چالش های ریاض در خرید اسحله

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ رأی الیوم نوشت: با توجه به احتمال تمدید ممنوعیت تسلیحاتی آلمان علیه عربستان، روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و احتمال تعلیق صدور مجوز فروش سلاح‌های انگلیسی به عربستان، ریاض در جنگ علیه یمن گزینه‌های محدودی برای تامین سلاح خود دارد. 

خالد الجیوسی در یک گزارش تحلیلی در روزنامه ایرنترنتی رأی الیوم که از لندن به روز می‌شود نوشت: این روز‌ها محافل سعودی و رسانه‌های آن بر این مسئله تاکید می‌کنند که رابطه میان عربستان و آمریکا رابطه‌ای است که از ۷۵ سال پیش بر پا شده و این رابطه، رابطه با دولت‌های پی در پی (در آمریکا) و نه با افراد (دونالد ترامپ) است.

همزمان آلمان که به بازگشت روابط خوب خود با آمریکا در دوره بایدن امیدوار است، همچنان به تصمیم خود برای ممنوعیت فروش سلاح به عربستان (سه بار این تصمیم تمدید شده است) به سبب جنگ یمن ادامه می‌دهد و به نظر می‌آید. این تصمیم عربستان را تحت فشار قرار داد و باعث شد این کشور اخیرا واکنش تند و بی سابقه‌ای از خود نشان دهد. سوال‌هایی درباره اینکه آیا آلمان تصمیم ممنوعیت فروش سلاح به عربستان را ادامه خواهد داد، مطرح شده است، چرا که موعد این ممنوعیت ۳۱ دسامبر پایان می‌یابد.
واکنش عادل الجبیر وزیر مشاور در امور خارجه عربستان از طریق خبرگزاری آلمان در صدر واکنش‌ها به تصمیم آلمان در ممنوعیت فروش سلاح به عربستان قرار گرفت. وی گفت کشورش به تسلیحات آلمانی نیاز ندارد. الجبیر تاکید کرد ممنوعیت فروش سلاح، ایده غیرمنطقی است و عربستان می‌تواند از شماری از کشور‌ها سلاح بخرد.

وی افزود: این تصمیم آلمان تاثیری بر عربستان نمی‌گذارد و کشورش بزرگ‌ترین واردکننده سلاح در جهان است.

الجبیر به کشور‌هایی که عربستان می‌تواند به جای آلمان از آن‌ها سلاح بخرد، اشاره نکرد و چه بسا رویکرد آمریکا هم ممنوعیت فروش سلاح به عربستان باشد، چراکه بایدن در سخنان خود درباره جنگ یمن و جنایت قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار عربستانی گفت منفعت سیاسی را بر منفعت انسانی ترجیح نخواهد داد. چه بسا سخن بایدن درباره فروش سلاح به عربستان در سایه طرح‌های آمریکا مبنی بر توقف فروش سلاح به این معناست که آمریکا ملاحظاتی دارد، همانطور که این مسئله درباره ایران هم روی داد، با این تفاوت که ایران در زمینه تسلیحات در حال پیشرفت و تولید است. با این حال محافل سعودی تاکید می‌کنند وجود رابطه راهبردی با عربستان باعث می‌شود آمریکا به فکر تحریم‌ها علیه کشور آن‌ها نباشد.

 

عربستان سعودی برای بازگرداندن دولت قانونی (مستعفی) منصور هادی رئیس جمهور (مستعفی و فراری) یمن، به مسئله ورود خود به یمن پافشاری می‌کند,، اما عربستان وارد پنجمین سال (جنگ علیه یمن) شده است و در زمینه شکست حوثی‌ها (انصارالله) در صنعا تحول جدیدی صورت نگرفته است.
عمران خان نخست وزیر پاکستان در مصاحبه اخیر خود به تمایل آشکار سعودی‌ها به انتخاب گزینه جنگ علیه یمن و اینکه ایران در‌های مذاکره را گشوده است، اشاره کرد.

وی تاکید کرد سعودی‌ها گزینه مذاکره را رد کردند. اما عربستان می‌گوید این جنگی است که تحت عنوان بازگرداندن دولت قانونی (دریمن) مجبور شده است به آن تن دهد.

اظهارات الجبیر در واکنش به ممنوعیت تسلیحاتی آلمان علیه عربستان مورد توجه بسیاری از شخصیت‌ها و رسانه‌ها قرار گرفت و شاهزاده سطام بن خالد آل سعود به آن واکنش نشان داد. وی در توییت‌هایی گفت واکنش الجبیر به تصمیم آمریکا «به مثابه پیامی برای همه» است، مبنی بر اینکه هیچ مجالی برای تهدید سیاسی که چه بسا برخی کشور‌ها علیه امنیت ملی عربستان به آن اقدام کنند، وجود ندارد. این شاهزاده سعودی اشاره نکرد کدام کشور‌ها به تهدید (علیه عربستان) اقدام می‌کنند و اینکه آیا پیام الجبیر همچنین متوجه آمریکاست و آیا کشورش به تسلیحات آمریکایی هم نیازی ندارد؟ ترامپ عادت دارد درباره آنچه میان او و ملک سلمان می‌گذرد و همچنین درباره درخواست پول از آن‌ها (سعودی ها) مقابل محافظت (از عربستان) و دیگر مسائلی که مخالفان سعودی در خارج آن را اهانت به کشور خود می‌دانند، در ملاء عام سخن بگوید.
مسئله مورد توجه در اظهارات منتقدانه الجبیر که در آن به نیاز کشور خود به سلاح آلمان توجهی نکرد این است که این سخنان پیش از موعد بررسی‌های آلمان درباره لغو ممنوعیت فروش سلاح به عربستان (در ماه دسامبر) و با لحن تندی مطرح شد.

فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان پیش از او با چنین لحنی سخن نگفته بود. بن فرحان یک ماه پیش در مصاحبه با خبرگزاری آلمان با لحنی ملتمسانه، آلمان را خطاب قرار داد و گفت امیدوار است آلمان متوجه باشد که آن‌ها (سعودی ها) برای دفاع از خود به وسایلی نیاز دارند. برعکس او الجبیر به گونه‌ای سخن گفت که گویا به سلاح آلمان اهمیتی نمی‌دهد.

این مسئله درباره جایگزین‌های (تسلیحات آلمان) و لحن مطمئنی که الجبیر با آن سخن گفت و فراهم بودن سامانه‌هایی که از ریاض در برابر حملات جنبش انصارالله حوثی محافظت کند، سوال‌هایی مطرح کرد.

 

مسئولان آلمانی پیشتر در تصمیم خود برای ممنوعیت فروش سلاح به عربستان، سختگیری نمی‌کردند. آن‌ها پس از جنایت قتل خاشقجی روزنامه نگار عربستانی تصمیم ممنوعیت کامل (فروش تسلیحات به عربستان) را عملی کردند. به نظر می‌آید مقامات سعودی با نزدیک شدن به زمان تصمیم آلمان درباره تمدید این ممنوعیت، عمدا درباره مسئله ممنوعیت تسلیحات آلمانی علیه خود سخن می‌گویند و به نظر می‌آید التماس بن فرحان در برلین بازتاب مثبتی نداشته است.

 

طبق پژوهش‌های فروش سلاح، آلمان در فروش تسلیحات، رتبه چهارم را در جهان دارد و آمریکا، روسیه، چین، آلمان و فرانسه به ترتیب در رتبه‌های نخست تا پنجم (فروش تسلیحات در سطح جهان) را دارند. به این معنا که دولت عربستان طبق اظهارات الجبیر که تاکید کرد می‌تواند از برخی کشور‌های دیگر سلاح بخرد، چهار گزینه دیگر (آمریکا، روسیه، چین و فرانسه) را دارد، اما طبق گزارش‌های دولتی، عربستان تا پیش از جنگ یمن، بزرگ‌ترین خریدار سامانه‌های تسلیحاتی آلمان بود که چه بسا این مسئله، گزینه‌های عربستان را (برای خرید سلاح) محدود کند.

 

چه بسا گزینه‌های عربستان در زمینه خرید سلاح از دیگر کشور‌ها همچون آمریکا و انگلیس در حال کاهش و محدود شدن باشد، چراکه مجلس سنای آمریکا با طرح ترامپ برای تکمیل قرارداد‌های فروش سلاح، مخالفت کرد و این در حالی است که ترامپ در رأس قدرت قرار دارد و همپیمان عربستان است. حال با روی کار آمدن جو بایدن دموکرات که عربستان را به توقف قرارداد‌های تسلیحاتی تهدید کرد، اوضاع چگونه خواهد بود.

درباره انگلیس هم دادگاه این کشور در حکمی اعلام کرد فروش سلاح‌های دولت بر خلاف قانون بوده است و این تصمیم به معنای به تعلیق درآوردن اعطای مجوز‌های جدید برای صادرات سلاح به عربستان است که بزرگ‌ترین خریدار سلاح انگلیس هم به شمار می‌آید.