خودرو‌های شوتی، چالشی در حوزه مقابله با قاچاق کالا و جاده‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از پایگاه خبری پلیس، "سرهنگ جلال امینی" در تحلیلی بر وضعیت پدیده موسوم به خودرو‌های شوتی نوشت: طی سال‌های اخیر انتقال کالای قاچاق توسط رانندگان خودرو‌های شوتی، خودرو‌های فاقد پلاک یا پلاک مخدوش یکی از چالش‌ها و معضلات جاده‌ای و حوزه مقابله با قاچاق کالا در سراسر کشور بوده است.
قاچاقچیان عمده رانندگان متخلف را به کارگیری کرده و از طریق آنان به اهداف خود می‌رسند، این افراد در شهر‌های بزرگ مستقر و در خانه‌های خود شبکه غیررسمی حمل و نقل را مدیریت می‌کنند.
در مواقع کشف کالای قاچاق توسط مأموران، این رانندگان هستند که متضرر می‌شوند و خطر کمی قاچاقچیان اصلی و صاحبان کالا را تهدید می‌کند و این موضوع بعضاً به صورت سازمان یافته و حرفه‌ای و در برخی از موارد به صورت انفرادی یا گروهی صورت می‌پذیرد که صرفنظر از سازمان یافته یا خرد بودن این موضوع مسبب انتقال کالای قاچاق از شهر‌های مرزی به استان‌های مرکز کشور است.
روزانه تعداد قابل توجهی از خودرو‌های شوتی (وانت، سواری) با سرعت سرسام آور و بدون توجه به مقررات راهنمایی و رانندگی با انتقال کالای قاچاق از مبدأ محور‌های بنادر جنوبی همچون بوشهر، خوزستان و هرمزگان و عبور از استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، مرکزی، قم، کرمانشاه، کرمان، فارس و چهارمحال و بختیاری به سمت اصفهان، تهران و کردستان در فعالیت هستند و هیچ گونه توجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی نداشته و با سرعت بالا از توقف خودداری و در صورت تعقیب و گریز این خودرو‌ها در جاده‌های پر تردد کشور موجب به خطر افتادن جان دیگر رانندگان، مأموران و مسافران که در طول مسیر در حال تردد هستند، می‌شود.
رانندگان خودرو‌های شوتی اغلب جوان، متأهل و بیکار هستند و از آنجا که این افراد کالا را از مبدأ تا مقصد به صورت تضمینی حمل می‌کنند، در صورت توقیف از سوی پلیس بایستی خسارت کالا، خودرو و جریمه کالا را متحمل شوند و این امر باعث شده حین تعقیب پلیس، متواری و تا حد امکان از توقف خودداری کنند.
از دلایل پیدایش خودرو‌های شوتی و تغییر تاکتیک روند انتقال کالای قاچاق از خودرو‌های سنگین به خودرو‌های سبک‌تر موارد زیر را می‌توان عنوان کرد:
اقدامات همه جانبه پلیس در سالیان اخیر جهت انهدام موارد متعدد خرد و کلان و تحمیل خسارت‌های مالی به قاچاقچیانی که با خودرو‌های سنگین مبادرت به قاچاق کالا می‌کردند، قدرت مانور بالاتر و سرعت بیشتر نسبت به خودرو‌های سنگین و در نتیجه امکان فرار از دست پلیس، معضل بیکاری در بین جوانان استان‌های درگیر، ریسک پذیری کمتر در قاچاق کالا، سرعت در انتقال و تضمین انتقال محموله، عدم اجرای صحیح و جدی آیین نامه ورود کالا توسط ملوانان شناور‌های دریایی سنتی (لنج تجاری) در جنوب و اقدام غیرقانونی کوله بری در غرب و شمال غربی کشور و عدم اجرای ساماندهی بازارچه‌های غیررسمی مرزی.

چالش‌های مقابله با خودرو‌های شوتی

چالش‌های قبل از مقابله: مشکلات قانونی موجود و ضعف در اجرای آیین نامه‌های مرتبط به دلیل عدم ایجاد زیرساخت‌های لازم، ضعف در اطلاعات و آمار احصاء شده از خودرو‌های شوتی بار، آمایش نامناسب ایستگاه‌های ایست و بازرسی.

چالش‌های حین: سرعت سرسام آور خودرو‌های شوتی و احتمال آسیب رساندن به سایر شهروندان و مأموران حین توقیف، حرکت کاروانی و سازماندهی شده تا ۳۰ دستگاه خودروی شوتی به صورت همزمان، همکاری برخی از ساکنان سودجو و متخلف در بین مسیر برای مخفی کردن خودرو‌های متواری شده شوتی و نگهداری موقت کالای قاچاق آن‌ها در منازل‌شان، حمل و نقل کالا‌های قاچاق تحت پوشش، تصادف عمدی خودرو‌های شوتی با خودرو‌های واحد‌های تعقیب کننده، استفاده قاچاقچیان از مسیر‌های غیر اصلی و فرعی.

چالش‌های بعد از مقابله: استفاده از پلاک‌های جعلی و تغییر سایر ارکان خودرو و عدم شناسایی راننده و مالک متواری، استفاده از افراد ضعیف، ناتوان و معلول به عنوان مالک خودرو جهت جلب احساسات مراجع رسیدگی کننده و رفع توقیف خودرو، عدم بازدارندگی مجازات‌های در نظر گرفته شده برای افراد خاطی و ....

پیشنهاد‌های پیشگیرانه برای مقابله با پدیده خودرو‌های شوتی به این شرح است: اصلاح آیین نامه کالای ملوانی و ساماندهی بازارچه‌های مرزی، هماهنگی و هم افزایی دستگاه‌های متولی، توقیف خودرو‌های شوتی به مدت حداقل ۶ ماه در پارکینگ و اجرای بند الف ماده ۲۰ قانون مبارزه با قاچاق کالا در مورد مصادره این خودروها، تشدید اقدامات کنترلی در استان‌های مرزی جهت جلوگیری از انتقال کالای قاچاق، تعامل و همکاری بیش از پیش مراجع قضائی در بحث صدور مجوز‌های لازم در راستای برخورد و توقیف خودرو‌های شوتی، تهیه مستندات آمار تصادفات خودرو‌های شوتی و پخش آن از طریق صدا و سیما به منظور جلب حمایت مردمی و تقبیح عمومی پدیده خودرو‌های شوتی، مشارکت و کمک‌های مردمی برای شناسایی سرشبکه‌های قاچاق فعال در امر انتقال کالای قاچاق با خودرو‌های شوتی.
با توجه به این موارد، ضمن اینکه مقابله با این پدیده شوم از اولویت‌های پلیس امنیت اقتصادی است، مقابله همه جانبه با خودرو‌های شوتی مستلزم عزم جدی تمامی دستگاه‌ها بوده و در صورت عدم اجرای مفاد آیین نامه کالای ملوانانی و فراهم نکردن زیر ساخت‌های لازم جهت ساماندهی بازارچه‌های غیررسمی و کنترل خلاء‌های مرزی و خودرو‌های غیرمجاز دریایی و عدم توجه به اشتغال و معیشت مرزنشینان، اقدام‌های مقابله‌ای پلیس اثر بخشی لازم را نخواهد داشت و کماکان این موضوع تداوم خواهد یافت.