چالش های زیست محیطی در کم باران ترین استان کشور

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز سیستان و بلوچستان؛ ، در حالی فروردین سال 1398 سیستان و بلوچستان بهترین دریافت کننده بارش کشور در زمستان اعلام شد که یک سال پس از آن همه باران رویایی، آسمان آنقدر کم بارید که این استان با 5.2 میلی متر باران در 200 روز، کم بارش ترین استان کشور شد و تا خشک ترین نیم سال نخست سال زراعی در 50 سال اخیر خود را ثبت کند.

این کم بارشی تنها محدود به سیستان و بلوچستان نمی شود چرا که خشکسالی دامن اکثر نقاط کشور را گرفته است و همه 31 استان کشور با میزان مختلفی از کاهش بارندگی مواجه هستند. بر اساس آمارهای هواشناسی میزان بارش های کشور در 200 روز ابتدایی سال زراعی بیش از 40 درصد نسبت به شرایط نرمال کاهش یافته است و چشم انداز پیش رو با توجه به در پیش بودن فصل گرم سال، کافی برآورد نمی شود.

در این بین سیستان و بلوچستان در صدر جدول تغییرات بارش کشور قرار گرفته، اوضاع خوبی ندارد و شرایطتش 180 درجه فرق کرده است. این استان هم بدترین دریافت کننده بارش کشور شده و هم کم بارش ترین استان کشور لقب گرفته است.

بر اساس اعلام اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان بارش های پاییز و زمستان سال گذشته استان آنقدر کاهش یافته که در کمترین میزان در نیم قرن اخیر قرار دارد. 

رکورد جدید کم بارشی سیستان و بلوچستان 62 درصد کمتر از قبل

محسن حیدری مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان می گوید: زمستان پربارش ترین فصل سال در استان است و سالیانه بیش از 59 میلی متر از بارش ها در این ماه می بارد اما سال گذشته تمام بارش های این فصل حتی به نیم میلی متر هم نرسید.

وی می افزاید: این یعنی اینکه میزان بارندگی های این فصل استان نسبت به شرایط نرمال بیش از 99 درصد کاهش یافته است.

مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ادامه داد: از ابتدای سال زراعی یعنی مهرماه تا پایان سال نیز تقریبا اوضاع همینطور بوده به طوریکه از ابتدای این ماه تاکنون تنها 5.2 میلی متر باران در استان باریده که میزان کاهش بارشهای پاییز و زمستان گذشته استان بیش از 62 درصد کمتر از رکورد قبلی است که 17 سال قبل یعنی 1382 با میزان حدود 14 میلی متر ثبت شده است.

11 شهرستان استان شامل «چابهار، سراوان، سرباز، زهک، مهرستان، نیکشهر، کنارک، قصرقند، فنوج، دلگان و سیب و سوران» زمستان امسال را بدون باران به پایان رساندند که این «بی بارشی» مطلق در یکی دو دهه اخیر در اکثر این مناطق بی سابقه بوده است.

200 روز اخیر به اندازه بیابان هم باران نبارید

با خشک شدن تالاب های هامون و جازموریان این تالاب ها به دلیل کم بارشی شدید استان به طور کامل خشک شده و تبدیل به بیابان شده اند.

کاهش بارندگی های امسال علاوه بر مشکلات زیست محیطی که برعرصه های شهری و مناطق طبیعی استان وارد می کند، موضوع تامین آب برای کشاورزی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که اگر مدیریت منابع و صرفه جویی در دستورکار قرار نگیرد، کشاورزی استان با مشکل مواجه خواهد شد.

کاهش بارندگی و خشک شدن تالاب های استان سبب فعال شدن چشمه های گردوغبار شده است به این معنی که امسال گردوغبار بیشتری مناطق مختلف استان به ویژه شهرستانهای شمال استان، زاهدان و مناطق شرقی و غربی استان را فرا می گیرد.

ملاشاهی کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان می گوید: در اواخر اسفند گذشته به سبب وزش باد شدید و گردوغبار میزان غلظت ذرات معلق در هوای زاهدان به بیش از 40 برابر حد مجاز رسید و برخی از محورهای مواصلاتی استان مسدود شد.

این شرایط تالاب ها، درحالی است که بهار سال گذشته حدود 100 درصد تالاب‌ جازموریان و کمتر از 50 درصد تالاب هامون آبگیری شده بود اما حالا بر اساس آخرین خروجی ماهواره "لندست"، هر دوی این تالاب ها به طور کامل خشک شده اند که با خشک شدن آنها دودکش غبار شرق کشور فعال شده و انتظار می رود پدیده‌های خاکدار با افزایش چشمگیری همراه باشد.

بنا به گفته کارشناسان هواشناسی استان، بر اساس خروجی مدل های بلند مدت فصلی در ادامه سال نیز نمی توان انتظار جبران کسری بارش های استان را داشت و پیش بینی می شود با بارش های احتمالی بهار و تابستان پیش رو، تنها 18 درصد از کسری بارش های امسال تأمین شود و تا پایان سال آبی پیش رو یعنی شهریور، استان دچار خشکسالی کم سابقه‌ای باشد. 

سیستان و بلوچستان دارای اقلیمی کم بارش و بسیار آسیب پذیر در مقابل تغییرات آب و هوایی است. برای حفظ ماندگاری جمعیت در مناطق راهبردی این استان تنها اتکا به بارش های فصلی و منابع سنتی آب نمی توان امید بست؛ انتقال آب دریای عمان به تالاب ها و ذخایر آب این استان می تواند امنیت، شکوفایی اقتصادی و شادابی این سرزمین را تضمین کند.

نویسنده : دانیال مسلمی زاده