پیرمرد و نخلستانش

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس، از اوضاع نخلستان می‌پرسم می‌گوید خشکسالی چاه را خشک کرد خرما هایم هم خریداری ندارد، چون بازار پسند نیست، کارگر هم نیست که نخل‌ها را گرده افشانی کند و خرما بچیند، چون نخل‌ها خیلی بلند ند، پسرانم هم به شهر رفته اند، آهی می‌کشد و می‌گوید من ونخلستان با هم پیر شدیم.

اما روزگار نخلستان خالو قاسم روزگار بیشتر نخلستان‌های هرمزگان است. هرمزگان ۳۸هزار هکتار نخلستان دارد که ۲۰هزار هکتار آن فرسوده است.

مدیرباغبانی جهادکشاورزی هرمزگان می‌گوید:خشک سالی ۲۰سال گذشته علت اصلی فرسودگی و غیرمثمر شدن نخلستان‌های هرمزگان است.
گرگیج می‌گوید: مهمترین مشکلات نخلستان‌های فرسوده تراکم بالاست در گذشته نخلستان‌ها را متراکم می‌کاشتند و موجب می‌شود که جریان هوا در میان نخل‌ها جریان نیابد وکیفیت خرما کاهش یابد.
- ماشین آلات مکانیزه نمی‌تواند در نخلستان‌ها کار کند و هزینه برداشت و هرس زیاد می‌شود.
- بسیاری از نخلستان‌ها بلند هستند و برداشت خرما از این درختان سخت و خطرناک است.
-نخلستان‌های فرسوده سخت گذرند و در مناطق کوهستانی و دریا در دره‌ها هستند
- کاشت درختان خرمای نخلستان‌های نامرغوب که بازار پسند نیستند
-نخلستان‌های فرسوده کم بازده اند، برداشت خرما در نخلستان‌های مکانیزه ۴ و درنخلستان‌های فرسوده ۲تُن در هکتار است.
امید‌ها
مسئول باغبانی جهادکشاورزی می‌گوید: ۸هزار هکتار نخلستان فرسوده در میناب شناسایی شده اند که ۲هزار هکتار تا پایان سال آینده نوسازی واصلاح می‌شوند.
گرگیج می‌گوید: از سال۹۴ تاکنون ۴۷۰۰هکتار نخلستان‌های فرسوده بازسازی شده است.
تسهیلات
۹۰درصد از هزینه احیای نخلستان‌ها را دولت تقبل می‌کند و هزینه آبیاری تحت فشار – راه بین نخلستان ها- بهبود آب و خاک-اشتراک چاه‌های کشاورزی-۵۰ درصد خرید پول وپاجوش خرما را پرداخت می‌کند.
مسئول یاغبانی جهاد کشاورزی می‌گوید: بهسازی نخلستان‌های هرمزگان نیازمند بودجه ملی است.
بیشتر نخلستان‌های فرسوده در شهر‌های میناب، رودان، حاجی آباد و بندرعباس واقع است.
آفت‌ها
پیری و فرسودگی بخشی از مشکل نخلستان‌های هرمزگان هستند، مسئول تحقیقات جهاد کشاورزی هرمزگان می‌گوید: زنجیره سوسک چوب خوار و سوسک سرحنایی از آفت‌هایی هستند که نخلستان‌های هرمزگان را تهدید می‌کند.

مدرس می‌گوید: آفت زنجیره موجب افزایش ترشح شیره خرما و کاهش کیفیت خرما می‌شود.
سوسک چوبخوار هم به تنه درخت حمله می‌کند و آن را پوک می‌کند
سوسک حنایی به تاج درخت حمله می‌کند و بسیار مهلک است.
اشرف منصوری مدیر حفظ نیاتات جهادکشاورزی می‌گوید سوسک حنایی از سال۹۳ باورود غیر اصولی و قرنطینه ایی پاجوش خرما از کشور‌های عربی در نخلستان‌های پارسیان و بستک شیوع یافت.
وی می‌گوید:پارسال ۴۵هکتار از نخلستان‌های بستک و پارسیان رصد و ۱۱۵ اصله خرما آلوده به این آفت شناسایی شد؛ که ۱۰ اصله خرما امحا و بقیه سم پاشی و تله گذاری شد.
دبیراجرایی خانه کشاورز هرمزگان می‌گوید: بیش از ۹۰درصد از نخلستان‌های هرمزگان به آفت زنجره مبتلا هستند.
ابوطلب جوادی می‌افزاید: آفات و بیماری‌ها باعث افت ۷۰درصد محصول خرما شده است بطوریکه بخش زیادی از محصول خرمای شرق هرمزگان صرف خوراک دام می‌شود.
وی می‌گوید: افزایش رطوبت هوا نیز باعث گسترش بیماری لگه برگی در برخی نخلستان‌های حاجی آباد و بستک شده است.
عادل خورشیدی مدیر جهاد کشاورزی بستک نیز می‌گوید: بیش از ۹۰درصد از نخلستان‌های بستک به بیماری لکه برگی آلوده شده است.
راهکارها
ارائه دوره‌های آموزشی، تشریح دستورالعمل‌های مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و نوسازی باغ‌ها، سمپاشی، بهبود و اصلاح بهداشت باغات از مهمترین برنامه‌ها برای کنترل آفات کشاورزی است.
سعید مدرس عضو هیات علمی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی نیز می‌گوید: امکان ریشه کنی آفات وجود ندارد بلکه با مدیریت و کنترل بیماری‌ها می‌توان جلوی افت محصول و زوال درختان خرما را گرفت.
وی می‌افزاید: بهداشت باغ‌ها در هرس شاخه‌های اضافی، نظارت بر جابه جایی پاجوش ها، رعایت فاصله و علف‌های مرز و مدیرت رطوبت موجود در خاک در کنترل آفات موثر است.
عضو هیات مدیره کانون خبرگان کشاورزی نیز می‌گوید: کشاورزانی که مراقبت بیشتری از محصولات و باغ‌های خود دارند کمتر درگیر آفات هستند.
کرامت الله وکیلی پور می‌افزاید: نیازمند است دروره‌های آموزشی ویژه کشاورزان بیشتر شود و تکنیک‌های روز برای سمپاشی نیز بصورت منظم صورت گیرد.
به گفته کارشناسان کشاورزی وجود باغ‌ها و نخل‌های فرسوده نیز در گسترش و شیوع آفات موثر است.
مدیر باغبانی امور جهاد کشاورزی هرمزگان می‌گوید: بسیاری از آفات و بیماری‌های درختان در میان درختان ضعیف فرسوده و رها شده رشد می‌کند.

مسعود گرگیج می‌افزاید: بسیاری از آفات چوبخوار و سوسک‌ها در باغ‌های فرسوده و رها شده رشد و به باغ‌ها سرایت می‌کنند.
وی می‌گوید: بیش از ۲۰هزار هکتار نخلستان‌های استان فرسوده است که با توزیع پاجوش و نهال کشت بافت نوسازی می‌شود.
مدیر امورباغبانی سازمان جهاد کشاورزی می‌افزاید: امسال ۱۰هزار نهال خرما میان کشاورزان توزیع شد.
مسئول گروه گیاه پزشکی مرکز علوم تحقیقات هرمزگان می‌گوید: طرح مطالعاتی آفت‌های زنجره و لگه برگی در استان انجام شده است و دستورالعمل‌های آموزشی در این زمینه به کشاورزان ارائه شده است.
عسکری با اشاره به ضرورت مبارزه بیولوژیکی با آفات افزود: برای مبارزه بیولوژیکی با آفات نیز یک طرح در دست مطالعه است. بر اساس این طرح از روش‌های غیر شیمایی و با استفاده از عصاره گیاهی با کنه خرما مقابله می‌شود.
آفات خرطومی حنایی، زنجره، لگه برگی سوسک چوب خوار، سوسک شاخ بلند، کرم میوه خوار و کنه مهمترین آفت‌های عمده شناسایی شده در نخلستان‌های هرمزگان است.
حمید دولتی می‌افزاید:سه آفت سرخرطومی حنایی، لگه برگی و زنجره بیشترین درگیری را در استان دارند.
هرمزگان با ۱۳۶هزار هکتار نخیلات رتبه چهارم تولید خرما و پنجم زیر کشت دارد.
از میان ۸درصد آلوده به لکه برگی، ۲ درصد سرخرطومی حنایی و ۸۰درصد نخلستان‌ها به زنجره و بقیه به سایر آفت‌ها مبتلا هستند.
سخن پایانی
خرما میوه‌ای پر طرفدار در جهان است، این میوه به خاطر داشتن منیزیوم میوه‌ای ضد سرطان شناخته شده است. پخش عمده ایی از در آمد کشور تونس از صادرات مجدد خرما تامین می‌شود. حتی برای خرما‌های درجه دو و درجه سه هم خریداران بسیاری از اسیا و اروپا وجود دارد
میزان تولید خرما در جهان حدود ۷میلیون ۵۰۰هزار تن در سطح ا میلیون و صد هزار هکتار نخلستان است.
کشور‌های مصر، ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، پاکستان، الجزایر، عراق، سودان، عمان و لیبی ۱۰ تولیدکننده اول خرما در جهان هستند به طوری که مصر بیشترین میزان برداشت و الجزایر بیشترین سطح زیر کشت را در اختیار دارند.
ایران به عنوان دومین تولیدکننده خرما در جهان، سالانه بیش از یک میلیون و ۲۵ هزارتن انواع خرما از ۲۰۳هزارو ۷۶۳هکتارنخلستان تولید می‌کند که در سال۱۳۹۶ بیش از ۲۶۰هزار تن خرما معادل ۲۰درصد تولید کشور به ارزش ۳۰۰میلیون دلار به کشور‌های اروپایی، مالزی، اندونزی و هند صادر شد.

خرما در استان‌های خرما خیز همچون خوزستان، کرمان، هرمزگان، فارس، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر تولید و به بازار‌های داخلی و خارجی عرضه می‌شود.
در سال‌ها اخیر با اطلاع رسانی رسانه به ویژه صدا وسیمای مرکز خلیج فارس خرمای پیارم به بازار ایران و جهان بیشتر معرفی شدو اقبال بارزگانان به صادرات این نوع خرمای مرغوب را درپی داشت و موجب احیا نخیلات در حاجی اباد و سرمایه گذاری شرکت‌های فراوری و بسته بندی در این شهرستان شد.

در صورت برنامه ریزی منظم احیا نخیلات فرسوده و فراوری و بسته بندی مناسب خرما محصولی کار آفرین و ازر آوربرای کشور است.