پایانه نیمه کار ؛ اشکی بر صورت خندان های صادراتی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اراک؛ در میان پیچ و خم شاخه ها ، خندان ها به غنچه نشسته اند و به فاصله دو سه ماه دیگر با دست های پر تلاش و پینه بسته کشاورزان چیده و راهی بازار فرنگ شود .
ماشین گروه خبری حرکت می کند . مقصد زرندیه ، دو ساعت و نیم دیگر ما در میان درخت های کوچک ، اما پربار پسته خواهیم بود . خندان هایی که این روزها نه تنها توانسته تحریم های صادراتی را دور بزند بلکه کرونا هم عددی در مقابل قدرتش نیست و تنها پایانه است که می تواند سر او را زیر آب کند و از سودش بکاهد.

صادرات 80 درصدی

زرندیه ی ۷۰ هزار نفری ، شهری نه چندان بزرگ در شمال شرق استان مرکزی است که در کنار صنایع پیشرفته ، نام و آوازه اش به پسته های مرغوبش بلند است ، آوازه ای که البته بیشتر در آن سوی آبهاست ، چرا که 80 درصد محصول پسته اش صادر می شود .
نزدیک باغ های پسته می شوم ، وسعتی سبز و سرخ که خبر از آبادانی می دهد . پیرمرد آفتاب سوخته ای دست بلند می کند و خوش آمد می گوید . پیاده می شوم . درچاله چوله های زمین به دنبال تکیه گاهی برای بیلش می گردد. دست هایش که آزاد می شود با قدرت باز می کند و بیشرین وسعت را نشان می دهد تا بگوید بیابان زیاد بوده و ادامه می دهد : تا همین چند سال پیش اینجا را دشت آدمخوار می نامیدند چرا که بیابانی لم یزرع و بدون رهگذر بود . اما حالا به خصوص در فصل برداشت پسته دو هزار نفر در این منطقه تردد می کنند.
دشت آدمخوار

دشت های ترسناکی که یک استعداد مهم داشتند ، پرورش پسته  ، و همین استعداد سبب شد در 15 سال اخیر ، پسته به یکی از اصلی ترین تولیدات سبد محصولات استان مرکزی تبدیل شود و حالا سطح زیرکشت این محصول به بیش از ۱۰ هزار هکتار برسد.
کله قوچی، فندقی، اکبری و علی آقایی انواع پسته های باغ های زرندیه است.
پیرمرد به فارسی شبیه فارسی دری و تلفیقی از اصطلاحات ترکی ، کردی و لری و لاتین سخن می گوید : البته پسته ای که ما تولید می کنیم ارگانیک و بدون کودهای شیمیایی است .
قصه پسته زرندیه به کمتر از دو دهه پیش بازمی گردد و حالا با چنان توسعه ای روبرو بوده که خواهان مطالباتی است.
20 هزار تن تولید سالانه

میانگین برداشت از هر هکتار سطح زیر کشت بیش از دو تن پسته و پیش بینی تولید سالانه بیش از 20 هزار تن است و البته کشاورز داشتیم که از هر هکتار تا هشت تن هم پسته برداشت کرده باشد .
پسته ارگانیک زرندیه با وجو برندهای تجاری با کیفیت پسته در کشور ، توانسته هویتی مستقل از سایر برندها برای خود در بازار ایجاد کند و به دلیل کیفیت به ثبت جهانی هم برسد .
در سالهای ابتدایی تولید پسته ی زرندیه ، صادرات این محصول در چتر برندهای دیگر کشور ، مانند پسته ی رفسنجان صورت می گرفت ، اما در سالهای اخیر با ثبت جهانی پسته زرندیه ، ایجاد زیرساخت های صادرات و پایانه صادراتی در منطقه را ضروری کرده است . ضرورتی که بتواند تولیدکننده و کشاورز را برای حفظ برند ملی پای کار نگه دارد .
کلنگ در زمین ماند

سال 1385 بود که کلنگ نخستین پایانه صادراتی پسته کشور در زرندیه به زمین زده شد .
کلنگی که بعد از 14 سال همچنان در زمینه مانده و تولیدکنندگان پسته به جای پایانه با ساختمانی نیمه کاره در گوشه ای از زرندیه روبرو هستند که هر دم داغشان را تازه می کند.
رئیس جهادکشاورزی شهرستان زرندیه می گوید : بیشترین صادرات پسته به کشورهای اروپایی، آسیای شرقی، حوزه خلیج فارس و آسیای میانه است .
قره بیگلو صادرات را از شهرهای بزرگ ازجمله تهران می داند و تکمیل نشدن پایانه صادراتی را از مشکلات مهم تولیدکنندگان عنوان می کند .
پایانه و حذف میان برها
محمدی از کارشناسان گمرک می گوید : اهمیت پایانه های صادراتی در این است که با متمرکز نمودن خدمات صادراتی نظیر حمل¬و¬نقل، گمرک، بیمه، استاندارد و غیره زمینه ساز کاهش هزینه های پنهان فرآیند صادرات با هدف ایجاد مزیت رقابتی برای تولیدات داخلی می شود .
وی اضافه می کند : با توجه به اینکه برخی از گروه¬های کالایی نیازمندی¬های خاصی را در خصوص تجهیزات و خدمات صادراتی دارا هستند، ایجاد پایانه¬های تخصصی می تواند صادرات سلامت و کاهنده هزینه ها را در پی داشته باشد .
امکانات پایانه

برای پایانه صادراتی پسته زرندیه ، بخش هایی چون انبار فنی، سردخانه، پایگاه هواشناسی، مرکز جمع آوری و بسته بندی پسته، خط ترمینال، آزمایشگاه تجزیه آب و خاک و مرکز خدمات مکانیزاسیون پیش بینی شده است که امور صادرات تولیدکنندگان را سرعت می بخشد .
وسعت پایانه 57 هکتار است تا با توسعه کشت پسته در این شهرستان همخوان و بتواند خدمات دهی داشته باشد .
رضایی ، از پسته کاران این شهرستان می گوید : پیشرفت فیزیکی پایانه حدود 50 درصد است و تکمیل آن نیازمند همت جدی مسئولان کشور و استان مرکزی است.
بارانی نقطه ثقل
وی سرمایه گذار اصلی پایانه را یکی از تولیدکننده زرندیه می داند و می گوید : وقتی تولیدکننده ای سرمایه گذار امری خیر می شود لازم است از سوی مسئولین نیز حمایت شود .
"بارانی " نقطه ی ثقل پسته زرندیه است . مردی که اولین بار استعداد دشت آدمخوار را کشف کرد و با تلاش چندین ساله ی خویش در گرما و سرما توانست پسته زرندیه را به برندی جهانی تبدیل کند .
تلاش بارانی بسیاری از زرندیه ای های مهاجرت کرده را نیز به منطقه کشاند برای کاشت و داشت و برداشت پسته.
سرمایه گذار همان تولیدکننده متواضع

به سراغش می روم. اوهمچنان مهمرین تولیدکننده و سرمایه گذار پایانه صادراتی نیز هست . سرمایه داری که ابایی ندارد هنوز در باغ پسته کار کند و برای رفع مشکل یک درخت ، دست در خاک ببرد و ساعتها زیر برق آفتاب بماند .
بارانی می گوید : عمده مشکل پایانه صادراتی برای تکمیل شدن ، تحریم های ظالمانه و ناعادلانه امریکا علیه ایران است، چنانکه امکان گشایش حساب ال.سی در بانک های بین المللی وجود ندارد و شرکت های باربری حاضر به نقل و انتقال مدارک ، انتقال تکنولوژی و اتمام کار نیستند.
بارانی چهره اش را از برق آفتاب بیرون می کشد و می گوید : گرچه احداث پایانه متوقف شده اما مسئولان مالیاتی نیز برای آن مالیات وضع کردند .
وی معتقد است مشکلات تکمیل پایانه در صورتی که دولت بخواهد حل شدنی است و با تکمیل پایانه سود تلاش های شبانه روزی کشاورزان ، تولیدکنندگان نصیب خودشان می شود .
پسته به جای نفت

سالهاست نفت تامین کننده اصلی بودجه ی کشور است در حالیکه کم نیستند تولیدات غیر نفتی که می تواند جای نفت را بگیرد . شاخه های گل ، صنایع دستی ، فرآوری محصولات کشاورزی ، زعفران و البته پسته از جمله این موارد است که در سایه کم توجهی هستند .
به عقیده کارشناسان وضعیت نابسامان صادرات نفت و از سویی ، تاکیدات مقام معظم رهبری  ، مبنی بر توجه و عملی کردن اقتصاد بدون نفت و البته ضرورت ها ، امروز فرصتی عالی برای توجه به تولیدات غیر نفتی است .
بارانی نیز بر این باور است ، خوشنام بودن سابقه ی ایران در زمینه تولید پسته زمینه ای برای عملی کردن اقتصاد بدون نفت است .
تخصص منحصر به فرد
تولید پسته از توانمندی تخصصی و خدادادی ایران و ایرانیان است و بازار جهانی این محصول نیز کشش بالایی دارد که می توان ، با برنامه ریزی بلندمدت و توسعه باغات برای دهه های آینده ، روی صادرات و توان ارزآوری این محصول سرمایه گذاری و حساب ویژه ای ایجاد کرد .
خندان های منحصر به فرد و استراتژیکی که ۱۵ درصد آن در داخل و بیش از 80 درصد آن قابلیت صادرات دارد.
قره بیگلو رئیس جهادکشاورزی زرندیه می گوید : در صورت تکمیل و راه اندازی نهایی پایانه صادراتی پسته ارزی آوری حاصل از صادرات این محصول تا بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در سال خواهد بود ، چرا که امکان صادرات سالانه ۲۰ هزار تن پسته زرندیه و استان های البرز، قزوین، مرکزی و قم نیز از این پایانه وجود دارد .
مزیت های پایانه زرندیه

زرندیه نردیکترین شهر استان مرکزی به استان تهران است و به فاصله 55 کیلومتر از اتوبان ساوه سر از تهران درمی آوری . کوتاهی مسیر فرصتی ست که با ایجاد پایانه ی صادراتی ، امکان استفاده از خدمات صادرات هوایی فرودگاه امام خمینی و همچنین دسترسی به خط ریلی و شاهراه های ارتباطی با نقاط مختلف کشور به عنوان مرکزی برای صادرات پسته را می تواند آسان کند.
حسینی از پسته کاران زرندیه ای است که با بازنشسته شدن به دیار اجدادی خود بازگشته و اکنون باغی سرسبز را در دل بیابان ایجاد کرده است .
وی راه اندازی نشدن پایانه صادراتی پسته زرندیه را عاملی بازدارنده در توسعه هرچه بیشتر تولید و صادرات این محصول می داند و می گوید : از سوی دیگر انتقال پسته تولیدی این شهرستان به سایر استان های كشور برای صادرات، علاوه بر افزایش هزینه ها با مشكلاتی همراه است و بهره برداری از پایانه صادراتی می تواند ، ضمن كاهش هزینه ها نقش موثری در ایجاد اشتغال منطقه ایفا كند.
حفظ هزینه کرد 50 میلیارد ریالی

در چشم انداز اولیه پایانه صادراتی پسته زرندیه امكان فرآوری 20 هزار تن پسته با فرآیندهایی از قبیل بسته بندی، سرب بندی ،جداسازی و اجرای سفارش مشتریان وجود دارد و این حجم حتی می تواند تا سقف 50 هزار تن در سال نیز افزایش یابد.
به گفته ی مسئول نظام صنفی كشاورزی و منابع طبیعی زرندیه تاکنون 50 میلیارد ریال منابع مالی برای پیشبرد عملیات اجرایی پایانه صادراتی سرمایه گذاری شده و چه خوب است با تکمیل آن هزینه های انجام شده حفظ و ثمر بخش باشد .
کلام آخر...
  بخش اعظم پسته تولیدی کشور در پهنه مرکزی ایران شامل استان های مرکزی، قزوین، تهران، البرز، قم و حتی سمنان تولید می شود که راه اندازی نخستین و بزرگترین پایانه صادراتی پسته در زرندیه می تواند خدمتی بزرگ به کشاورزان آن استانها نیز باشد.
پایانه در کنار مزیت هایی چون نزدیکی به راههای ترانزیتی هوایی ، زمینی و ریلی مرکز کشور می تواند با سرعت دادن به صدور محصول از خام فروشی نیز جلوگیری کند و ارزهای حاصله را به شریان اصلی اقتصاد و اشتغال کشور تزریق کند .
حالا دو تا سه ماه دیگر کار برداشت پسته های خندان به سرانجام می رسد ، خندان هایی که کاش خندان بمانند و خنده بر صورت پسته کاران ماسیده نشود .

نویسنده: زهرا نوری