ردیابی منشاء تولید گاز سولفید هیدروژن در مخازن گازی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس،عضو هیات علمی بخش زمین شناسی دانشگاه شیراز گفت: به دنبال ترش شدن ناگهانی یکی از میادین بزرگ گاز در جنوب کشور، عملیات مطالعه بر روی این چاه توسط محققان دانشگاه شیراز آغاز شد.
دکتر کریمیان از محققان این طرح تحقیقاتی_عملیاتی افزود: تیم تحقیق دانشگاه شیراز موفق به ردیابی محل تولید این گاز خطرناک در لایه‌های زیرین چاه و قسمت‌های عمیق مخازن گاز شدند.
 وی گفت:وجود ترکیبات انیدریدی در سنگ مخزن که به صورت رگه‌های و گره‌های سفید وجود دارند منشا تولید گاز کشنده سولفید هیدروژن در مخازن گاز هستند که با توجه به ایزوتوپ‌ها و نمونه‌های ژئوشیمیایی در دسترس تیم تحقیقاتی، به طور ویژه مسیر تولید این گاز شناسایی و ردیابی شد.
کریمیان افزود:تیم تحقیقاتی_ عملیاتی با نمونه برداری از عمق‌های مختلف چاه از بالاترین سطوح تا سطوح زیرین عمق چاه، و انجام آزمایش‌های متعدد ژئو شیمیایی و نفتی بر روی بیش از یکصد تراشه سنگ مخزن در آزمایشگاه‌های تخصصی داخل و خارج از کشور موفق به ردیابی دقیق محل تولید این گاز خطرناک در مخازن گازی شدند.
وی  نمونه برداری از ایزوتوپ سولفور برای اولین بار در ایران را ویژگی منحصر بفرد این تحقیق مخازن گازی ذکر کرد.
این محقق دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه این مطالعات تاکنون توسط شرکت‌های خارجی با هزینه‌های بالا انجام می‌شد گفت:این گروه تحقیق موفق به بومی سازی این مدل مطالعاتی شد.
دکتر کلانتری محقق و عضو هیات علمی بخش مهندسی نفت دانشگاه شیراز هم با اشاره به اینکه این کار تحقیقاتی مربوط به آلودگی کشنده و خطرناک میادین گازی انجام شد افزود: این گاز که سمی‌ترین و خطرناک‌ترین ناخالصی همراه با گاز طبیعی است، باید بلافاصله بعد از استحصال گاز از مخازن، حذف شود.
وی گفت: این گاز خطرناک که عامل ترش بودن گاز است، برای جداسازی نیاز به تاسیسات و فرایند‌های سنگین پالایشگاهی دارد و اگر مخازنی که از ابتدای استخراج با عنوان مخزن گاز شیرین بوده و بعد از چندین سال، ترش شوند، می‌تواند برای حذف این ناخالصی هزینه‌های بسیار سنگین برای مصرف مواد شیمیایی و یا تجهیز و تعویض تجهیزات به منظور کنترل آن به بار می‌آورد.
وی به قدرت بالای خورندگی گاز هم اشاره کرد و افزود: این گاز می‌تواند سبب آسیب‌های فراوان به خطوط لوله، تاسیسات پالایشگاهی وارد کند که نه تنها هزینه‌های میلیون دلاری دارد که اگر هم از گاز جدا نشود، گاز استحصالی امکان صادرات ندارد.
دکتر کلانتری با اشاره به آنالیز نمونه‌های سنگ مخزن، مایعات گازی، نمونه‌های آب و نمونه‌های سولفور مربوط به گاز و خود نمونه گاز در آزمایشگاه‌های تخصصی افزود: روند منحصر بفرد درنمونه‌های سولفور موجود در میادین ایران، نسبت به سازند‌های مشابه در کشور‌های حاشیه خلیج فارس، هویت مستقل رفتاری هر میدان را نشان می‌دهد که همانند اثر انگشت برای هر میدان عمل می‌کند.
وی افزود:با شناسایی این هویت برای هر میدان گازی، مشخصات مخزن، نحوه تولید مخزن، استراتژی توسعه میدان ها، در استراتژی توسعه میدان بسیار کمک کننده است و امکان پیش بینی را برای مخازن و میادین گازی فراهم می‌کند.
دکتر کلانتری گفت: این مشخصه فنی میادین در ازدیاد برداشت از میادین هم کاربرد دارد.
گفتنی است این تحقیق نمونه‌ای موفق از ارتباط صنعت و دانشگاه را نشان می‌دهد که محققان زمین شناسی و بخش نفت دانشگاه شیراز به انجام رساندند.
به گفته دکتر کریمیان، با چاپ این تحقیق در مجلات تخصصی بین المللی، موفق شد واژه جدیدی به فرهنگنامه نفت جهان با عنوان انگشت نگاری گازی یا RGF بیفزاید.