طلایی که سرخ نمی‌شود

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کردستان، این روز‌ها کشاورزان کردستانی شاید دیگر دغدغه‌ای به نام بیماری کرونا نداشته باشند، آنقدر گرم کار و تلاش هستند که تمام حواسشان به زمینی است که سبز سبز است و از دلش دانه‌های سرخی نمایان شده که برای بعضی هایشان خرجی یک سال تمام را در بر دارد.

کشاورزی نبض تپنده استان مرزی کردستان است، استانی که در صادرات و واردات حرف‌هایی برای گفتن دارد و تجارت مرز‌های غربی آن زبانزد است.

این استان پرباران، زمین‌های حاصلخیزی در چهارگوشه خود دارد که هر کدام برای کشت و پرورش محصولاتی مناسب است به طوری که کردستان را می‌توان مزرعه کوچکی از همه دانه‌های کاشتنی دانست.

همه ساله با نزدیک شدن به فصل بهار، باغداران کردستانی در تب و تاب بردشت توت فرنگی هستند، محصولی که به تنهایی ۸۰درصد از تولید کل کشور را در دل همه کوه‌ها و دامنه‌ها به خودش اختصاص داده است.

کرونا که از راه رسید، خیلی‌ها را به خاک سیاه نشاند و کسب و کارشان را تعطیل کرد، این روز‌ها که فصل کشت و کار از راه رسیده، توت فرنگی کاران کردستانی نگران‌تر از هر سال هستند.

کرد‌ها کشاورزی را نسل به نسل از پدرانشان به ارث برده اند، با این تفاوت که شیوه‌های سنتی پدرانشان را به شیوه‌های نوین امروزی تبدیل کرده اند و بهنام هم از جمله هم آنهاست.

از توت فرنگی کاران روستای قلیان، یکی از آبادی‌های سنندج است و همه درآمدش از توت فرنگی است، محصولی که مجبور است روزانه برداشت کند، روزانه بفروشد و خدا خدا کند که حتی یک کیلو از محصولش برای روز بعد نماند، چون جایی برای نگهداری ندارد و زود خراب می‌شود، آخر کردستان صنایع تبدیلی ندارد.

شاهو دانش آموخته مهندسی کشاورزی است و خودش هم به باغداری مشغول است.

امسال را سال طلایی توت فرنگی کاران کردستانی می‌داند و می‌گوید: از بهترین سال‌های زراعی برای توت فرنگی کاران است؛ نه از باد و تگرگ خبری بود و نه از سرما، برای همین امسال محصولمان پربار و باغهایمان پرثمر بود.

پارسال ۶۰میلیون تومان برای کشت توت فرنگی هزنیه کرده بود، اما تنها ۴۵میلیون تومان برداشت داشت.

باغاتش را تا دو سه سال پیش از این بیمه می‌کرد، اما وقتی دید بیمه نمکی بر زخمهایشان شده، از خیرش گذشت و عطای بیمه را به لقایش بخشید.
وی فروش محصول را مهمترین دغدغه توت فرنگی کاران کردستانی می‌داند و می‌گوید: فروش محصول وقت می‌خواهد و محصول ما خیلی زود از بین می‌رود و باید به محص برداشت به فروش برسد برای همین هم دست دلال باز است و هر قیمیت بخواهد باید قبول کنیم.
شاهو اضافه می‌کند: قیمت هر بسته کارتن مناسب بسته‌بندی توت فرنگی نسبت به سال گذشته بسیار افزایش یافته و تعدادش کمتر شده است.
او صادرات توت فرنگی را راهی برای افزایش سود می‌داند، اما این مساله تنها در حد حرف مانده است و رمگ عمل به خود نگرفته است چرا که مسوولان هم تمایلی برای آن ندارند و تنها چند نفر دلال هستند که در مرز باشماق روزانه چند کامیونت محوصل را روانه عراق می‌کنند.

بیشترین اشتغال فصلی کردستان با ۳۸۴هزار نفر به برداشت توت فرنگی اختصاص دارد و حالا کارگر مزرعه هم می‌گوید: بخاطر کرونا خیلی دردسر داریم، در این گرما با ماسک و دستکش، کار کردن برایمان سخت است، اما سال به سال در همین چند روز است که می‌توانیم شغلی برای خود دست و پا کنیم.

۱۳هزار کردستانی از باغ توت فرنگی امرار معاش می‌کنند که امسال خسارتی در بر نداشت، ولی پارسال ۴۰تا۱۰۰ درصد خسارت دیدند، امسال چشم امید به این دارند که بتوانند ضرر سال گذشته را جبران کنند، البته اگر دلال‌ها بگذارند.

پارسال منتظر کمک دولت بودند تا بتوانند نفسی تازه کنند، انتظارشان هم همین‌ها بود: استمهال وام‌های کشاورزی با تعدیل سود دوران بازپرداخت، اختصاص وام کم بهره از محل تسهیلات اشتغال پایدار روستایی به کشاورزان متضرر، تامین اعتبار برای تجهیزات پیشگیری از سرما و تگرگ.

البته این داستان تکراری همه ساله توت فرنگی کاران است، هرسال محصولشان خوب باشد دیگر به فکر راهکار نیستند، و خدا نکند که آسمان عرصه را برایشان تنگ کند، آن وقت که به چه کنم چه کنم می‌افتند.

این تمام داستانشان نیست، از دست تگرگ و سرما هم که محصولشان جان سالم به در ببرد، این بار نوبت دلال‌هاست.

دردشان فقط این نیست، ظروف بسته‌بندی توت‌فرنگی هم گران شده و به‌دلیل نبود تولیدکننده در منطقه، با هزینه بالا به دستشان می‌رسد.

بخش زیادی از محصولشان روانه بازار تهران می‌شود، همانی را اینجا از باغداران کیلویی ۵تا۶ هزار تومان خریده اند در فروشگاه‌های پرزرق و برق تهران گاهی تا ۵۰هزار تومان هم فروش می‌رود.

یکی از کارشناسان کشاورزی می‌گوید: خود باغداران هم مقصرند، تنها راه نجات آنان تشکیل تعومی است تا همه سود تولید به جیب خودشان برود، اما این مهم هیچ وقت پا نگرفته است و گویی اصلا نمی‌خواهند که فرهنگ تعاون را قبول کنند.

او عقیده دارد فروش محصول به کارخانجات فراوری به اندازه تزه فروشی آن سوددهی ندارد چرا که قیمت یک شیشه مربا برای تولیدکننده سر به فلک خواهد زد.

این کارشناس گفت: اگر هزینه تأمین ظروف بسته‌بندی، حمل‌ونقل، کود شیمیایی و هزینه کارگر برای جمع‌آوری محصول و البته حق‌العمل‌کاری دلالان را از قیمت محصول کم کنیم دیگر سود چندانی برای کشاورز نمی‌ماند.

البته متولی اصلی کشاورزان کردستانی هم همین مساله را با راهکاری دیگر بیان می‌کند.

رییس سازمان جهاد کشاورزی کردستان با بیان اینکه در حال حاضر تنها یک واحد تولید کنسانتره در مریوان به این عرصه ورود پیداکرده که سالانه هشت هزار تُن از محصول تولیدی را تبدیل می‌کند گفت:این درحالی است که سالانه ۴۵تا۵۰ هزار تن توت‌فرنگی در استان تولید می‌شود.

فرید سپری افزود: در بحث صنایع باوجود اعلام استقبال ما از سرمایه‌گذاران، کسی وارد این بحث نمی‌شود، چراکه در حال حاضر بیش از ۷۰درصد نیاز بازار توت‌فرنگی کشور در کردستان تأمین می‌شود و وقتی توت‌فرنگی به‌صورت تازه‌خوری با قیمت بیش از ۲۰هزار تومان و در برخی استان‌های کشور با حدود ۵۰هزار تومان عرضه می‌شود، برای هیچ سرمایه‌گذاری صرفه اقتصادی ندارد که محصول را به این قیمت از کشاورز خریداری کند، چراکه در واقع پس از تبدیل به مربا، شربت و یا مارمالاد باید هر شیشه آن را به قیمت حدود ۱۰۰هزار تومان به بازار عرضه کند که در عمل نمی‌توان آن را فروخت.

رتبه اول تولید کشور
به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، امسال سه هزار و ۴۰۰هکتار از اراضی کشاورزی استان کردستان زیر کشت محصول توت‌فرنگی قرارگرفته است.

زاهد حاج‌میرزایی اظهار کرد: هر ساله ۲۰۰ هکتار به سطح زیر کشت این محصول افزوده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال ۵۰هزار تُن برداشت این محصول را داشته باشیم که متوسط عملکرد آن ۱۴تا۱۶ تُن در هکتار است.

وی با بیان اینکه شهرستان‌های سنندج، کامیاران و مریوان به ترتیب شهرستان‌هایی هستند که بیشترین سطح زیر کشت توت‌فرنگی را دارند افزود: هر سال علاوه بر فصل بهار، در فصل پاییز هم برداشت محدودی از اراضی زیر کشت توت‌فرنگی داریم که رقم قابل‌توجهی نیست.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان ادامه داد: در حال حاضر قریب به چهار هکتار توت‌فرنگی گلخانه‌ای را نیز در سطح استان داریم که در خارج از فصل برداشت هم قابلیت تولید و عرضه توت‌فرنگی دارند.

حاج میرزایی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیشترین میزان تولید و سطح زیر کشت توت‌فرنگی کشور مربوط به کردستان بوده و توت‌فرنگی این استان در کشور یک برند است، یادآور شد: ۶۰تا۷۰ درصد توت‌فرنگی کردستان به خارج از استان صادر می‌شود که بازار هدف اصلی آن تهران است.

وی بیان کرد: به‌صورت پایلوت نیز در استان کردستان طرح تونل‌های پلاستیکی را در سطح ۳۰۰مترمربع از مزارع توت‌فرنگی روستای گزنه انجام دادیم که این طرح در زمینه کاهش آسیب‌های بارندگی، تگرگ، سرمای هوا و آفت و پوسیدگی بسیار مؤثر است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

طلایی که سرخ نمی‌شود
توت فرنگی را طلای سرخ کردستان می‌نامند، اگرچه این استان با تولید ۸۰درصد توت فرنگی کشور، رتبه نخست را دارد، اما باغدارانش سود چندانی نمی‌برند و دخل و خرجشان اگر سرما و تگرگ امان بدهد یکی است.

سالهاست که از محصولی می‌گویند که برایشان سودی ندارد و حالا ارقام جدید آن هم به مذاق مصرف کنندگان خوش نمیاد، ارقامی که کمی مقاوم نر هستند، اما مشتری پسند نه.

یکی از کشور‌های صادرکننده مهم توت فرنگی در جهان، ترکیه با تولید سالانه ۴۵۰هزار تُن است، که یکی علت‌های توسعه کشت توت فرنگی در ترکیه اختصاص زمین‌های مناسب و استفاده از روش‌های مکانیزه است.

تمام تولید توت فرنگی استان تنها در یک مدت زمانی ۲ماهه انجام می‌شود و همین سبب کاهش قیمت و در نتیجه کاهش سوددهی برای کشاورزان می‌شود.

یکی از روش‌های تولید مداوم توت فرنگی می‌تواند تولید خارج از فصل با استفاده از واحد‌های گلخانه‌ای کوچک باشد.