صدمات غیر فوتی مشمول تغلیظ دیه نمی‌شود

خانم آسیه جعفری در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ درباره دیه و ارش (به فتح الف) گفت: دیه در واقع مالی معین است که در صدمه یا فوت میزانش از قبل مشخص شده است بنابراین سازمان پزشکی قانونی میزان دیه را تعیین نمی‌کند، اما چیزی در کنار دیه وجود دارد به نام ارش و در واقع ارش، دیه غیرمقدر است یعنی اگر صدمه یا فوتی اتفاق بیفتد میزان دیه غیرمقدری که تعلق می‌گیرد ارش نامیده می‌شود.

وی افزود: میزان ارش را دادگاه تعیین نمی‌کند بلکه کارشناس با درنظر گرفتن شدت، نوع و کیفیت صدمه و میزان منافعی که از دست می‌رود، تعیین می‌کند.
وی گفت: در واقع ارش یک نوع دیه است، اما از قبل در شرع تعیین نشده است و کارشناس آن که معمولا پزشکی قانونی است آن را تعیین می‌کند.
خانم جعفری افزود: اینکه میزان دیه چقدر است طبق قانون در ابتدای هر سال رئیس قوه قضائیه عدد و میزان آن را تعیین می‌کند و امسال میزان دیه ۴۸۰ میلیون تومان تعیین شد که البته این مربوط به ماه‌های غیرحرام است و در ماه‌های حرام (رجب، ذی القعده، ذی الحجه و محرم) به این میزان دیه یک سوم نیز افزوده می‌شود که آن را تغلیظ دیه می‌گویند.
وی گفت: تغلیظ دیه فقط و فقط به فوت تعلق می‌گیرد بنابراین صدماتی که منجر به فوت نمی‌شود مشمول تغلیظ دیه هم نمی‌شود و نکته دوم اینکه هم صدمه و هم فوت باید در ماه حرام اتفاق بیفتد که مشمول تغلیظ دیه شود پس اگر اصل صدمه در ماه غیرحرام اتفاق افتاد، اما فوت در ماه حرام رخ داد، مشمول تغلیظ دیه نمی‌شود.
رئیس گروه کنترل کیفی سازمان پزشکی قانونی کشور افزود: در مورد ارش و دیه بحث تفاوت دیه زن و مرد مطرح می‌شود و در قانون برای دیه نفس (فوت فرد) در صورت فوت زن نصف مرد در نظر گرفته می‌شود، اما قانون این تفاوت میزان دیه زن و مرد را قبول کرده است که از صندوق جبران خسارات تامین شود، بنابراین در پرداخت‌ها تفاوتی نمی‌کند و خانم ها، دیه شان را دریافت می‌کنند.

خانم جعفری گفت: البته در باره ارش تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد و اگر صدمه‌ای اتفاق بیفتد و دیه آن کمتر از یک سوم دیه باشد این تفاوت وجود نخواهد داشت، اما وقتی که دیه از یک سوم بیشتر می‌شود، مشمول تفاوت نصف خواهد شد.
وی افزود: دیه‌ها می‌توانند به انواع صدمات تعلق گیرند که معمولا صدمات به سه دسته عمدی، غیرعمدی و خطای محض تقسیم می‌شوند به این ترتیب که در صدمات عمدی مهلت پرداخت دیه برای فرد تا یک سال است و در غیرعمدی فرد تا سه سال و در خطای محض تا دو سال فرصت دارد و فقط تفاوتش این است که اگر فرد بخواهد بپردازد نمی‌تواند در صدمات غیرعمدی همه دیه را در انتهای سه سال بپردازد و هر سال باید یک سوم آن را پرداخت کند و در صدمات محض باید هر سال یک دوم را بپردازد.
رئیس گروه کنترل کیفی سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: البته وقتی صدمه‌ای اتفاق می‌افتد، ممکن است طرفین بر سر مبلغ خاصی توافق کنند که البته لازم نیست الزاما معادل مبلغ دیه باشد و معمولا این عدد توافق شده کمتر از نرخ دیه و گاهی بیشتر از مبلغ دیه منظور شده است و فرد می‌تواند به فرد مورد صدمه بر اساس این توافق پرداختی داشته باشد.
خانم جعفری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا در نظریه‌های پزشکی قانونی بیشتر از ارش سخن به میان می‌آید تا دیه؟ افزود: ارش دیه غیرمقدری است که در صدماتی که میزان خسارتش در شرع تعیین نشده است با نظر کارشناس و با در نظر گرفتن شرایط تعیین می‌شود و، چون کارشناس مورد وثوق مراجع قضایی، سازمان پزشکی قانونی است غالبا این استعلام را در باره میزان ارش از این سازمان طلب می‌کند و سازمان پزشکی قانونی نیز میزان آن را تعیین می‌کند.
وی گفت: درباره تفاوت ارش و دیه شاید برخی مردم سوال داشته باشند که چرا در نظریات کارشناسی سازمان پزشکی قانون اشاره‌ای به میزان دیه نمی‌شود و این به همان دلیل است که میزان دیه از قبل تعیین شده است بنابراین در نظرات پزشکی قانونی اشاره‌ای به دیه صدمات نمی‌شود، اما موقعی که سیستم قضایی می‌خواهد جبران خسارت کند حتما اعداد و ارقام آن‌ها را در نظرات کارشناسی سازمان پزشکی قانونی منظور می‌کند و این به این معنا نیست که دیده نشده بلکه به این معناست که میزان دیه را کارشناس سازمان تعیین نمی‌کند چرا که از قبل تعیین شده است.