیگر خاک‌ها به سمت روستا حرکت نمی‌کند.
وی با اشاره به اینکه در گذشته در این روستا، کشت و کار براحتی انجام نمی‌شد و به سختی یک تن گندم برداشت می‌شد گفت:، اما حالا به علت کاشت نهالها، دیگر خاک‌ها و شن‌ها وارد روستا نمی‌شود و خسارتی به زمین‌های کشاورزی ما هم که قبلا زیر خاک می‌رفت، وارد نمی‌کنند و می‌توانیم سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن گندم برداشت کنیم.
با بررسی اوضاع در این مناطق به این نکته رسیدم که اقدامات بیابانزدایی همچون کاشت نهال، تأثیر خود را می‌گذارد و شرایط بحرانی را به شرایط عادی تبدیل می‌کند، اما باید با سرعت بیشتر و به صورت مداوم انجام شود.
نهضت جنگلکاری برای اولین بار در کشور در خراسان جنوبی
برای اطلاع از اقدامات و اعتبارات اختصاص یافته به طرح‌های بیبانزدایی به سراغ مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان رفتم.
نصرآبادی با بیان اینکه امسال ۷۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان برای اجرای طرح‌های بیابان زدایی به خراسان جنوبی اختصاص یافته است گفت: این اعتبار برای نهالکاری ۵ هزار هکتار از اراضی، احداث ۲ هزار و ۹۰۰ هلالی آبگیر، ایجاد ۱۵۰ کیلومتر بادشکن، ۳۸۶ هکتار نهالکاری روی مالچ، ۳ هزار و ۷۰۰ هکتار آبیاری و مراقبت، ۸ هزار هکتار مدیریت چرا، ۵ هزار هکتار قرق و ۷۷۱ هکتار مالچ پاشی هزینه می‌شود.
وی از اجرای طرح نهضت جنگل کاری برای اولین بار در کشور در خراسان جنوبی برای مهار گرد و خاک خبر داد و افزود: قرار است در این طرح تا پایان سال ۹۹، ۵ میلیون نهال در استان با حمایت سازمان جنگل داری کشور در عرصه‌های بیابانی و حاشیه جاده‌های خراسان جنوبی کاشته شود.
از شمال شرقی خراسان جنوبی به جنوب غربی استان رفتم روستای سرچاه عماری خوسف، روستایی سر سبز با درختان جنگلی زیاد، روستایی که روزگاری مردم از شن‌های روان و ماسه‌ها در امان نبودند و زندگی برای آن‌ها سخت شده بود.
طوفان نمی‌گذاشت کشت و کاری داشته باشیم
آقای محمدی که یکی از اهالی این روستاست گفت: شن‌ها در گذشته آنچنان زیاد بود که اگر طوفان می‌شد دیگر نمی‌توانستیم از منازل بیرون بیاییم، چون خاک‌ها پشت درِ خانه‌ها جمع می‌شد.
سال ۱۳۸۳ بود که منابع طبیعی با کمک جوامع محلی برای بیابانزدایی و تثبیت شن‌های روان در کانون بحرانی فرسایش بادی در منطقه سرچاه عماری شهرستان خوسف اقدام به کاشت نهال متناسب با اقلیم این منطقه کرد.
آقای محمدی افزود: هم اکنون در این روستا اگر چه وزش باد زیاد است، اما دیگر خاک‌ها به سمت روستا حرکت نمی‌کند.
وی با اشاره به اینکه در گذشته در این روستا، کشت و کار براحتی انجام نمی‌شد و به سختی یک تن گندم برداشت می‌شد گفت:، اما حالا به علت کاشت نهالها، دیگر خاک‌ها و شن‌ها وارد روستا نمی‌شود و خسارتی به زمین‌های کشاورزی ما هم که قبلا زیر خاک می‌رفت، وارد نمی‌کنند و می‌توانیم سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن گندم برداشت کنیم.
با بررسی اوضاع در این مناطق به این نکته رسیدم که اقدامات بیابانزدایی همچون کاشت نهال، تأثیر خود را می‌گذارد و شرایط بحرانی را به شرایط عادی تبدیل می‌کند، اما باید با سرعت بیشتر و به صورت مداوم انجام شود.
نهضت جنگلکاری برای اولین بار در کشور در خراسان جنوبی
برای اطلاع از اقدامات و اعتبارات اختصاص یافته به طرح‌های بیبانزدایی به سراغ مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان رفتم.
نصرآبادی با بیان اینکه امسال ۷۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان برای اجرای طرح‌های بیابان زدایی به خراسان جنوبی اختصاص یافته است گفت: این اعتبار برای نهالکاری ۵ هزار هکتار از اراضی، احداث ۲ هزار و ۹۰۰ هلالی آبگیر، ایجاد ۱۵۰ کیلومتر بادشکن، ۳۸۶ هکتار نهالکاری روی مالچ، ۳ هزار و ۷۰۰ هکتار آبیاری و مراقبت، ۸ هزار هکتار مدیریت چرا، ۵ هزار هکتار قرق و ۷۷۱ هکتار مالچ پاشی هزینه می‌شود.
وی از اجرای طرح نهضت جنگل کاری برای اولین بار در کشور در خراسان جنوبی برای مهار گرد و خاک خبر داد و افزود: قرار است در این طرح تا پایان سال ۹۹، ۵ میلیون نهال در استان با حمایت سازمان جنگل داری کشور در عرصه‌های بیابانی و حاشیه جاده‌های خراسان جنوبی کاشته شود.
خیز بیابان، بلندتر از اختصاص اعتبارات
دشتها و بیابانهای خشک در استان به سرعت در حال افزایش است. در سال‌های اخیر اعتبارات قابل توجهی برای مقابله با بیابان به خراسان جنوبی پرداخت شده است، اما خیز بیابان در برابر اعتبارات اختصاص یافته به این استان، بلندتر است و باید در زمینه تخصیص و میزان اعتبارات، ویژه‌تر در کشور دیده شود.
دشتها و بیابانهای خشک در استان به سرعت در حال افزایش است. در سال‌های اخیر اعتبارات قابل توجهی برای مقابله با بیابان به خراسان جنوبی پرداخت شده است، اما خیز بیابان در برابر اعتبارات اختصاص یافته به این استان، بلندتر است و باید در زمینه تخصیص و میزان اعتبارات، ویژه‌تر در کشور دیده شود.
نویسنده: زهرا فلاحی نسب
نظر شما