آشنایی با علائم و علل بیماری نوروپاتی

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما،  سمانه قهرمان پوری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و درمان غیر جراحی بیماری های عضلانی اسکلتی و ستون فقرات گفت: برخی از بیماران مبتلا به سرطان، پس از درمان شیمی درمانی دچار گزگز یا احساس سرما و گرما، در دست‌ها و پا‌ها می‌شوند که ممکن است تا سال‌ها هم این احساس در آنها ادامه داشته باشد و باعث ناراحتی بیماران و کاهش کیفیت زندگی شود.

باشگاه خبرنگاران جوان نوشت؛ قهرمان پوری افزود: این احساس ناخوشایند گزگز در اندام‌ها به علت آسیب رشته‌های عصب حسی انتهایی است که به آن نروپاتی ناشی از شیمی درمانی می‌گویند.

او ادامه داد: در برخی از بیماران در حین شیمی درمانی این احساس ناخوشایند شروع می‌شود، ولی در برخی دیگر از بیماران چند ماه پس از پایان شیمی درمانی به تدریج نروپاتی آغاز می‌شود.

قهرمان پوری گفت: به طور کلی به آسیب عصب محیطی در اندام‌ها یا اختلال عملکرد آنها به علت مصرف دارو‌های شیمی درمانی، نروپاتی ناشی از کموتراپی گفته می‌شود که اغلب در ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد تحت درمان شیمی درمانی رخ می دهد والبته در مواردی نیز علی رغم شیمی درمانی چنین عارضه‌ای اصلا به وجود نمی‌آید.

او گفت: نروپاتی ناشی از کموتراپی و میزان آسیب عصب علل مختلفی بستگی دارد که از جمله این علل می توان سن بیمار، نوع داروی شیمی درمانی و دوز دارو، دفعات و مدت زمان دریافت دارو، بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت که عصب محیطی بیمار را درگیر می‌کند و استفاده همزمان از سایر دارو‌های آسیب رسان به بافت عصبی اشاره کرد.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بیان کرد: پلاتینیوم (سیس پلاتین، کاربوپلاتین)، تاکسان‌ها (پاکلیتاکسل) وینکاآلکوئید‌ها (وین کریستین)، تالیدومید و Bortezomib از مورد استفاده‌ترین دارو‌های شیمی درمانی هستند که باعث نروپاتی عصب محیطی می‌شوند.

قهرمان پوری افزود: شروع علائم نروپاتی ناشی از شیمی درمانی می‌تواند تدریجی یا ناگهانی باشد ضمن اینکه نوع علائم بسته به نوع عصب درگیر، می‌تواند متفاوت باشد.

او گفت: در نروپاتی ناشی از شیمی درمانی، اعصاب حسی اغلب زودتر از اعصاب حرکتی گرفتار می‌شوند و بیمار در انتهای اندام‌های فوقانی و تحتانی، احساس‌ه ناخوشایندی مانند حس درد، بی حسی، سوزش، تیر کشیدن یا خنجر زدن، مور مور شدن، سرد شدن و لمس دردناک دارد.

قهرمان پوری در مورد روش‌های تشخیصی نروپاتی ناشی از شیمی درمانی گفت: با تست نوار عصب و عضله می توان به تعیین نوع و میزان آسیب عصب کمک کرد، ولی ارتباط محکمی بین نوار عصب و عضله و علائم بیمار وجود ندارد. گاه قبل از شروع علائم، در بیماران بدون علامت، اختلال در نوار عصب و عضله دیده می‌شود.

او ادامه داد: در بیمار مبتلا به نروپاتی شیمی درمانی حتما باید سایر علل نروپاتی رفع شود؛ بنابراین تست خون برای بررسی عملکرد کلیه، کبد، تیروئید، قند خون، سطح ویتامین B۱۲ و سطح سرمی مواد توکسیک و دارو‌ها و نیز آزمایش ادرار باید برای بیمار انجام شود همچنین گاه برای رد سایر علل، به ام آر آی نیاز  است.

قهرمان پوری در مورد درمان‌های رایج در نروپاتی ناشی از شیمی درمانی گفت: درمان اصلی نروپاتی شیمی درمانی، تا حد امکان قطع یا جایگزینی داروی آسیب رسان یا کاهش دوز و دفعات شیمی درمانی است اما اغلب موارد شیمی درمانی برای مهار تومور قابل قطع یا تعدیل نیست.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بیان کرد: پیشگیری از ابتلا به نروپاتی ناشی از شیمی درمانی با استفاده از ویتامین E و گلوتامین نیاز به مطالعات بیشتری دارد. 

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی گفت: به طور کلی نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی یک عارضه طبیعی و قابل تشخیص و درمان است  و نباید باعث نگرانی  مبتلایان به بیماری های صعب العلاج و خاص باشد.