هدف امریکا از تحریم تسلیحاتی ایران چیست؟
بومی سازی و پیشرفت ایران در تولید تسلیحات مورد نیاز خود, کشور را از مرحله بازدارندگی عبور داده, پس هدف امریکا از تحریم تسلیحاتی چه چیزی جز نابودی برجام و جلوگیری از ورود ایران به بازار صادرات سلاح است؟
در حالیکه چند ماهی به اکتبر زمان پایان تحریم تسلیحاتی ایران بر اساس توافق هسته ای ایران و پنج بعلاوه یک که با قطعنامه 2231 شورای امنیت تائید شده نمانده, دولت امریکا پیش نویس قطعنامه ای را به شورای امنیت ارائه کرده است تا تحریم تسلیحاتی ایران تمدید شود.
در تازه ترین موضع گیری ها مایک پمپئو وزیر امور خارجه امریکا مدعی شده است اگر تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران در اکتبر منقضی شود، ایران می تواند جنگنده های جدید نظیر سوخو – 30 روسیه و جی _ 10 چین خریداری کند. بر اساس ادعاهای پمپئو این جنگنده های مرگبار می تواند اروپا و آسیا را تهدید کند.
این ادعاها را پمپئو پس از آن مطرح کرد که نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران سه فروند جنگنده نسل چهارم تولید شده در داخل را تحویل گرفت و وزیر امور خارجه امریکا مدعی شد اگر تحریم تسلیحاتی ایران پایان یابد، هواپیماهای جنگنده درحال گسترش ایران یک تهدید خواهد بود.
پمپئو مدعی است که اگر تحریم های تسلیحاتی برداشته شود ایران می تواند با خرید تسلیحات جدید تهدیدی برای جامعه جهانی شود و البته بر اساس گزارش روزنامه صهیونیستی جروزالم پست او نقشه ای از تهدید هوایی ایران را ترسیم کرده که نشان می دهد این تهدید اسراییل را نشانه گرفته است.
اکنون این سوال مطرح است که چرا پمپئو تحریم تسلیحاتی ایران را دنبال می کند؟ شاید یک پاسخ این باشد که امریکا از این نگران است که ایران پس از رفع تحریم تسلیحاتی با خرید سامانه های دفاع موشکی یا همانطور که پمپئو مدعی شده خرید جنگنده های پیشرفته جدید قدرت بازدارندگی پیدا کند و بنابر این تهدید به حمله نظامی, دیگر برای وادار کردن تهران به مذاکره وتسلیم شدن در برابر شروط امریکا دشوار شود.
به نظر می رسد این ارزیابی چندان دقیق ودرست نیست چرا که پیش از این تهران با پیشرفت دربرنامه موشکی و پهپادی خود و همچنین هدف قرار دادن پایگاه نظامیان امریکا در الانبار عراق نشان داد که علاوه بر اینکه قدرت بازدارندگی دارد قادر است در برابر تهدیدهای امریکا از خود دفاع نماید.
پرتاب ماهواره نظامی نور به فضا وقراردادن آن درمدار زمین نیز بازدارندگی ایران را تکمیل کرد و اکنون تهران با زیر نظر داشتن نقل وانتقالات نظامی دشمنانش قادر است هرگونه تهدیدی را خنثی نماید و پیش از اینکه به اجرا در آید در مقام پاسخگویی خنثی نماید.
از این گذشته ساخت موشک های با برد متوسط 2000 تا 3000 کیلومتر و همچنین تولید پهپادهای پیشرفته با برد 1500 کیلومتر که قابلیت حمل موشک دارد این توانمندی را داده است که دشمنان خود را در صورت هر گونه اقدام متجاوزانه تنبیه نماید. نگرانی امریکا از عملی کردن تهدیدهای نظامی خود همه ثابت می کند که ایران به بازدارندگی رسیده است و نیازی به ارتقای بازدارندگی خود از طریق خرید تسلیحات خارجی ندارد.
البته پمپئو برای جلب همگرایی جامعه جهانی با ادعاهای خود اکنون موضوع تهدید خریدهای تسلیحاتی ایران برای اروپا وآسیا را مطرح کرده است که این ادعا نیزدرست نیست. ایران تاکنون علیه هیچ کشوری آغازگر جنگ نبوده و برنامه های تسلیحاتی اش نیز در دکترین دفاعی و پیشگیرانه قرار دارد.
در چنین شرایطی به نظر می رسد امریکا دو هدف را در مسیر تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران دنبال می کند: نخست اینکه امریکا از این نگران است که تولیدات تسلیحات نظامی پیشرفته در داخل ایران با کیفیت بهتر و قیمت ارزانتر به بازار جهانی تسلیحات راه یابد و رقیبی جدی برای این کشور و همچنین دیگر کشورهای اروپایی شود.
هدف قرار دادن پهپاد فوق پیشرفته گلوبال هاوک با سامانه موشکی سوم خرداد یا نشاندن پهپاد فوق پیشرفته آر کیو 170 امریکا همه از توانمندی کشور در ساخت سیستم های پیشرفته هدایت و کنترل راداری حکایت دارد. در مقابل شکست سامانه های دفاع موشکی امریکا از جمله پاتریوت در حملات اخیر حوثی ها به عربستان همه از این حکایت دارد که امریکایی ها به شدت از اینکه بازار تسلیحات را از دست بدهند نگرانند.
ضمن اینکه پیشرفت در صنایع حساس ودقیق نظامی خود می تواند موتور محرکه ای برای سایر صنایع باشد.
در مورد این نگرانی امریکا به اظهارات امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اشاره می شود که پس تحویل سه جنگنده ایرانی کوثرگفت تحریم ها نتوانست جلو تولید ما را بگیرد و انشاالله صادرات نیز انجام خواهیم داد.
امریکا یک هدف دیگر را نیز دنبال می کند که آن نابودی برجام و جلب همگرایی اعضای شورای امنیت با اقدامات یکجانبه دولت ترامپ است. ترامپ یک سال پس از به قدرت رسیدن در مسیر مطالبات لابی های صهیونیستی وسعودی از برجام خارج شد اما هیچگاه انتظار نداشت که برجام بدون امریکا همچنان پابر جا بماند. مقام های امریکایی به خوبی می دانند در صورتیکه شورای امنیت با خواست آنها موافقت کند معنی آن همان از بین رفتن برجام به عنوان یک توافق بین المللی است که قطعنامه شورای امنیت در حمایت از آن صادر شده است.
اما به نظر می رسد تلاش مقام های امریکایی در تصویب پیش نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با شکست روبرو شود چرا که هیچ یک از دیگر اعضای دارای حق وتو در شورای امنیت به ویژه روسیه و چین با این درخواست یکجانبه موافق نیستند و به خوبی به آثار زیانبار فروپاشی برجام و تاثیر آن بر نظام بین الملل وبی اعتمادی جامعه جهانی به قطعنامه های شورای امنیت واقفند.
از سویی در چنین شرایطی که دولت ترامپ در داخل با مشکلات فراوانی روبروست و احتمال انتخاب مجدد او به شدت ضعیف شده آیا منطقی وعاقلانه است که چین و روسیه با دولت او همسو شوند؟ آن هم در حالیکه ممکن است با شکست ترامپ در انتخابات و فروپاشی نظام تحریم های یکجانبه امریکا برجام تقویت شود.
-----------------------------------------------------------
رضا محمدمراد