فردا اول صفر؛ کاروان اسرای کربلا به شام می‌رسد

ماه صفر تنها ماهی از سال قمری است که در آن ولادت ائمه وجود ندارد، ماه صفر از ماه‌های بدشگون تقویم قمری است که شیعیان إثنی عشری و محبان اهل بیت علیهم السّلام، آنرا از ایام سوگواری سال می‌دانند، شاید سبب آن، واقع شدن وفات رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله در این ماهست؛ ضمن اینکه بنا به روایتی، روز اول ماه صفر، کاروان اسرای کربلا به شام می‌رسند و حوادث تلخ دیگری از جمله شهادت دختر ۳ ساله امام حسین (ع) و رحلت جانگداز پیامبر اکرم (ص) در روز ۲۸ این ماه رقم می‌خورد؛ پایان این ماه نیز مصادف با شهادت هشتمین پیشوای شیعیان امام رضا (ع) است.
ماه صفر بعد از سه ماه حرام (ذی قعده، ذی حجّه و محرم الحرام) واقع شده که در آن سه ماه، حرب و قتال نبوده، اما از ماه صفر قتال شروع و خانه و منازل از اهلش خالی می‌شد این هم یک سبب است در وجه تسمیه آن، به صفر.
در نامگذاری این ماه، دو جهت ذکر شده است، یکی اینکه از "صُفْرَة (زردی) " گرفته شده؛ زیرا زمان انتخاب نام، مقارن فصل پاییز و زردی برگ درختان بوده است ودلیل دیگر اینکه از "صِفْر (خالی) " گرفته شده، زیرا مردم پس از پایان ماه‌های حرام، روانه جنگ می‌شدند و شهر‌ها خالی می‌شد.

امشب بهترین دعای زمان رؤیت هلال ماه، قرائت دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه یا اقلش آن است که سه مرتبه بگویید اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگویید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ به شهرِ کَذا.
در احادیث، صدقه دادن و خواندن دعای مخصوص این ماه توصیه شده است، پیامبر اکرم درباره این ماه فرمودند: «هر کس خبر تمام شدن این ماه را به من دهد، بشارت بهشت را به او می ‏دهم.» ایشان در باب صدقه دادن نیز میفرمایند: لبخند تو بر روی برادرت صدقه است، امر به معروف و نهی از منکر کردنت صدقه است، رهنمایی کسی که راه را گم کرده صدقه است و دور کردن سنگ و خار و استخوان از راه صدقه است.

همچنین قرائت دعای مخصوص این ماه، روزانه ده مرتبه برای رفع بلایا توصیه شده است: یا شَدیدَ الْقُوی‏ وَ یا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی‏ شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی‏ کُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ‏ الطَّیِّبینَ الطَّاهِرینَ! (مفاتیح الجنان)‌ای سخت نیرو و‌ای سختگیر!‌ای عزیز،‌ای عزیز،‌ای عزیز! خوارند از بزرگی ات همه خلقت. پس کفایت کن از من شر خلق خودت را،‌ای احسان‌بخش!‌ای نیکوکار!‌ای نعمت‌بخش!‌ای عطا دِه!‌ای که معبودی جز تو نیست! منزهی تو! به راستی من از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غم و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه اش!

در باب اعمال روز‌های ماه صفر امده است:

شب اول ماه: دو رکعت نماز بجا آورید، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
روز اول ماه: خواندن نماز اول ماه که آن دو رکعت است، در رکعت اول بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «قدر» بخواند و بعد از نماز صدقه‌ای در راه خدا بدهد، هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است.

اعمال روز سوم ماه صفر

«سیّد بن طاووس» نقل کرده است: در روز سوم ماه صفر، دو رکعت نماز بخوان که در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «انّا فتحنا» (فتح) و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «توحید» قرائت شود و پس از سلام نماز، صد بار صلوات بفرست و صد بار آل ابی سفیان را لعنت کن و صد مرتبه استغفار نما و آنگاه حاجت خویش را از خداوند بخواه. (ان شاء اللّه به هدف اجابت می‌رسد). (اقبال، صفحه ۵۸۷)

اعمال روز بیستم ماه صفر

در روز اربعین (بیستم ماه صفر) زیارت امام حسین (علیه السلام) مستحبّ است و مورد تأکید قرار گرفته. در روایتی که «شیخ طوسی» از امام حسن عسکری (علیه السلام) نقل کرده، چنین آمده است: نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: به جای آوردن پنجاه و یک رکعت نماز (۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نافله) و زیارت اربعین (امام حسین (علیه السلام)) و انگشتر را بر دستِ راست نهادن، و پیشانی را به هنگام سجده بر خاک گذاردن و بسم الله الرّحمن الرّحیم را در نماز بلند گفتن.

اعمال روز بیست و هشتم صفر:

عزاداری و سوگواری کردن

مریم صادقی خبرنگار سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری صدا و سیما