موفقیت اقتصادی چین در گذار از پاندمی کرونا

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما:  پس از شیوع کرونا در سراسر جهان، کشور‌های مختلف اقدامات متفاوتی را برای مقابله با این پاندمی در دستور کار قرار دادند. خیلی زود چین و برخی دیگر از کشور‌های شرق آسیا دریافتند بهترین روش برای مواجهه مؤثر با بیماری‌های ویروسی واگیردار ”پیشگیری“ است؛ موضوعی که غرب در ابتدا آن را جدی نگرفت.

وقتی چین برنامه‌های بی‌سابقه‌اش برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا را اعلام کرد، کارشناسان اعلام کردند کپی‌برداری از آن‌ها در دیگر نقاط جهان کار سختی خواهد بود. اقدامات چین در ابتدا قرنطینه کامل استان ”هوبی“ و ۵۶ میلیون سکنه آن بود. ساخت یک بیمارستان موقت در مدت ۱۰ روز برای رسیدگی به بیماران مبتلا به ویروس هم در دستور کار قرار گرفت.

”یانژونگ هوانگ“، پژوهشگر ارشد امور بهداشت جهانی در شورای روابط خارجی آمریکا می‌گوید: «هرچند رهبران برخی کشور‌های غربی ممکن است به کپی‌برداری از رویکرد چین علاقمند باشند، اما آن‌ها قدرت و اختیار انجام آن را ندارند.» ”بروس آیلوارد“، مشاور ارشد سازمان جهانی بهداشت که ریاست گروه حقیقت‌یاب اعزامی به استان هوبی را برعهده داشت، می‌گوید: «دنیا هنوز از تجربیات چین درس واقعی نگرفته است.

چیزی که از چین می‌توانیم یاد بگیریم این است که سرعت، بیش از هر چیز اهمیت دارد. یک پاتوژن (عامل تولید بیماری از جمله باکتری‌ها و ویروس‌ها) تنفسی یا دست کم این ویروس را می‌توان کنترل کرد؛ اگر موارد ابتلا و همین‌طور افرادی که با آن‌ها در ارتباط بودند، خیلی سریع شناسایی و ایزوله (جداسازی) شوند. مردم باید درک کنند ما با چه چیزی سروکار داریم. باید میزان جدیت این مسئله را بفهمند و با دولت در اجرای برنامه‌هایش همکاری کنند».

 اقدامات اولیه
از تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ که کمیسیون بهداشت و درمان در ووهان چین تعدادی از موارد پنومونی (عفونت‌های رایج ریه) با اتیولوژی (شناخت علت یا علل پدیده‌ها) ناشناخته را در این شهر گزارش کردند تا هفتم ژانویه ۲۰۲۰ که مقامات چینی در تعامل با سازمان بهداشت جهانی متوجه کرونا ویروس جدید شدند، تنها هفت روز طول کشید. چین بلافاصله ایزوله‌سازی و قرنطینه را آغاز کرد.

 

اقدامات پیشگیرانه چینی‌ها مبتنی بر سیاست بیماریابی در اماکن عمومی و حتی خانه‌ها تا قرنطینه مناطق و شهر‌های آلوده و ایجاد محدودیت‌های آمد و شد برای میلیون‌ها نفر از ساکنان این مناطق بود. چینی‌ها کمیته مرکزی (رهبری پاسخ به اپیدمی) را به رهبری نخست وزیر و کمیته استانی را به رهبری استاندار تشکیل دادند.

قرنطینه تمامی شهر‌های مرکز شیوع ویروس در استان هوبی، برقراری مقررات منع رفت و آمد در شهر‌های تحت قرنطینه، ایجاد تیم‌های نظارت مرکزی و گسیل آن‌ها به مراکز استان‌های درگیر، بسیج تمامی امکانات دستگاه‌های دولتی و بیمارستان‌ها، افزایش طول دوره تعطیلی سال نو چینی، کنترل ترافیک، لغو تمامی اجتماعات و تقویت آموزش بهداشت عمومی از مهمترین اقدامات دولت چین در مواجهه مؤثر با این ویروس بود. آن‌ها توانستند با چنین اقدام‌هایی روند ابتلا به ویروس جدید و روند مرگ و میر ناشی از آن را به تدریج کاهشی کنند.

چین از همان ابتدا رویکردی سختگیرانه برای قرنطینه در پیش گرفت. از جمله کار‌های آن‌ها می‌توان به محدودیت شدید برای تردد‌های بین‌المللی و داخلی، استفاده از سیستم‌های کدگذاری بهداشتی برای شهرها، محله‌ها، ساختمان‌ها و افراد اشاره کرد. مدیریت پیشگیری کووید ۱۹ در چین تردد در خیابان‌ها را به حداقل رساند و در بحث قرنطینه، جداسازی افراد مشکوک را به طور دقیق انجام داد.

 

همچنین آزمایش‌های تشخیصی و معالجه همه افراد و گروه‌های مختلف در دستور کار قرار گرفت. سیستم درمان رایگان و القای ترس در جامعه باعث همکاری بیشتر مردم برای مقابله با گسترش کروناویروس جدید شد. تحلیل‌های مختلف درباره اپیدمی کووید ۱۹ در چین نشان می‌دهد پروتکل محدود کردن جا به جایی، نقشی موثر در کنترل اپیدمی داشته است.

”بیزینس اینسایدر“ یکی دیگر از رموز موفقیت چین را تعداد بالای آزمایشات دقیق کرونا در این کشور خوانده است. این تست‌ها به صورت رایگان گرفته می‌شد و کسانی که تست‌شان مثبت اعلام می‌شد به سرعت به مراکز قرنطینه یا نزدیک‌ترین بیمارستان هدایت می‌شدند تا خطر ابتلای دیگران را کاهش دهند. این رسانه همچنین نوشته است: در کنار تست‌های رایگان و فراوان، بیمارستان‌هایی ظرف چند روز بنا شد؛ هیچ مشکلی در عرضه اقلام دارویی وجود نداشت؛ پزشکان به صورت آنلاین ویزیت کردند و کلینیک‌های تب سنجی باز شد. همزمان ردگیری ارتباطات نیز با قدرت صورت گرفت. بر اساس این گزارش در چین ۱۴ هزار مرکز درمانی و تب‌سنجی در اماکن حساس نظیر هاب‌های (مراکز اتصال) حمل و نقلی ایجاد شد و بعد از بازگشایی مرز‌ها، هر مسافری که وارد این کشور می‌شد باید تست کرونای منفی خود را نشان می‌داد.

 چین و تاثیرات اقتصادی شیوع کرونا
مقایسه چین با سایر کشور‌ها نشان می‌دهد چین تا پایان جنگ جهانی دوم، وضعیتی کاملا واگرا و عقب‌افتاده داشت، اما در سال ۱۹۷۶ زمانی که اژد‌ها بیدار شد، مسیر خارق‌العاده‌ای را طی کرد و با متوسط رشد هفت درصدی، طی ۴۴ سال به سرعت سال‌های از دست رفته را جبران کرد و از بسیاری از کشور‌ها جلو افتاد. مقایسه اندازه اقتصاد چین با کشور‌های دیگر نیز نشان می‌دهد در سال ۱۹۸۲ حجم اقتصاد چین از آلمان بیشتر شد و در سال ۱۹۹۳ از ژاپن سبقت گرفت. اگرچه چین از نظر درآمد سرانه همچنان فاصله زیادی با کشور‌های توسعه‌یافته دارد، اما از لحاظ تولید کل، با کشور‌های پیشرو قابل مقایسه است. تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد دلار بود که با تولید ناخالص داخلی ۱۶ هزار میلیارد دلاری آمریکا قابل مقایسه است. بر این اساس طی سال‌های آتی چین به قطب اول اقتصاد جهان تبدیل خواهد شد.

در نتیجه همه‌گیری ویروس کرونا، جهان سخت‌ترین رکود اقتصادی را از زمان رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ میلادی تجربه کرد. ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۹ وقتی که کووید۱۹ در شهر مرکزی ”ووهان“ چین ظهور کرد، به پایان رساندن سال ۲۰۲۰ با سطح بالای اقتصادی برای چین قابل تصور نبود. در میان اقتصاد‌های «گروه ۲۰» که باشگاهی از اصلی‌ترین اقتصاد‌های جهان است، تنها اقتصاد چین توانست خود را از گرداب بحران کرونا بیرون بکشد و در جاده رشد اقتصادی قرار گیرد؛ جاده‌ای که هیچ علامتی از توقف در آن به چشم نمی‌خورد.

در حالی که برآورد‌ها برای دیگر اقتصاد‌های جهان رشد ناچیز و حتی صفر را در سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی کردند، اما اقتصاد چین برای سی‌وسومین سال پیاپی، رشد اقتصادی مثبت را تجربه نمود. در این رابطه ارزیابی‌های ۸۰ اقتصاددان مشارکت‌کننده در نظرسنجی «بلومبرگ» حاکی از آن است که اتحادیه اروپا و آمریکا که در مجموع سهمی بیش از ۴۲ درصد از تولید ناخالص‌داخلی جهانی دارند، به ترتیب هشت، و چهار و چهار دهم درصد کوچک‌تر می‌شوند.

”جیم اونیل“، اقتصاددان انگلیسی و خالق اصطلاح «بریکس»، با بیان اینکه اقتصاد چین به خوبی در مسیر بهبود بعد از بحران کووید۱۹ قرار گرفته است، تاکید می‌کند دومین اقتصاد بزرگ دنیا با سرعت در این مسیر رو به بهبود پیش خواهد رفت. به عقیده این اقتصاددان، سایر اقتصاد‌های «بریکس» شامل هند، برزیل و روسیه، اما در این جاده رو بهبود به‌طور قابل‌توجهی از چین عقب‌تر هستند. فراتر از شوک‌های بیماری کرونا، این کشور‌ها با مشکلات ساختاری مواجه هستند که باید به آن‌ها رسیدگی کنند.

بهبود وضعیت اقتصادی چین در شرایطی است که صندوق بین‌المللی پول با انتشار گزارش تازه خود از شرایط اقتصاد جهان، اعلام کرد رکود جهانی ناشی از شیوع ویروس کرونا عمیق‌تر از پیش‌بینی‌های گذشته است و بهبود شرایط اقتصادی جهان با سرعت کمتری نسبت به ارزیابی گذشته این نهاد مالی رخ خواهد داد.

 اقتصاد دیجیتال چین
عملکرد اقتصاد دیجیتال چین در سال ۲۰۲۰ میلادی را می‌توان فراتر از حد انتظار توصیف کرد. سهم اقتصاد دیجیتال چین در سال ۲۰۱۹ تقریبا معادل ۲/ ۳۶ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بود. چین سرمایه‌گذاری سنگین و عظیمی در بخش صنایع فناوری پیشرفته و نوین و صنایع استراتژیک انجام داده است؛ ”دیجیتال‌سازی صنعتی“ و همچنین ”صنعتی‌سازی اقتصاد دیجیتال“ هر دو باعث ارتقای مصرف اینترنت در چین شدند. در حالی که این روند سود عظیمی را روانه اقتصاد چین کرده است، باعث بهبود چشمگیر کارایی و کارآمدی تولید صنایع و کشاورزی در این کشور بوده است.

در حال حاضر، شبکه اینترنت نسل ۵ چین، بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر را تحت پوشش قرار داده است. صنعت خدمات مدرن چین از جمله خدمات اطلاعاتی، خدمات بازرگانی و تحقیق و توسعه و خدمات بازاری به دلیل فناوری پیشرفته مدرن در این کشور، به توسعه پایدار رسیده است؛ می‌توان گفت توسعه سریع اقتصاد دیجیتال سهم عظیمی در رشد اقتصادی این کشور ایفا کرده است و داده‌های رسمی نیز گواهی بر این ادعاست.

 تجارت خارجی
چین در سال ۲۰۲۰ از چالش‌های اقتصادی و تجاری جهانی به عنوان تنها اقتصاد بزرگ جهان که رشد مثبتی در تجارت خارجی کالا‌ها به ثبت رسانده است، خارج شد. کل واردات و صادرات کالا‌های چین با رشد ۹ / ۱ درصدی سالانه به ۱۶/ ۳۲ تریلیون یوان (حدود ۹۷/ ۴ تریلیون دلار آمریکا) در سال ۲۰۲۰ رسید و علی‌رغم افت جهانی تجارت به بالاترین سطح رسید. صادرات ۴ درصد افزایش یافت در حالیکه واردات ۷ / ۰ درصد کاهش داشت. تجارت خارجی چین با ۱۴ عضو دیگر ”مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای“ به ۲ / ۱۰ تریلیون یوان رسید که نسبت به سال گذشته ۵/ ۳ درصد رشد داشت و ۷/ ۳۱ درصد از کل واردات و صادرات آن در این مدت را تشکیل می‌داد. تجارت خارجی چین با کشور‌های حاشیه ”کمربند و جاده“ ۳۷ / ۹ تریلیون یوان بود که نسبت به سال گذشته ۱ درصد رشد داشت. ”آسه آن“ بزرگترین شریک تجاری چین بود، که ارزش تجارت با ۷ درصد افزایش به ۴.۷۴ تریلیون یوان رسید.


 

 نتیجه گیری
پس از گذشت بیش از یک سال، هنوز بسیاری از کشور‌ها خصوصا آمریکا و کشور‌های اروپایی همچنان با چالش‌های بی سابقه مدیریتی در مواجهه با کووید ۱۹ روبرو هستند و فشار روی دولت‌ها بسیار شدید است. اکثر کشور‌ها برخی اقدامات حداقلی را با هدف جلوگیری از شیوع و گسترش همه‌گیری کروناویروس ارائه کردند.

 

این اقدامات شامل توقف یا محدود کردن همایش‌های بین المللی و داخلی، تعلیق اقدامات آموزشی، ممنوعیت تجمعات عمومی و اعلام قرنطینه خانگی بوده است. تجربه موفق چین و دیگر کشور‌های شرق آسیا (کره جنوبی، تایوان، هنگ کنگ، سنگاپور و ژاپن) نشان می‌دهد مدیریت کارآمد برای پیشگیری، شناسایی و درمان به کاهش خسارت جانی و مالی کمک می‌کند.

مدیریت کارآمد این کشور‌ها ثابت کرد مرز‌های جغرافیایی و تراکم جمعیتی در مقابل تصمیم درست و قاطع دارای اهمیت کمتری است. نظام سیاسی چین برای کنترل شیوع ویروس کرونا، قواعد سفت و سختی را اجرا کرد. همین موضوع باعث شد چرخ‌های اقتصاد چین به حرکت بیافتد و روال عادی زندگی برقرار شود. چین تنها قدرت بزرگ اقتصادی جهان است که سال کرونایی را با نرخ رشد اقتصادی مثبت پشت سر گذاشت.

با وجود اینکه کشور‌های عمده صنعتی در غرب همچنان با معضل شیوع ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند و هر روز اقتصاد آن‌ها کوچکتر و کوچکتر می‌شود، چین توانسته است اقتصاد خود را بازسازی نماید. شیب رشد اقتصادی چین بدان معناست که به زودی این کشور ۳۰ درصد رشد اقتصاد جهان را از آن خود خواهد کرد.

 

چین در سال ۲۰۲۰ موفق شد رشد اقتصادی دو و سه دهم درصدی را تجربه کند، در حالی که آمریکا و قدرت‌های اروپایی همچنان با آمار‌های منفی روبرو هستند. همه این موفقیت‌ها در سایه مدیریت موفق چین در جلوگیری از شیوع کرونا و جدی گرفتن امر پیشگیری حاصل شده است. گرچه در این ماراتن اقتصادی، چین در صف اول قد علم کرد، اما بسیاری از کشور‌ها همچنان مسیری پر چالش پیش روی خود دارند.

اقتصاددانان اعلام کرد‌ه‌اند واگرایی در رشد اقتصادی به احتمال زیاد سبب خواهد شد اقتصاد چین در زمان نزدیک‌تری اقتصاد آمریکا را پشت سر بگذارد. در حالی که فاصله اقتصادی آمریکا و چین در سال ۲۰۱۹ به اندازه ۱ / ۷ هزار میلیارد دلار بوده است، این فاصله اکنون به ۲ / ۶ هزار میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است؛ به عبارت دیگر چین توانست از فرصت کرونا استفاده کند و بیش از ۱۲ درصد فاصله خود را با آمریکا کاهش دهد.

 

با این شرایط اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند اقتصاد چین بتواند در فاصله سال‌های ۲۰۲۶ تا ۲۰۲۸ از اقتصاد آمریکا سبقت بگیرد.


متن کامل این مطلب در پیوست قابل دریافت است.
پژوهشگر: علی ظریف