سفر به میامی ؛ سرزمین گل ها و تاریخ ها

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان سمنان، با فرا رسیدن بهار علاقمندان به طبیعت و جاذبه‌های تاریخی اسباب سفر می‌بستند تا با اقامت در میامی، درمناطق بکرو دست نخورده طبیعی نفسی تازه و با دیدن بنا‌های تاریخی از گذشته‌ها یادی کنند، ولی با توجه به شرایط خاص شیوع ویروس کرونا، این بار سفر از جاده‌ها را به متن‌ها می‌آوریم در این گزارش در میامی همسفر هم باشیم.
شهرستانی که از شمال به استان‌های گلستان و خراسان شمالی، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به شهرستان شاهرود می‌رسد و بالغ بر ۵۰ هزار نفر جمعیت دارد.

کاروانسرا؛ نماد مهمان نوازی در میامی
قدمت میامی و میهمان نوازی مردم آن را می‌توان از کاروانسرا‌های آن فهمید. در این شهرستان ۱۰ کاروان سرای تاریخی وجود دارد و بزرگترین کاروانسرای راه ابریشم ایران نیز در میامی قرار دارد؛ نام آن میاندشت است، این اثر تاریخی با ۲۲۵۰۰ متر مربع عرصه و ۱۰۵۲۰ متر مربع اعیان بزرگترین کاروانسرای ایران است.
این مجموعه شامل سه کاروانسرا است که یکی در دوره صفویه و 2 کاروانسرای دیگر در دوره قاجاریه ساخته شده است.
کاروانسرای صفوی در ضلع غربی مجموعه قرار گرفته و در زمره کاروانسرا‌های شاه عباسی است. پلان این کاروانسرا به صورت حیاط مرکزی و حیاط آن هشت ضلعی است. حیاط میانی رابط بین کاروانسرا‌های صفوی و قاجاریه است. در پیرامون حیاط رواق ها، حجره ها، دکان‌ها و ایوان قرار دارد. در ضلع شمال غربی حیاط، قلعه تاریخی میاندشت واقع است که آثار جزیی از دیوار‌ها و برج و بارو‌های آن قابل مشاهده است. مساحت این قلعه ۵ هزار متر مربع است.
در دوره قاجار به علت رونق بازرگانی و افزایش کاروان ها، 2 کاروانسرای دیگر به این مجموعه اضافه شد. در شرق مجموعه، کاروانسرای قاجاری با پلان چهار ایوانی، دارای شاه نشین و سردرب ورودی است. در وسط این کاروانسرا بارانداز ساخته شده که جهت نمایش، فروش کالا و تخلیه بار مورد استفاده قرار می‌گرفته، کاروانسرای میانی رابط بین کاروانسرای صفوی و قاجاری است که در پیرامون آن، رواق ها، حجره‌ها و ایوان قرار گرفته و از آجرکاری متنوع جهت پوشش طاق‌ها بهره برده اند. بر سردر این کاروانسرا کتیبه‌ای منظوم به تاریخ ۱۲۹۰ ه. ق. به چشم می‌خورد. بانی این دو کاروانسرا حسین خان نظام الدوله، ملقب به "شهاب الملک " والی خراسان بوده است.
این مجموعه علاوه بر موارد فوق دارای سه آب انبار، حمام، چاپارخانه و تلگراف خانه بوده است. آب شرب مصرفی از راه قنات تامین می‌شده است و همچنان نیز پا برجاست.
نویسنده کتاب مطلع الشمس در توصیف این سه کاروانسرا می‌نویسد: در این مجموعه و بیرون آن، 20 هزار نفر می‌توانند اقامت کنند. جهانگردان و مستشرقان بسیاری در این کاروانسرا اقامت گزیده و در سفرنامه‌های خود به آن اشاره کرده اند. ((هانری رنه د آلمانی)) این مجموعه را بزرگترین کاروانسرای راه مشهد-تهران دانسته و نوشته است که در این کاروانسرا، مانند شهر، دکان‌های قصابی، نانوایی و سراجی وجود دارد. در سفرنامه خراسان و کرمان (نوشته سال ۱۳۲۱) آمده که در اینجا تلگراف خانه دایر بوده است.
در حال حاضر این مجموعه دارای امکاناتی از قبیل رستوران سنتی، چایخانه سنتی، موزه سنگ و گوهر، گالری هنر‌های تجسمی، اجرای نقالی و نمایش سیاه بازی، اجرای موسیقی زنده، بازارچه سنتی و صنایع دستی، ستاره شناسی، آتلیه عکاسی و محل اسکان برای ستاره بینی است.

 

مسجد جامع ۹۰۰ ساله‌ در یک روستا
مسجد جامع فرومد در جاده شاهرود به سبزوار و مشهد در روستای فرومد از توابع شهرستان میامی و ۱۰۰ کیلومتری شرق شهر میامی و ۱۶۵ کیلومتری شمال شرقی شاهرود واقع شده است.
مسجد جامع فرومد و آرامگاه «ابن یمین فریومدی» شاعر قرن هشتم هجری، در نیمه دوم قرن هفتم هجری به ویژه در اواخر تسلط ایلخانیان مغول (نیمه اول قرن هشتم) از نظر سیاسی دارای اهمیت زیادی بود و ایجاد نهضت سربداران، آبادانی این روستا را که تقریباً مرکز فعالیت آنان محسوب می‌شد بیش از پیش افزایش داد.
بنای مسجد جامع فرومد در مساحتی حدود ۸۲۰ متر مربع با نقشه دو ایوانی ساخته شده و متشکل از دو ایوان شمالی و جنوبی، دو ایوانچه در طرفین ایوان‌ها، شبستانی در ضلع شرقی ایوان جنوبی و احتمالاً شبستانی به قرینه آن در ضلع غربی، دو رشته رواق در طرفین صحن، اتاق گنبددار چهار گوش در ضلع غربی ایوان شمالی و سردری مزین، است.
شبستان غربی مسجد، کاملاً ویران شده و در بقایای ویرانه‌های آن آثاری از تزئینات دیده می‌شود، مسجد جامع فرومد از معدود مساجدی است که گچ‌بری، نقش‌ها و کاشی‌کاری‌های زیبای قرون چهارم تا هفتم هجری در بنای آن به کار رفته است و به همین دلیل در شمار آثار تاریخی مهم و کم‌نظیر ایران جای دارد.
این بنا که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده، با وجود اینکه امروزه به صورت نیمه ویرانه درآمده است، یکی از آثار ارزشمند دوره خوارزمشاهیان در ایران به‌شمار می‌رود.
این بنا دارای تزئینات معماری منحصر به فرد گچی و آجری با تلفیق کاشی فیروزه‌ای است، بنا بر برخی روایت‌ها، این مسجد بر آثار یک آتشکده بنا شده است.
بنای این مسجد که نخستین بنای تاریخی استان سمنان است، از عجایب هنری ایران بوده و در حدود نهصد سال قبل بنا شده است، دو ایوان بلند رو به روی هم در دو جهت شمالی و جنوبی ایستاده‌اند و بر دیوارها، طاق‌ها و سقف و پیشانی ایوان‌ها، نقوش اسلیمی، گیاهی و هندسی، آجرکاری‌ها، گچ‌بری‌ها، مقرنس‌ها یا گوشواره‌ها و کتیبه‌های قرآنی چشمان هر بیننده‌ای را حیران می‌کند.

آرامگاه رهبر سربداران 
شیخ حسن جوری، رهبر قیام سربداران و پدیدآورندهٔ نخستین حکومت شیعی اثنی عشری است که ۶۹۰ سال پیش کشته شد و آرامگاهش در روستای فرومد قرار دارد.
آرامگاه شیخ حسن جوری در ۸۵ کیلومتری شهر میامی، برروی تپه‌ای در ۲ کیلومتری روستای کلاته میرعلم فیروزآباد حوالی روستای فرومد است. این آرامگاه که متشکل از یک اتاق ۳ در است در قسمت شمالی شهر قدیمی جور قرار دارد و از خشت خام ساخته شده و عاری از هرگونه پیرایه و تشریفات ظاهری است.
شیخ حسن جوری که در زمان خود در عقل و درایت شناخته شده بود، یکی از رهبران قیام سربداران واز شاگردان شیخ خلیفه و از رهبران سیاسی مذهبی قرن هفتم هجری قمری بود که به دست وجی‌الدین مسعود در سال ۷۴۵ به شهادت رسید و در این منطقه دفن شد.
براساس مستندات تاریخی، شیخ حسن جوری وقتی استادش (شیخ خلیفه) را در مسجد جامع سبزوار به دار آویختند از شهر باشتین به سبزوار مهاجرت کرد و در آنجاتوسط حکمران ایلخانی آن زمان دستگیر و به فرومد تبعید شد و سرانجام در این خطه درگذشت.

میامی ؛ سرزمین دشت های پر گل
جدای از ویژگی‌های تاریخی میامی، آنچه این منطقه را به گل سرسبد گردشگری در استان سمنان تبدیل می‌کند طبیعت حیرت انگیز آن است.
اگرمی خواهید خنکای نسیم بهاری را در سرسرای دشتی پر از گل را حس کنید باید به کالپوش سری بزنید.
کالپوش در ۱۵۰ کیلومتری میامی واقع شده و دارای ۱۲ روستا است، مردم آن به زبان‌های ترکی، فارسی محلی، بلوچی صحبت می‌کنند. این منطقه به دلیل هم مرز بودن با استان گلستان دارای آب و هوای نیمه مرطوب و معتدل و پوشش درختان پهن برگ است.
کالپوش سرزمین سرخ‌ها و طلایی هاست، سشقایق‌های سرخ کالپوش اردیبهشت هر سال سر از خاک بیرون می‌آوردند و مرداد ماه، زمان رویش هزاران گل آفتابگردان طلایی در این منطقه است.
پیش از شیوع کرونا اهالی کالپوش هر سال جشنواره شقایق‌ها و آفتابگردان‌ها را با حضور خیل عظیمی از گردشگران برگزار می‌کردند.
جنگل دشت شاد در این منطقه قرار دارد و گیاهان دارویی، چون گل گاو زبان، باریجه، کاکوتی و میوه‌های وحشی، چون ازگیل (کندوس)، زال زالک (ولیک)، سیب درختی وحشی (تلخه سیب) در اینجا فراوان است.

ابراهیم آباد سفلی روستای رستوران سنتی
از جمله روستا‌های زیبای شهرستان میامی روستای ابراهیم آباد سفلی است که در ۱۰ کیلومتری شرق میامی واقع شده است.
این روستا بر روی خرابه‌های شهر تاریخی زیدر که از قدمتی بالغ بر ۵۰۰ سال در زمان صفویه (شیخ صفی الدین اردبیلی) برخوردار بود، بنا شد. ابراهیم آباد بافت تاریخی بسیار زیبایی دارد. خانه‌های این روستا از مصالح بومی و سنتی ساخته شده و سبک معماری خاصی دارد، آنچه این روستا را به یکی از مناطق گردشگری میامی تبدیل می‌کند تنوع غذایی در این روستاست، به گونه‌ای که ابراهیم آباد به روستای رستوران سنتی استان سمنان معروف شده است.
آش ترش، شیره جوش، حسود، چلکوت، آش کما، قروتی غذا‌های ویژه مردم روستا برای گردشگران است.
در این روستا همه ساله جشنواره‌ای غذا‌های محلی را برگزار می‌شد و با توجه به قرار گیری آن در کنال جاده اصلی تهران – مشهد، مسافران این مسیر، حتما مزه غذا‌های سنتی روستاییان را چشیده اند.

میامی منطقه جنگل ها و غارها
سایر مناطق نمونه و روستا‌های هدف گردشگری شهرستان میامی شامل روستای حسین آباد کالپوش، نام نیک، طلوبین، عباس آباد، نردین و روستای دشت شاد است.
غار نام نیک، کلوت‌های نمکی و گنبد‌های نمکی ری آباد هم جاذبه‌های کوهستانی و بیابانی در میامی است.

غار نام نیک که سُم نام دارد ، پس از «پرو» در استان کرمانشاه، دومین غار چاهی عمیق کشور است که در روستای نام‌نیک قرار دارد. 

حالا که بهار جامه سبز بر تن درختان کرده و نغمه سرایی چکاوکان بر شاخسار درختان نوید بخش تازگی و جریان زندگی است؛ امیدواریم با پایان شیوع کرونا، باردیگر میامی به روی طبیعت دوستان و گردشگران آغوش بگشاید.

 

نویسنده :زهرا مجاور