کارکرد اصلی روغن‌های خودرو چیست؟

به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، اولین کار روغن این است که قطعات فلزی داخل پیشرانه را روان‌کاری کرده و اصطکاک را کاهش می‌دهد تا به نرمی حرکت کنند.

دومین کار روغن این است که به پخش و توزیع متناسب گرما در موتور کمک کرده و مانع از این می‌شود تا قطعات در اثر حرارت زیاد ذوب شوند یا آسیب ببینند. آخرین کاری که روغن موتور انجام می‌دهد این است که کثیفی و ذرات ریز را جمع کرده و آن‌ها را در روغن فیلتر موتور قرار می‌دهد.

کم کردن روغن ممکن است به دلیل نشتی آن باشد در این صورت بهتر است واشر‌ها و درزبندی‌ها بررسی شوند یا ممکن است هنگامی که برای بار آخر روغن را عوض می‌کردید. فیلتر روغن یا پیچ کارتر خوب بسته نشده باشد. اگر روغن سوخته باشد احتمالا قطعات داخلی موتور نیاز به تعویض دارند یکی از آن‌ها ممکن است رینگ پیستون و یا اویل پمپی باشد که ضعیف یا خراب شده است.

بدون شک سیستم ترمز هر خودرو و وسیله نقلیه را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین قسمت‌های آن نام برد که وظیفه سنگین ایمنی سرنشینان را بر عهده دارد. انجام صحیح این وظیفه و عملکرد سیستم ترمز بستگی شدیدی به مایع ترمز (روغن ترمز) درون آن دارد.

روغن ترمز یا مایع ترمز، سیالی است که وظیفه انتقال فشار از پمپ ترمز به بوستر و لنت ترمز را بر عهده دارد. این مایع به دلیل خصلت عملکرد خود باید دارای حداقل تراکم پذیری باشد. به راحتی در آب حل می شود. رنگ را به سرعت از بین می برد و قابلیت جذب رطوبت دارد.

روغن ترمز که بر پایه گلیکول تولید می‌شود و از خاصیت تراکم ناپذیری و نقطه جوش بالایی برخوردار است و اخیرا با پایه سیلیکونی نیز تولید شده که البته با این که خواص آن نسبت به پایه گلیکول بهبود یافته است.

طبقه بندی روغن‌های ترمز با معیار‌های تعیین شده از طرف دپارتمان حمل و نقل آمریکا انجام می‌گیرد. این طبقه بندی، روغن‌های ترمز را به دسته‌های DOT۳، DOT۴ و DOT۵ تقسیم می‌کند. روغن ترمز‌های DOT۳ و DOT۴، روغن‌های بر پایه‌ گلیکول است که توانایی جذب آب را دارد. روغن ترمز DOT۵ یک روغن پایه‌ سیلیکونی بوده است و توانایی جذب آب را ندارد.

به توصیه کارشناسان و سازندگان خودرو در صورت زندگی و تردد خودروی شما در آب و هوایی مانند شهر تهران، روغن ترمز خودرو می‌بایست هر دو سال یک بار یا با طی هر ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر اقدام تعویض شود و در صورت تردد زندگی در مناطق شرجی و مرطوب مانند شهر‌های شمالی، ضروری است روغن ترمز خودرو هر سال یک‌بار یا هر ۲۰ تا ۲۵ هزار کیلومتر تعویض شود.

پایه بیشتر روغن‌های موتور که به آن‌ها، روغن‌های مینرال یا معدنی گفته می‌شود، نفت خام است که طی فرایند‌های پیچیده به محصول جهت مصرف نهایی در خودرو‌ها تبدیل می‌شود. البته روغن موتور در سال‌های اخیر به جز نوع مینرال، به دو نوع نیمه‌سنتتیک و تمام‌سنتتیک نیز تقسیم می‌شود که در حقیقت انواعی از روغن مهندسی‌شده هستند.

وظایفی که روغن‌های روان‌کار در پیشرانه خودرو بر عهده دارند، به طور خلاصه عبارت‌اند از:

روان‌کاری: به حداقل رساندن اصطکاک و ساییدگی میان قطعات در حین کارکرد

انتقال حرارت: خارج ساختن حرارت ایجاد شده در موتور و خنک کردن قطعات متحرک

انتقال مواد: انتقال ذرات ناشی از سایش قطعات و نیز ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و سوخت

آب‌بندی: با تشکیل لایه‌ای از روغن میان پیستون و سیلندر در موتور‌های درون‌سوز به منظور جلوگیری از فرار گاز‌های متراکم

ضربه‌گیری: جذب بخشی از ارتعاشات و ضربات حین انجام اعمال مکانیکی روی قطعات

زمان مناسب جهت تعویض روغن خودرو

توصیه بیشتر سازندگان خودرو در مورد زمان و کیلومتر تعویض روغن موتور در خودرو‌های بنزینی با تکنولوژی روز دنیا هر ۱۲۰۰۰ هزار کیلومتر (۷۵۰۰ مایل)، یا هر یک سال یک بار است. با این حال شرایط ذکر شده در مورد کارکرد خودرو در حالت معمولی است. 

توجه کنید که هنگام تعویض روغن موتور و فیلتر روغن، زمان تعویض روغن موتور به مسافت طی شده خودرو و مدت زمان ماندن روغن در داخل کارتر موتور بستگی دارد، زیرا تغییرات خواص روغن موتور هم بستگی به مقدار کارکرد موتور دارد و هم بستگی به مدت زمانی که روغن در موتور بوده است.

موارد استثنایی مثلا استارت زدن زیاد در هوای سرد یا حرکت زیاد در مسیر‌های پر ترافیک، مدت زمان تعویض روغن موتور و فیلتر روغن را جلو می‌اندازد.

توصیه شرکت‌های نفتی در مورد زمان تعویض روغن جهت محافظت بیشتر موتور خودرو ۳ تا ۶ ماه، بدون هیچ کارکردی و حداکثر کیلومتر ۴۸۰۰ (۳۰۰ مایل) درهر شرایط کارکرد است.

از روغن‌های موتور استاندارد خودروی خود استفاده کنید

بهتر است هر وقت که روغن موتور را عوض می‌کنید، فیلتر روغن را هم تعویض کنید.

روغن موتور نباید از علامت‌های روی گیج (گژ) بالاتر یا پایین‌تر باشد. زیادی روغن موتور باعث افزایش مصرف بنزین شده و علاوه بر تشکیل لایه رسوب کربنی به شمع‌های موتور آسیب می‌زند.

در شرایط کارکرد سخت مثل طی مسافت‌های کوتاه، در جا کار کردن زیاد، ترافیک یا حرکت در محیط‌های با گرد و غبار زیاد، شرایط آب و هوایی نامناسب (مناطق سرد سیر)، (مناطق گرم سیر)، روغن موتور را هر ۵ هزار کیلومتر تعویض کنید.

البته روغن برخی خودرو‌های جدید را می‌توان تا ۱۲۰۰۰ کیلومتر تعویض کرد، اما باید توجه داشته باشیم افزایش کیلومتر تعویض موجب افزایش صدمات ناشی از تجمع رسوبات به صورت لجن و کاهش کارایی و آلودگی بیشتر محیط زیست می‌شود.