جاذبه های گردشگری استان اردبیل (قسمت اول، معرفی استان)

این استان از شمال به جمهوری آذربایجان، از سمت غرب به استان آذربایجان شرقی، از سمت شرق به استان گیلان کوه‌های تالش و از سمت جنوب به استان زنجان محدود شده است.

استان اردبیل یکی از مناطق گردشگری در ایران است. یکی از ویژگی‌های این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصل‌های بهار و تابستان است. مجتمع‌های آبگرم سرعین در ۲۲ کیلومتری غرب شهر اردبیل یکی از مشهورترین مناطق گردشگری استان اردبیل است که در فصل‌های گرم به خصوص تابستان میزبان ده‌ها هزار نفر گردشگر از اقصی نقاط ایران و کشور‌های خارجی است. سرعین بیش‌ترین تعداد هتل و هتل آپارتمان‌ها را با جمعیت نسبتاً کم ساکن در خود در مقایسه با سایر مناطق گردشگری ایران دارد.

 

گونه‌های زبانی
استان اردبیل با توجه به‌وسعت کم خود، دارای تنوع زبانی قابل توجهی می‌باشد در کنار زبان ترکی آذربایجانی که اکثریت ساکنان استان به آن تکلم می‌کنند، زبان تاتی نیز در شهر کلور و در روستا‌های بخش شاهرود و خورش رستم از شهرستان خلخال، تالشی در بخش عنبران از شهرستان نمین تکلم می‌شود.

گردشگـری
شاخص گردشگری استان اردبیل در تمام طول سال متنوع می‌باشد. به گونه‌ای که بهترین ماه‌ها از نظر دارا بودن شرایط آسایشی برای گردشگران، ماه‌های فروردین، اردیبهشت و مهر می‌باشند که بهترین شرایط را از نظر آسایشی به خود اختصاص داده‌اند.

برخی از جاذبه‌های گردشگری استان اردبیل عبارتند از: آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی (میراث جهانی یونسکو)
بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی یکی از ده اثر باستانی مهم کشور به‌شمار می‌رود. این بنا در سال ۷۶۵ هجری بنا شده‌است و در طول زمان مورد احترام پادشاهان صفوی بوده‌است. بنای کنونی این بقعه شامل مجموعه‌ای از گور‌های شاهان و شاهزادگان صفوی و چند ساختمان دیگر (ازجمله آرامگاه شاه اسماعیل صفوی، مسجد جنت سرا، چینی‌خانه، حرم‌خانه و…) می‌شود. این اثر سال ۱۳۸۹ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید.

 

بقعه سید امین الدین جبراییل، مقبره شیخ حیدر، کلیسای مریم مقدس اردبیل، موزه مردم شناسی اردبیل، جمعه مسجد، سنگ نبشه ساسانی، آثار صخره‌ای ویند، کاروانسرای شاه عباسی (اردبیل)، شهر یئری مشگین شهر، بازار اردبیل، دریاچه شورابیل، سبلان، شیروان دره‌سی، عمارت آقازاده اردبیلی، جنگل فندقلو، پیست اسکی روی چمن جنگل فندقلوی نمین، پیست اسکی آلوارس، منطقه گردشگری کپز، تفرجگاه بولاغلار، منطقه حفاظت شده آق داغ، منطقه گردشگری ازناو، روستای گردشگری کزج، ژئوپارک دربندمشکول(شهرستان کوثر)، گیلوان، دریاچه نئور، آبشار سجن کلور)، مجموعه گردشگری امام زاده عبدالله کلور، مجتمع آبدرمانی سرعین، چشمه آب گرم شابیل، قوتورسویی، آبگرم گیوی، آبشار سردابه، آبشار گورگور آلوارس، آبشار شورشورنه (نمین)، آبشارآق بلاغ (سیبیه خانی)، آبشار دیز (خلخال)، آبشار نره گر، مجموعه گردشگری سوگی داغی _ بام اردبیل، آبشار شیروان دره، آبشار گورگور ، قلعه بربر، قلعه بوینی یوغون، دژ قهقهه، کهنه قلعه، قلعه قهقه، دیو قالاسی، قیزقالاسی، قلعه اولتان، قلعه خسرو، غار تاریخی لاهرود، غار هفت خانه، غار تاریخی لاهرود، حمام درو، حمام سنگی شهر گیوی.

چشمه‌های آب معدنی استان اردبیل
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان اردبیل، چشمه‌های آبگرم این استان واقع در شهر سرعین در ۲۰ کیلومتری شهر اردبیل است. در این شهر، ۸ چشمه آبگرم معدنی وجود دارد. در نیر چشمه های آبگرم برجلو و قینرجه در روستاهای برجلو و میجمیر در فاصله ۳۰ کیلومتری از شهر اردبیل قرار دارند، علاوه بر این چشمه‌های آب معدنی شابیل و قوتورسویی نیز در لاهرود قرار دارد، به غیر از این دو شهر ۱۲ چشمه آب معدنی دیگر در شهرهای دیگر استان از جمله گیوی، نیر و مشگین‌شهر وجود دارد.

 

 

کوهها و ارتفاعات واقع در این استان عبارت‌اند از:
اهاربهار روستای کوهساره
ارتفاعات باغرور (تالش)
صلوات داغ
خروسلو

رودخــانه‌ها
بالیقلی چای (داخل شهر اردبیل)
ارس
سدیامچی
خلخال چای
قره‌سو (قره سو یکی از طولانی‌ترین رودخانه‌های دایمی استان اردبیل است. قره سو از طبیعت بکری برخوردار بوده ودارای یکی از منحصر به فردترین گونه‌های جانوری می‌باشد، که از این میان گونه‌های آبزی رودخانه از تنوع کم‌نظیری برخوردار است؛ ماهیانی مانند قزل آلا، کپور رودخانه‌ای، شیربیت نوعی ماهی مخصوص این رودخانه، زرد پر و ماهی سفید رودخانه که نسل این دونوع گونه آخری امروزه بر اثر کم‌آبی و استفاده بیش از اندازه آفت کش‌های زراعی در حال نابودی است. در ضمن لازم به یادآوری است که سرچشمه این رود از قسمت جنوبی کوهستان سبلان در اطراف شهرستان اردبیل بوده و بعد از گذراندن مسیر پر پیچ وخم از دل کوه‌ها و دره‌ها به رودخانهٔ ارس می‌پیوندد.)

رودخانه قزل اوزن، (معروفترین و پر آب ترین رودخانه شهرستان خلخال است که در قسمت غربی شهرستان خلخال و در بخش خورش رستم از شمال به جنوب در جریان بوده و بعلت ارتفاع نسبتا زیاد روستاهای اطراف آن ، استفاده از آب آن برای اغلب روستاها میسر نیست . این رودخانه از ارتفاعات کردستان سرچشمه می گیرد که پس از گذر از مسیر های پر پیچ و خم کردستان و آذربایجان شرقی به حوزه خلخال وارد شده و پس از گذر از آن به سد منجیل میریزد که در ادامه با نام سفید رود به دریای خزر می ریزد .اخیرا مسأله حقابه استان اردبیل از قزل اوزن در استان اردبیل مطرح شده که امیدواریم مردم منطقه خلخال به حق واقعی خودشان برسند.

بالهارود
گرمی چای
دره‌رود
خیاوچای
نمین‌چای
آستاراچای
کورائیم چای

دریاچه‌ها
دریاچه‌هایی که در استان اردبیل واقع شده‌اند عبارت‌اند از:
دریاچه شورابیل (در حریم شهری اردبیل قرار دارد. مساحت دریاچه شورابیل ۱۲۰ هکتار می باشد.)
دریاچه نئور
دریاچه شورگل
دریاچه گیلارلوی گرمی
دریاچه نوشهر
دریاچه آلوچه
دریاچه کمی‌آباد 
دریاچه ملااحمد
مرداب قره‌سو

جنگل‌ها
جنگل‌های حیران گیلان در ورودی استان اردبیل و مجموعه جنگل‌های فندقلو نمین، پیکره سنگی بابا داوود عنبران، جنگل‌های نیمه پراکنده دامنه جنوبی و شمالی سبلان و پراکنده ارسباران از جمله جنگل‌های واقع در استان اردبیل هستند. روستای یایچی و کولانکوه، از بهترین مکان‌های گردشگری استان اردبیل می‌باشد. مانند باغ بزرگ آلوچه، سیب، گیلدیگ و … می‌باشد.
جنگل‌های واقع آق چای.

 

 

 

پل معلق مشگین شهر که در سال ۱۳۹۴ افتتاح شده است، با طول ۳۶۵ متر، طولانی‌ترین پل معلق خاورمیانه به شمار می‌رود. عرض این پل ۲ متر است. این پل روی رودخانه «خیاوچایی» و در ارتفاع ۸۰ متری از آن ساخته شده و چشم‌انداز طبیعی اطراف آن بسیار زیبا است.

 

پل معلق پیرتقی، دارای ارتفاع ۶۰ متر بوده و طول ۱۶۵ متر و عرض یک متر دارد. این پل روی رودخانه خروشان و پرآب «قزل اوزن» ساخته شده و بسیار شبیه به آن تصاویر ترسناکی است که ممکن است در فیلم‌ها از پل‌های معلق دیده باشید، خصوصا که عرض کمتر آن نسبت به پل معلق مشگین شهر شاید هیجان آن را دوچندان کند.

 

پل معلق هیر، اولین پل تمام شیشه‌ای و قوسی شکل ایران و جهان است که به دست مهندسان ایرانی برپا شده و کلیه‌ی قطعات شیشه‌ای و کابل‌های فلزی آن در داخل کشور ساخته شده است. این پل معلق که در مساحت حدود ۲۰ هکتار برپا شده است، حدود ۲۰۰ متر طول دارد و از سطح زمین نزدیک ۱۰۰ متر ارتفاع دارد. عرض این پل ۱۲۰ سانتی‌متر است و ضخامت شیشه‌ها سه سانتی‌متر است. ساخت پل معلق هیر از سال ۱۳۹۷ شروع شد و از خرداد ماه ۱۳۹۹ گردشگران و مسافران می‌توانند از آن دیدن کنند.

 

عملیات احداث این پل با ۴۹۶ متر طول ۱.۵ متر عرض و ۱۰۰ متر ارتفاع از ۲ سال پیش در منطقه گردشگری ازناو خلخال آغاز و پس از طی مراحل مطالعاتی و طراحی هم‌اکنون سرمایه‌گذار طرح در تلاش برای تسریع در تکمیل این پروژه و بهره‌برداری از آن است.   

 

 

استان اردبیل در حال حاضر دارای ۸ شهرک صنعتی است. این استان همچنین دارای کارخانجات بزرگ نساجی، سیمان، ذوب آهن، کشت و صنعت، کامیون سازی و ام دی اف می‌باشد.

 

 

ثبت ملی صنایع دستی در کشور
در ۱۵ دی ماه ۱۳۹۹ شهر عنبران به عنوان شهر ملی گلیم و شهر اصلاندوز به عنوان شهر ملی ورنی در سطح کشور معرفی گردید.
گلیم، جاجیم، شال، مسند، سفال، صنایع چوب مانند معرق، منبت و خراطی، مصنوعات چرمی و قالی بافی، قالیچه قوبای خلخال، قلاب بافی، مفرش، خورجین، ورنی (ورنی و زیرانداز حاوی رنگ‌ها و طرح‌هایی برگرفته از طبیعت زیبای آذربایجان، بیشتر توسط عشایر شاهسون دشت مغان بافته می‌شود).

 

 

غذا‌های محلی
عسل با قیماق، آش شیر، آش دوغ، پیچاق قیمه، کوفته، لَوَنگی، خشیل، هرا، قویماق، ترشی قرمه، ساج ایچی سبزی قرمه، آب پیاز، آش اوماج، آَش یارما، بزباش، خورش قاتق، تاس‌کباب، چیغیرتما، حلوا زرد،‌تر حلوا، حلوای زنجبیل، دلمه، قیساوا و قیقاناق.
تاکنون کته‌نان با سبزی، پیچاق قیمه، قره حالوا، قیماق، هدیک آشی، فطیر مشگین‌شهر و قوروت، گیلدیگ آشی گیوی، خشیل اردبیل به ثبت ملی رسیده است.

 

 

سوغات
عسل خالص سبلان (اردبیل پایتخت عسل ایران)، قالی، مسند، سرشیر، کره، حلوای سیاه، آبنبات، شیرینی‌های محلی، فتیر و تخمه آفتابگردان، عسل، عصاره شهدآمیز گل‌های رنگارنگ و عطرآگین طبیعت سرسبز خلخال مشهورترین سوغات منطقه می‌باشد.
حلوای سیاه استان به صورت معجونی از جوانه گندم و کره طبیعی نشاط بخش و مقوی است.

 

 

 

 

 

نویسنده: بتول عالیزاده

در قسمت بعد با مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی بیشتر آشنا خواهید شد...