باورهای غلط درباره غذای منجمد

به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، بیشتر مردم فکر می‌کنند غذا‌های منجمد که برخی از آن‌ها به وسیله کارخانه‌های بسیار معتبری تولید و به بازار مصرف ارائه می‌شوند، بدون ارزش‌های غذایی و احتمالا برای بدن انسان مضر هستند.

این باور ممکن بود در گذشته کمی نزدیک به واقعیت باشد، اما این روز‌ها با پیشرفت فناوری تولید و توسعه زیاد دانش تغذیه، این باور‌های غلط کاملا رنگ باخته‌اند و بخش عمده‌ای از مردم جهان، حتی مصرف این غذا‌ها را بیشتر ترجیح می‌دهند.

مواد غذایی را به روش‌های مختلفی می‌توان منجمد کرد که منجمد کردن در فریزر‌های خانگی، از معمول‌ترین آن‌ها است، اما در روش صنعتی که در این سال‌ها در شرکت‌های بزرگ مواد غذایی منجمد جهان و همچنین در ایران به کار گرفته می‌شود، مواد غذایی با قرارگرفتن در تونل انجماد و در دمای منفی ۴۰ درجه سانتی‌گراد، در زمان بسیار کوتاهی منجمد می‌شوند که به آن روش «انجمادفوق سریع» یا IQF گفته می‌شود.

در این روش، به دلیل پایین بودن زمان مورد نیاز برای انجماد و فناوری استفاده شده، بافت و کیفیت مواد غذایی افت نکرده و شکل ظاهری‌ آن‌ها نیز حفظ می‌شود.

این روش نسبت به انجماد در فریزر‌های خانگی برتری‌های زیادی دارد، از جمله این که کیفیت مواد غذایی تغییری نمی‌کند و تازگی آن‌ها درست مانند لحظه تولید و برداشت باقی می‌ماند. به این معنا که موادغذایی کاملا تازه و سالم به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

به رغم همه‌ پیشرفت‌های فناوری در جهان و ایران برای غذا‌های منجمد و فناوری‌های انجماد، همچنان شایعات و باور‌های غلطی درباره‌ مواد غذایی منجمد وجود دارد. هنوز بسیاری از مردم تصور می‌کنند که غذا‌های منجمد شده، تازه نیستند یا در آن‌ها از نگهدارنده‌هایی استفاده می‌شود که ارزش غذایی آن‌ها را کم می‌کنند یا برای سلامتی مضر هستند.

باور‌های رایج درباره مواد غذایی منجمد

اعتماد نداشتن به نشان‌ها

ذکر این نکته در این جا ضروری است که به باور خانواده‌ها از زمانی که فریزر‌های خانگی فراگیر شدند، مواد غذایی ذخیره شده در این فریزر‌ها به اندازه کافی تازگی خود را حفظ می‌کنند و همه ساله شاهد فرایند ذخیره سبزی‌ها و مواد فصلی در فریزر‌های خانگی هستیم.

این به آن معنا است که گویا در باور خانواده‌ها نسبت به انجماد و بسته‌بندی این مواد از سوی کارخانه‌های تولید انبوه، نوعی بی‌اعتمادی وجود دارد.

مسأله این است که با روش‌های به کار گرفته شده که شامل بهره‌مندی از تازه‌ترین فناوری، دانش و فرایند‌های انجماد پیشرفته (انجماد سریع) است، این باور به کلی نادرست به نظر می‌رسد.

ارزش غذایی اندک

معمولا مواد غذایی از جمله میوه‌ها، سبزیجات و غذا‌های آماده‌ای که در بازار «تازه فروشی» وجود دارند، در فرایند آماده سازی تا رسیدن به منزل در خلال دست به دست شدن‌های متعدد بین واسطه‌ها و با گذر زمانی که بسیار بیشتر از تصور مصرف کننده‌ها است، ارزش غذایی خود را از دست می‌دهند.

استفاده از «فناوری انجماد سریع» موجب می‌شود که افت کیفیت مواد غذایی به واسطه گذر زمان در همان لحظه انجماد، متوقف و ارزش غذایی محصولات همانند روز اول حفظ شود.

آیا هر نوع فرآوری مضر است؟

آن چه امروز تحت عنوان «مواد غذایی فرآوری شده» در میان مصرف کنندگان و حتی برخی از کارشناسان، بدون دقت کافی و تفکیک روش‌ها، از آن یاد می‌شود، اگر چه حرف درستی است، اما دقیق نیست.

پروسه فرآوری مواد غذایی معمولا با مواد افزودنی و نگهدارنده به ذهن متبادر می‌شوند، اما توضیح فراموش‌شده این است که در روش پیشرفته «انجماد سریع»، مواد غذایی اصطلاحا به «خواب سریع» می‌روند و به این ترتیب با غیر فعال شدن باکتری‌ها، نیازی به مواد نگهدارنده در این مواد وجود ندارد.

خصلت دیگر فناوری مدرن به کار گرفته شده، این است که مواد خوراکی اعم از سبزیجات، انواع غذا‌های آماده نظیر سوخاری‌ها، برگر‌ها و کباب‌های آماده پخت و سایر محصولات تولیدی، نه به صورت توده‌ای انبوه از مواد، بلکه به صورت تک به تک وارد چرخه انجماد می‌شوند که این موضوع نیز در افزایش کیفیت ساز و کار تولید نقش به‌سزایی دارد.

آیا مواد غذایی منجمد گران‌ترند؟

اعتقاد نادرست دیگری که از مقایسه قیمت مواد غذایی منجمد و تازه شکل گرفته است، این است که گویا مواد غذایی منجمد به خاطر عبور از چرخه تولید و هزینه‌هایی که این چرخه ایجاد می‌کند (برای مثال بسته‌بندی و هزینه تجهیزات و انرژی) ممکن است گران‌تر از مواد تازه میادین و فروشگاه‌ها باشند.

در حالی که مواد غذایی که به صورت باز در مراکز فروش قرار می‌گیرند، مدام در معرض هوای آزاد (صرف نظر از احتمال آلوده شدن مواد در فضای باز) قرار دارند و فروشندگان مجبورند به طور مستمر بخش‌هایی از مواد را جدا و اقدام به دورریز کنند که همین مساله به خودی خود قیمت تمام شده محصولات در فروش سنتی را بالا می‌برد.

با انجماد میوه و سبزیجات فصل، هزینه‌ اولیه‌ محصولات و همچنین دورریز ناشی از افت کیفیت کاهش می‌یابد. به همین دلیل، گاه قیمت محصولات غذایی منجمد، بسیار پایین‌تر از قیمت همان محصول در بازار تازه‌فروشی است.

سخن پایانی

کافی است به دگرگونی‌های روی داده در شبکه‌های مویرگی ارائه محصولات غذایی در کشور‌های توسعه یافته جهان نگاهی بیاندازیم تا متوجه شویم دیرگاهی است که نظام نوین تولید و عرضه محصولات غذایی به سمت ارائه مواد غذایی به صورت منجمد و بسته‌بندی پیش می‌رود تا هر نوع دخالت دست در ساز و کار عرضه را به حداقل برسانند و با توسعه هرچه بیشتر صنعت بسته‌بندی، سلامت مصرف‌کنندگان را در ساز و کار‌های خرید و مصرف، بیش از پیش تأمین کنند.