کنگره آمریکا امروز چه تصمیمی خواهد گرفت؛ بایدن یا ترامپ؟

 

در تقویم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، جلسه تائید نتیجه آرای الکترال کاالج در کنگره ایالات متحده همواره نشستی تشریفاتی و فاقد اهمیت ملی بوده است. سابقه برپایی چنین نشستی به دهه ۱۸۸۰ باز می‌گردد که قانونی برای بررسی نتایج آرای الکترال در کنگره ایالات متحده به تصویب رسید.

بر اساس این قانون، رییس جمهوری امریکا زمانی به طور رسمی معرفی می‌شود که نتایج آرای الکترال کالج به تائید کنگره برسد. این قانون به سناتور‌ها اجازه می‌دهد که فرآیند انتخابات در یک یا چند ایالت را به چالش بکشد. در چنین وضعیتی، هر دو مجلس نمایندگان و سنا به طور جداگانه وارد شور و مشورت می‌شوند و در نهایت نظر خود را در مورد اعتبار نتایج انتخابات در ایالت یا ایالت‌های مورد مناقشه اعلام می‌کنند. برای ابطال نتایج آرای الکترال هر ایالت نیز نظر موافق هر دو مجلس کنگره الزامی است.
با این حال، طی حدود ۱۴۰ سال اخیر، در کمتر زمانی، نتایج آرای الکترال کالج از سوی کنگره آمریکا به چالش کشیده شده است. حتی در دهه‌های اخیر با گسترش ابزار‌های اطلاع رسانی، یک روز بعد از برگزاری انتخابات در ماه نوامبر و پیش از برگزاری جلسه رسمی اعضای هیات‌های الکترال کالج در ماه دسامبر، رییس جمهوری جدید آمریکا به طور غیر رسمی معرفی می‌شد. از این رو، جلسه مشترک کنگره در ماه ژانویه اغلب تشریفاتی و حتی بدون پوشش گسترده رسانه‌ای برگزار می‌شد.

ویژگی‌های نشست اخیر کنگره 
اما جلسه کنگره در سال ۲۰۲۱ با جلسات مشابه در دوره‌های پیشین انتخابات ریاست جمهوری امریکا تفاوت‌های فراوانی دارد. در حال حاضر، نه فقط دونالد ترامپ، رییس جمهوری امریکا و نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ از پذیرش شکست خودداری می‌کند، بلکه گروهی از اعضای جمهوریخواه کنگره هم قسم شده اند تا مانع تائید نتایج آرای الکترال کالج در چند ایالت سرنوشت ساز شوند.

ترامپ مدعی است که در برخی از ایالت‌های امریکا به شکل گسترده تقلب رخ داده و پیروزی وی از سوی دموکرات‌ها دزدیده شده است. ستاد انتخاباتی وی نیز شکایت‌هایی را در این خصوص در دادگاه‌ها فدرال و دادگاه عالی مطرح کرده است که هیچ کدام مورد نتیجه بخش نبوده است. با این حال، هنوز ترامپ در تلاش است با فشار بر نهاد‌ها و مسوولین برگزار کننده انتخابات، نتیجه را به نفع خود تغییر دهد.

جلسه ششم ژانویه آخرین شانس ترامپ
ترامپ و حامیانش به جلسه امروز چهارشنبه ۱۷ دی ماه (ششم ژانویه) کنگره به دید آخرین سنگر دفاعی در برابر آنچه دزدیده شدن انتخابات می‌خوانند، می‌نگردند.

آنان امیدوارند با تغییر نتایج آرای الکترال کالج، یا ترامپ به عنوان رییس جمهوری بعدی امریکا معرفی شد یا این که با کاهش آرای الکترال جو بایدن از ۳۰۶ عدد کنونی به زیر ۲۷۰ عدد حد نصاب، وظیفه انتخاب رییس جمهوری برعهده مجلس نمایندگان قرارگیرد.
با این حال، رسیدن به چنین اهدافی نیاز به آن دارد که هر دو مجلس کنگره با این روند همراهی کنند. در حالی که هیچ تردیدی وجود ندارد که مجلس نمایندگان تحت کنترل دموکرات‌ها با هرگونه تلاش برای زیر سوال بردن نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ قویا مخالفت خواهند کرد. این در حالی است که در میان جمهوریخواهان نیز دو دستگی ایجاد شده است به گونه‌ای که برخی طرفدار به چالش کشیدن نتایج آرای الکترال کالج هستند و برخی دیگر، چنین روندی را غیر دموکراتیک و مخرب برای آینده سیاسی امریکا توصیف می‌کنند.

سناریو‌های پیش رو
از این رو، کارشناساس سیاسی، میزان موفقیت ترامپ و یارانش برای تغییر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در جلسه مشترک کنگره را بسیار بعید می‌دانند. با این حال، شاید در نهایت، ریاست جلسه مشترک کنگره که با مایک پنس، معاون رییس جمهوری و رییس سنا است، به درخواست گروهی از جمهوریخواهان معترض به نتایج انتخابات تن دهد و با تشکیل کمیسیون تحقیق موافقت نماید.

تد کروز، سناتور جمهوریخواه تگزاس که نقش رهبری سناتور‌های ناراضی را برعهده دارد، تشکیل کمیسیون تحقیق را درخواست کرده است که طی ۱۰ روز، روند برگزاری انتخابات و شمارش آرا در ایالت‌های محل مناقشه مورد بررسی قرار دهد. در صورت موافقت با این درخواست، معرفی رسمی رییس جمهوری بعدی آمریکا حداقل تا ۱۶ ژانویه، چهار روز پیش از برگزاری مراسم تحلیف ریاست جمهوری ادامه خواهد یافت.

در یک احتمال بسیار ضعیف، اگر طی روز‌های آتی، کنگره به هر دلیلی قادر نباشد رییس جمهوری بعدی امریکا را معرفی نماید، این وظیفه برعهده مجلس نمایندگان قرار می‌گیرد. بر اساس متن قانون اساسی، هرگاه هیات‌های الکترال کالج نتوانستند از میان نامزد‌ها یکی را به عنوان رییس جمهوری انتخاب نمایند یا هیچ نامزدی نتوانست حد نصاب لازم ازای الکترال را بدست آورد، مجلس نمایندگان تشکیل جلسه می‌دهد تا از میان دو تن از دارندگان بالاترین آرای الکترال، یکی را به ریاست جمهوری برگزیند. در این روند، هر ایالت در مجلس نمایندگان فارغ از سهم آن از میان کل اعضای مجلس، فقط یک رای خواهد داشت. از آنجا که در کنگره کنونی امریکا، ۲۶ ایالت دارای اکثریت جمهوریخواه در هیات نمایندگی خود نزد مجلس نمایندگان ایالات متحده هستند، قابل پیش بینی خواهد بود که نامزد جمهوریخواهان در این انتخابات پیروز خواهد شد.

یک احتمال دیگر که در مقایسه با احتمال قبلی حتی ضعیف‌تر نیز هست، این که تا ظهر ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱، مناقشه انتخاباتی پایان نیابد و دوره قانونی چهار ساله ریاست جمهوری دونالد ترامپ و معاونت مایک پنس در موعد مقرر پایان یابد. در این صورت، قانون مشخص کرده است که رییس مجلس به عنوان دومین فرد در فهرست جانشینی ریاست جمهوری – پس از معاونت ریاست جمهوری – عهده مسوولیت خواهد شد. این فرد در حال حاضر نانسی پلوسی، رییس دموکرات مجلس نمایندگان است.
البته شواهد نشان می‌دهد که روند انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ امریکا با وجود جنجال‌ها و کشمکش‌های بی سابقه، تا آن اندازه ادامه نخواهد یافت که پای مجلس نمایندگان برای انتخاب رییس جمهوری بعدی به میان کشیده شود یا از آن بعید تر، رییس مجلس بر کرسی ریاست جمهوری بنشیند.
با این حال قابل انتظار خواهد بود که تائید نتایج آرای الکترال کالج در نشست ششم ژانویه به رسم معمول ادوار گذشته انتخابات ریاست جمهوری به شکل تشریفاتی و به دور از جار و جنجال برگزار نشود. از این رو، شاید این روند برای ساعاتی یا چند روز به درازا بکشد و در نهایت آرای الکترال کالج که مبتی بر آرای مردمی در سراسر امریکا است، به تائید کنگره برسد.
اما فارغ از هرنتیجه‌ای که از جلسه مشترک کنگره حاصل آید، رییس جمهوری بعدی، با چالش مشروعیت مواجه خواهد بود؛ موضوعی که برای ایالات متحده گرفتار آمده در بحران‌های عمیق ناشی از کرونا، رکود اقتصادی و تنش‌های نژادی- هویتی سم مهلک قلمداد می‌شود.