سوختن سُرور در هیاهوی شبی سرخ

این روزهای اسفند شاید حال و هوایی متفاوت تر از همه ی سال های زندگیمان دارد، نه از هیاهوی رفت و آمد مردم در بازار و خرید ماهی قرمز و سمنو و سبزه و شب بو و سنبل خبری است و نه از ترافیک های آخر سالی و صدای طبل و آهنگ عمو فیروز ،گویی بسیاری از مردم این شهر با آمدن کووید 19 این سوغات ناشناخته چشم بادامی های چینی به روزه سکوت رفته اند و  خانه نشینی را یرگزیده اند تا برای دوباره شاد زیستن ، بهار پیش رو را متقاوت تر از همیشه  سپری کنند.

با این حال در گوشه ای دیگر از این شهر و در سه شنبه آخرین روز سال صدای جهل و باورهای خرافی غلط عده ای ،این سکوت را کم کم می‌شکند، و با نزدیک شدن به عصر و تاریکی هوا قیامتی از انفجار نارنجک و اکلیل سرنج و هفت ترقه برپا می شود که تنها ارمغانش استرس و رعب و وحشت  به مردمی است که این روزها تنها به دنبال آرامش هستند.

در چهارراه نقاشی اصفهان صدای شکایت خانمی حدود ۳۵ تا ۴۰ ساله را می شنوم که می گوید:باز هم چهارشنبه آخر سال شد و حالا این خیابان به جهنمی از آتش های سرخ و شلعه ور تبدیل می شود ،انگار کرونا هم از پس مجنون های ترقه بازی بر نیامده.

وی ادامه می دهد :درست پارسال همین موقع بود که به خاطر زدن نارنجک یک پسر بچه ی ۱۶ ساله که از اهالی همین محل  بود،چشمانش را از دست داد.

 سنت کهن یا خودسوزی

در شرایطی که مسوولان و کادر درمانی استان به دلیل حجم بالای تعداد مراجعان مشکوک به کرونا روزهای سخت و البته طاقت فرسایی را پشت سر می گذارند، در گفتگوی تلفنی که  با رییس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استان داشتم، وی به مجروح و بستری شدن ۵۳ نفر در هنگام تهیه ترقه دست ساز در بیمارستان های کاشانی و سوانح و سوختگی امام موسی کاظم (ع) در سال گذشته اشاره می کند.

غفور راستین می افزاید: به دنبال شیوع ویروس کرونا و تاکید رسانه ها و مسوولان بر خانه نشینی، تعداد ماموریت کارکنان اورژانس در خصوص حوادث چهار شنبه سوری بسیار کاهش یافته اما متاسفانه هنوز هم عده ای در این شهر زندگی می کنند ،که  به نظر می رسد آتش سهل انگاری آنان هیچ گاه خاموشی ندارد .

در هنگام این گفتگو راستین به موضوعی اشاره کرد که بیش تر برایم شبیه به یک طنز تلخ بود ، وی می گوید:برخی ها باور  دارند روشن کردن آتش و ترقه بازی نه تنها موجب شیوع کرونا نیست که حتی به دلیل وجود گرما این ویروس نیز  کشته می شود.

باورش سخت است اما من جمله ای مشابه این مطلب را از آقای بیهقی یکی از  فروشندگان لوازم التحریر خیابان سپه شنیده بود که در ایام پایانی سال به طور مخفیانه به تولید و فروش مواد محترقه هم مشغول هست .

وی معتقد است به دلیل شور و هیجان جوانان درآمد فروش وسایل آتش بازی به خصوص در این روزها خوب است وقتی در خصوص عواقب این وسایل می پرسم، با اطمینان پاسخ می دهد ،تاکنون حتی برای یک نفر از مشتریانش  نیز اتفاق خاصی رخ نداده و موادی  که وی تولید می کند خطرناک نیست!

البته می توان گفت این نظر اکثر فروشندگان و تولید کنندگان مواد محترقه نیز هست که با واقعیت فاصله زیادی دارد.

در مصاحبه نیم ساعته ای که در دفتر رییس مرکز اطلاع رسانی پلیس اصفهان داشتم،وی از کشف بیش از ۳۵ هزار و ۹۸۰ عدد مواد محترقه پر خطر و ۱۰۷ هزار عدد وسایل آتش بازی کم خطر در سال جاری خبر داد .

جواد درستکار ادامه می دهد:در این مدت ۱۵ نفر از تولید و توزیع کنندگان این مواد دستگیر و پرونده ی آنان در اختیار مراجع قضایی قرار گرفت.

رسوم فراموش شده 

 زردی من از تو، سرخی تو از من، غم برو شادی بیا، محنت برو روزی بیا، اینها اشعاری است که ایرانیان هنگام پریدن از روی آتش در مراسم شب چهارشنبه‌سوری می‌خوانند، با این امید که هرچه بیماری و محنت و درد است را به آتش بسپارند و نشاط و سرزندگی را از آن به وام گیرند.

مردم اصفهان درطول تاریخ بنابر ادعای مورخان با شور و شکوه خاصی چهارشنبه‌سوری را جشن می‌گرفتند، شال‌اندازی، فال‌گوش ایستادن، پریدن از روی آتش و بخت‌گشایی ازجمله آیین‌های مشترکی بود که در شهرهای مختلف این استان برگزار می‌شد و برخی مانند آتش‌افروختن هنوز پابرجاست.

حاج فرهاد امیری از کسبه های قدیمی میدان امام است که بعد از گپ و گفتگویی کوتاه درباره ی شرایط این روزهای بازار و رکود چشمگیر فروش و ضرر و زیان های صاحبان صنفی در پی انتشار ویروس کرونا از خاطرات دوران کودکی و نوجوانی اش در آخرین چهارشنبه سال می گوید.

وی اشاره می کند: در چهارشنبه سوری های آن زمان رسم شاد قاشق‌زنی را برگزار می کردند،به طوری که کودکان و نوجوانان با زدن قاشق به یک ظرف فلزی، به در خانه‌ ی همسایه‌ها می‌رفتند و آن‌ها هم با انداختن شیرینی و شکلات و تنقلات در ظروف کودکان این رسم را گرامی می‌داشتند و شادی را به آن‌ها هدیه می‌دادند.

هرچند آقای امیری می افزاید :امسال بهتر است برای ریشه کن کردن کرونا حتی این رسوم  نیز برگزار نشود و مردم تنها در خانه ها و در جمع اندک خانوادگی خود با دور هم نشستن، تنقلات خوردن و خاطره گویی چهار شنبه آخر سال را به پایان رسانند.

آتشی که خرافات به پا کرده

بیش از 70درصد آسیب‌هایی که در شب چهارشنبه آخر سال به شهروندان وارد می شود، در ناحیه صورت، چشم و سپس نخاع و تروما است،این ها را غفور راستین رییس حوادث و فوریت های پزشکی اورژانس استان می گوید.

هرچند  محسن گلابی مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان می گوید: ۲۵ ایستگاه آتش نشانی اصفهان برای امداد رسانی  به مجروحان و حوادث چهارشنبه آخر سال در آمادگی کامل هستند،و از ماه ها قبل بیش از چهار هزار دفترچه و سه هزار دی وی دی آموزشی را در خصوص عواقب این شب سیاه در اختیار خانواده ها قرار داده اند .

اما سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به زنگ خطری اشاره می کند که می تواند فاجعه ای بزرگ را به ارمغان آورد .

چرا که به گفته آرش نجیمی این روزها بیش از هزار نفر از کادر درمانی استان مشغول خدمات رسانی به بیماران مبتلا و مشکوک به کرونا هستند و در شرایطی که بسیاری از پزشکان و پرستاران روزهای سخت و طاقت فرسایی را سپری می کنند ،سرازیر شدن بیماران سوختگی چهارشنبه سوری به بیمارستان ها یک فاجعه به همراه دارد.

شعله هایی که با خردجمعی مهار می شود

گرچه دور هم نشینی ،دست‌افشانی‌ها و سرود خوانی دیروز چهارشنبه سوری ، امشب جایش را به گفته برخی از کارشناسان به دلیل نبود بسترسازی های مناسب فرهنگی و تفریحی  برای جوانان به تجمعاتی برای روشن کردن آتش و راه اندازی صداهای مهیب و بردن آرامش و امنیت شهر داده ، اما نباید فراموش کنیم که به دلیل شرایط بحرانی و ویژه این روزهای  کرونایی که مردم خانه نشین شده اند و عده ای دیگر از مدافعان سلامت جان خود و خانواده هایشان را برای حفظ سلامت هموطنانش  به خطر انداخته اند ، خود رای و خرافی بودن برخی  از ما میتواند ، سوزش شعله های این شب را دو چندان کند.

کوچه های و گذرهای این شهر امشب می تواند حکایت گر آن باشد که مردم  امسال با خانه نشینی آغاز گر دیدگاهی نو برای زندگی خود باشند و خط بطلانی بر تمامی خرافات سال های نه چندان دور بکشند .

نگارنده: عاطفه بختیار