نگاهمان به تاریخ شفاهی فرماندهان، نگاه به حفظ یک ثروت ملی است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سردار سرتیپ دوم پاسدار علی‌محمد نائینی، مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در مراسم واکاوی عملیات ثامن‌الائمه (ع) و رونمایی از دومین جلد از تاریخ شفاهی سردار سید رحیم (یحیی) صفوی سخنرانی کرد.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ابتدای مراسم با گرامیداشت یاد و خاطره امام خمینی (ره) و شهدای عزیز و گرانقدر، با تأکید بر این نکته که صدام در جنگ با ایران به اهداف حداقلی خود نیز نرسید، اظهار داشت: ارتش بعث عراق یک هدف حداکثری داشت که اشغال کامل خوزستان بود و یک هدف حداقلی داشت ازجمله اشغال آبادان و خرمشهر و تسلط بر اروند که با مقاومتی که در آبادان شکل گرفت حتی به هدف حداقلی خودش نرسید. قطعاً تصرف آبادان در اندیشه تهاجمی ارتش عراق بیشتر از تصرف خرمشهر معنا داشت.
وی به آثاری که تاکنون توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشرشده، اشاره کرد و گفت: اگر هشتم آبان سال ۵۹ را روز شکست دشمن در تصرف آبادان بدانیم، ۳۹ روز شاهد مقاومت همه‌جانبه رزمندگان و مردم به‌ویژه مردم آبادان در مقابله با تصرف بودیم. بخش‌هایی از این مقاومت مردمی را در کتاب شماره پنج که مرکز اسناد منتشر کرده است می‌توان مطالعه کرد و ملاحظه نمود.
سردار نایینی با اظهار به اینکه یکی از روزشمار‌های دفاع مقدس در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس اختصاص به عملیات ثامن‌الائمه دارد، افزود: روزشمار شماره پانزده، ویژه عملیات ثامن‌الائمه (ع) و شکست آبادان است که در سال ۹۶ منتشرشده است.
وی اظهار کرد: کتاب «نبرد‌های شرق کارون به روایت فرماندهان» که با تلاش آقایان سید علی ممدوحی و پیرهادی تألیف‌شده است، یکی دیگر از آثار مرکز در مورد عملیات ثامن‌الائمه (ع) است. کتاب «عملیات ثامن‌الائمه (ع) مبدأ تحول در استراتژی نظامی ایران» هم توسط سردار سرلشکر صفوی و مرحوم اردستانی در مرکز به نگارش درآمده است. در بخشی از کتاب «اطلس آبادان» که در مرکز اسناد و تحقیقات تألیف‌شده است به حماسه عملیات ثامن‌الائمه (ع) پرداخته‌شده است.
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس از انتشار مهم‌ترین اثر در رابطه با عملیات ثامن‌الائمه خبر داد و گفت: مهم‌ترین اثری که در حال تألیف است کتاب جامع «کارنامه عملیات ثامن‌الائمه (ع)» است که این کتاب مبتنی بر اسنادی است که مرکز در اختیار دارد و با گفتگو و تعامل با فرماندهان در دست تألیف و انتشار است که ان شاءالله تا پایان سال جاری رونمایی خواهد شد.
وی با بیان اینکه عنصر اصلی مدیریت و فرماندهی در دوران دفاع مقدس عقلانیت و تدبیر بود، یادآور شد: در فرمایشات جامع مقام معظم رهبری چند روز قبل به تفضیل به این عنصر جنگ پرداخته شد. عقلانیت و تدبیر هم در سازمان‌دهی مردمی، هم در اتخاذ راهبرد‌های تهاجمی و هم در انتخاب تاکتیک‌های منحصربه‌فرد و مبتکرانه و شجاعانه وجود داشت. انجام عملیات‌های بزرگ و موفق بدون توجه به این ویژگی‌ها ممکن نبود.
سردار نائینی با اشاره به اسناد منحصربه‌فرد دفاع مقدس به‌عنوان ثروت ملی که در اختیار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است، گفت: بیش از هشتاد درصد نوار‌های ضبط‌شده در جنگ که کنار فرماندهان بودند مربوط به جلسات طرح‌ریزی است و بیست درصد مربوط به هدایت نبرد‌ها است. یعنی مباحث مربوط به طرح عملیات، سازمان‌دهی، آمادگی مربوط به عملیات و مباحث طرح مانور، مباحث تاکتیکی، بسیار غنی و با جزئیات در جلسات بحث می‌شود. اگر ما هفتاد شبانه‌روز نبرد والفجر ۸ را داریم، هفت هشت ماه این عملیات جلسات طرح‌ریزی دارد و این‌ها نشان‌دهنده وجود همان عامل تعیین‌کننده در مدیریت و رهبری جنگ یعنی عقلانیت و تدبیر است و این بخش از مدیریت جنگ بخش قابل‌توجهی از تاریخ شفاهی فرماندهان عالی جنگ و بردار عزیزمان سردار صفوی است.
وی با اظهار به اینکه نگاهمان به تاریخ شفاهی فرماندهان نگاه به حفظ یک ثروت ملی است، گفت: تاریخ با روایت‌هایش می‌ماند. حافظه تاریخی بخش مهمی از هویت ملی است، افتخار به گذشته امید به آینده را تولید می‌کند. در شرایط فعلی ما با دو پدیده تحریف واقعیت‌های تاریخی، آدرس غلط دادن‌ها و گاهی روایت‌های مخدوش از تاریخ مجاهدت‌های ملت ایران مواجه هستیم. پدیده دیگر فناوری‌های جدید ارتباطی و فضای مجازی و اهمیت یافتن افکار عمومی از طریق ابزار‌های جدید است که در این فضا ما امروز با یک جنگ پیچیده، جنگ ترکیبی تمام‌عیار یعنی جنگ شناختی و جنگ روایت‌ها مواجه هستیم.

 جنگ امروز جنگ بسیار جدی است 

مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران افزود: در هشت سال جنگ باور به وجود جنگ بود، این باور را پرواز هواپیما‌های دشمن، صدای شلیک توپ‌ها، ملموس می‌کرد، ولی جنگ امروز را بعضی‌ها باور ندارند که یک جنگ بسیار جدی است. در دفاع مقدس، فرهنگی که عامل بازدارندگی شد، قدرت سازی کرد و عامل حیات و اقتدار ملی ما شد. امام عزیز و بزرگوار توانستند جنگ را اعتقادی کنند، جنگ را تبدیل به جنگ کفر و ایمان کردند، بین عاشورا و انقلاب اسلامی و دفاع مقدس یک پیوستگی به وجود آوردند، هرکسی در این عرصه‌ها، در عرصه جنگ شرکت می‌کرد احساس می‌کرد که این تکرار همان عاشورا است.
وی اظهار کرد: رهبری امام (ره) در دوران دفاع مقدس به همه‌جا سرازیر شد. یعنی یک رزمنده همین حس را داشت، فرماندهان عالی ما هم همین حس را داشتند، امام بزرگوار همه انرژی‌ها را به حرکت درآورد و هرکس هم که در این صحنه شرکت می‌کرد خودش را نمی‌دید، این مهم‌ترین ویژگی عملیات ثامن‌الائمه (ع) و آن شرایط خاص معنوی حاکم بر این عملیات بود.
سردار نائینی با اشاره به رونمایی دومین جلد از کتاب تاریخ شفاهی سردار صفوی، گفت: امروز خدای متعال به ما توفیق داده است که شاهد رونمایی جلد دوم تاریخ شفاهی سردار صفوی باشیم. اولین جلد از کتاب تاریخ شفاهی سردار صفوی با عنوان «از سنندج تا خرمشهر» در ۱۲ آبان سال ۹۷ رونمایی شده است و امروز همزمان با عملیات ثامن‌الائمه (ع) رونمایی جلد دوم را با عنوان «از شرق بصره تا مهران» خواهیم داشت.

 تاریخ شفاهی فرماندهان یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ‌نگاری است 

وی با بیان اینکه تاریخ شفاهی فرماندهان یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ‌نگاری است، در خصوص اهمیت تاریخ شفاهی سردار صفوی، اظهار کرد: در تاریخ شفاهی روایت‌های شفاهی فرماندهان ضبط و ثبت می‌شود، آن چیزی که در مطالعات اسنادی و متنی به‌این‌ترتیب با جزئیات و با دقت ممکن است ما در اختیار نداشته باشیم. گفتگو با سردار صفوی به‌عنوان یکی از فرماندهان اصلی دفاع مقدس از ابتدا از اولویت‌های مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بوده است، این گفتگو هم به دلیل اهمیتی که داشته است توسط رئیس فقید مرکز مرحوم دکتر اردستانی و بعد توسط اینجانب یعنی بالاترین سطح در مرکز صورت گرفته است.
رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس افزود: سردار صفوی نقش کلیدی در همه طرح‌ریزی‌های عملیات‌های دفاع مقدس و هدایت صحنه‌های نبرد در طول هشت سال دفاع مقدس داشتند. این بردار عزیز، این مجاهد بزرگ، بسیار صمیمی و شجاعانه در کنار رزمندگان و در خطوط مقدم نبرد بودند و اگر لازم بود سلاح به دست می‌گرفتند و می‌جنگیدند، خودشان از جنس رزمندگان بودند.
وی در خصوص جلد دوم تاریخ شفاهی سردار صفوی، توضیح داد: این کتاب شامل بیست‌ونه جلسه می‌باشد که عمده گفتگو‌ها توسط مرحوم دکتر اردستانی و چند جلسه هم توسط یکی از راویان باتجربه مرکز آقای محسن رخصت طلب انجام‌شده است. جلد دوم تاریخ شفاهی صفوی تشریح حوادث، وقایع و عملیات‌های مهم دوران دفاع مقدس از سال ۶۱ تا ۶۵ است که زحمت تدوین و نگارش نهایی این متن بر عهده دکتر یحیی نیازی قرار گرفت.
سردار نائینی افزود: گفتگو‌های این اثر با هدف مباحث عبور از مرز، تنبیه متجاوز، چرایی ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر و عملیات رمضان آغاز می‌شود و بعد به تحلیل شرایط پس از عملیات رمضان، اتخاذ استراتژی‌های عملیات‌های محدود و متوسط در غرب، تحلیل طرح مانور و پیامد‌های عملیات‌های محرم و مسلم بن عقیل (ع) پرداخته می‌شود. گسترش سازمان رزم سپاه، اجرای عملیات والفجر مقدماتی، والفجر ۱ تا ۴، موضوع تعیین فرماندهی جنگ و طراحی و اجرای عملیات خیبر و بدر و والفجر ۸ از مباحث مهم گفتگو با سردار صفوی است که عملیات‌های مهمی مثل خیبر و بدر و والفجر ۸، زمینه‌ها، چگونگی طراحی، طرح مانور، مراحل عملیات، نتایج، پیامد‌ها و دستاورد‌های هر یک از عملیات‌ها موردبحث قرار می‌گیرد.