مشکل معیشت روستائیان در بحران کرونا و راه های حمایت از آنها

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما:  در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون نفر روستایی و تقریبا یک میلیون نفر عشایر در کشور زندگی می­ کنند که چیزی حدود ۲۶ درصد جمعیت کشور را شامل می‌شوند و در ۶۲ هزار آبادی و روستا ساکنند که ۳۹ هزار روستا بالای ۲۰ خانوار و ۲۳ هزار روستا دارای جمعیتی کمتر از ۲۰ خانوار می‌باشد.

تقریباً کمتر از ۲.۶ درصد از جمعیت روستایی در مناطق کمتر از ۲۰ خانوار ساکن هستند و ۹۷.۴ درصد از جمعیت روستایی در آبادی‌های دارای بالای ۲۰ خانوار زندگی می‌کنند.

دسترسی برخی از روستائیان به مراکز و نیز امکانات و اقلام بهداشتی محدود است. روستاییان، می­گویند که تاکنون اقدام خاصی در زمینه پیشگیری از کرونا در روستا‌ها انجام نشده است، حال آنکه مسئولان می ­گویند آنچه در شهر‌ها انجام می­شود، در روستا‌ها هم در حال پیگیری است و البته در این میان، مهم­ترین اقدام برای در امان ماندن از کرونا، رعایت بهداشت فردی است.

این روزها، کمبود اقلام مختلف بهداشتی از جمله ماسک، دستکش و نیز مواد ضدعفونی کننده از جمله الکل، گریبان اهالی برخی روستا‌ها را گرفته است.  البته در مغازه‌هایی این اقلام عرضه می­ شود، اما به نظر می­ رسد قیمت آن بالا باشد.

به اعتقاد برخی کارشناسان معیشت روستاییان و عشایر کشور، بیشترین آسیب را از ناحیه اختلال در بازاریابی و فروش محصولات کشاورزی شاهد بوده است.

این مسئله به‌دلیل عدم توسعه فراگیر زیرساخت‏­‌های بازاریابی الکترونیک محصولات روستاییان و عشایر کشور و فقدان زنجیره ­های تأمین و ارزش پایدار، نمود بیشتری از خود نشان داده است.

واقعیت این است که در نواحی روستایی کشور، تراکم جمعیتی خیلی کمتر از شهر‌ها بوده و محیط ایزوله ­‏تر است. اما در هر صورت روستائیان و عشایر کشور که عمدتا تولید کننده محصولات کشاورزی و دامی هستند با شیوع ویروس منحوس کرونا بیش از قشر‌های دیگر دچار آسیب شده اند.

به طوری که نقصان در عرضه خدمات و نهاده‏­های مورد نیاز برای فعالیت‏­‌های آنها، به ‏خصوص تحدید بازار فروش، آثاری بر درآمد روستاییان و عشایر برجای گذاشته است.

از این رو برای حمایت از روستائیان کشور پیشنهاداتی ارائه می­ شود:
افزایش حمایت مالی از خانوار‌های متأثر در قالب یارانه و کمک­ های معیشتی، نظارت بر کنترل قیمت کالا‌های اساسی مورد نیاز خانوار‌های روستایی و عشایری به منظور اجتناب از کاهش قدرت خرید بیش از پیش ایشان، اعطای کمک ‏­های تسهیلاتی به کارگاه ­ها و واحد‌های تولیدی متأثر از کرونا، تسهیل صادرات و بازاریابی محصولات و خدمات روستاییان و عشایر به ‏خصوص از طریق استارتاپ‏­ های بازاریابی، زمینه‏ سازی تولید صنایع دستی و سایر محصولات مناسب در واحد‌های گردشگری روستایی و عشایری به منظور جبران خسارات وارده در کوتاه ‏مدت.

اعطای تسهیلات برای تقویت به شکل‌گیری زنجیره‌های بازار رسانی محصولات به‌منظور کاهش میزان خسارت وارد بر محصولات روستاییان و عشایر به‌خصوص محصولات کشاورزی، تکیه بر ظرفیت فناوری ارتباطات و اطلاعات برای بهبود بازاریابی شبکه­‏‌ای و الکترونیک تولیدات روستاییان و عشایر و کاهش خسارات ناشی از تعطیلی بازار‌های حقیقی، نظارت بر رفت‌وآمد‌های موقت دوران کرونا از نواحی شهری به روستا‌ها به‌منظور جلوگیری از اشاعه ویروس از نواحی شهری به نواحی روستایی، کاهش رفت ‏و آمد‌های غیرضرور روستاییان و عشایر به نواحی شهری از طریق توسعه دولت الکترونیک.

راه‏ اندازی فروشگاه­­‌های چندمنظوره در مراکز دهستان­ها و فروش اینترنتی کالا و خدمات به عشایر کشور، پیش‏ بینی تمهیدات ویژه بهداشتی در روستا‌های و مناطق عشایری گردشگرپذیر از جمله تدوین و اجرای چک‏ لیست بهداشت اقامتگاه ها و بررسی سلامت گردشگران قبل از ورود به روستاها، استفاده از ظرفیت گروه ‏­های جهادی و نهاد‌های غیردولتی برای ارتقای بهداشت محیط در نواحی روستایی و عشایری کشور.

شناسایی گیاهان دارویی تقویت ‏کننده سیستم ایمنی بدن و توانمندسازی روستاییان و عشایر برای بسته بندی، عمل ‏آوری و فروش آنها، تسهیل رفت‏ وآمد‌های ضروری عشایر کوچ رو کشور با اعلام سازمان امور عشایری و با رعایت موازین بهداشتی، هماهنگی بیشتر بین دهیاری ‏ها و شورا‌ها با مراکز و خانه‏­‌های بهداشت.

به هر حال روستائیان و عشایر کشور یکی از بزرگ‌ترین ظرفیت‌های انسانی مولد در حوزه‌های اقتصادی به خصوص حوزه کشاورزی هستند که اهتمام به رفع مشکلات آن‌ها می ­تواند نتایج مثبتی در بر داشته باشد؛ نتایجی همچون رونق و جهش تولید که از اهداف مدنظر رهبر معظم انقلاب نیز است. اهدافی که تحقق آن به رشد و پیشرفت کشور منتهی خواهد شد.

علی قنبری شیر سوار؛ پژوهشگر اداره پژوهش خبری