کدام شیوه برای زایمان سزارین بهتر است؟

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما، طــی دهه‌های اخیــر بــا پیشــرفت علــم و تکنولــوژی، بشــر بـه راه‌هایی دست‌یافته تـا در مـواردی کـه جـان مـادر یـا جنیـن در خطـر اسـت بـه کمـک اعمـال جراحـی بتوانـد بـه کمـک آن‌ها بشـتابد. سـزارین به‌عنوان یکی از این راه‌ها، عبـارت اسـت از روش جراحـی کــه به‌وسیله آن نــوزاد از طریــق بــرش روی دیــواره شــکم و بــرش جــدار رحــم متولــد می‌شود. امروزه عمل سزارین به شکل قابل‌توجهی روبه افزایش است و کشور ما نیز از این موضوع مستثنی نیست. بـر طبـق آمارهــای اعلام‌شده از ســوی وزارت بهداشــت، درمــان و آمـوزش پزشـکی، شـیوع سـزارین در ایـران در حـال حاضر ۴۰ درصــد اســت.

اما به نقل از متخصصان، ســزارین یــک عمــل بســیار خطرنــاک بــرای مــادر و جنیــن بـوده کـه ایمنـی آن بسـیار کمتـر از زایمـان طبیعـی اسـت و ایــن امــر می‌تواند به دلیل عوارضــی نظیــر خونریــزی در حــد دو برابـر یـک زایمـان طبیعـی، افزایـش احتمـال بـروز عفونـت رحمـی بعـد از زایمـان، درد بیشـتر پـس از زایمـان و عواقـب بیهوشــی در مــادر و جنیــن باشــد. علاوه بــر ایــن، حاملگــی در مــادر بــارداری کــه زایمــان قبلــی وی بــه روش ســزارین انجام‌شده، جــزو حاملگی‌های پرخطــر طبقه‌بندی می‌شود. چراکه خطــر پارگــی رحــم، آســیب بــه مــادر و نـوزاد، طولانی شـدن مـدت عمـل بـه دلیـل چسبندگی‌های داخلــی شــکمی، خونریــزی حیــن و بعــد از عمــل، احتمــال عفونـت و موارد دیگر بیشتر است.

اما نکته مهم دیگری که در عمل‌های سزارین قابل توجه است، انتخاب بی‌هوشی کامل یا بی‌حسی موضعی برای انجام این عمل است، به‌طوری‌که کمترین عوارض ممکن را روی مادر و جنین داشته باشد.

به‌منظور بررسی عمیق‌تر این موضوع، یک تیم پژوهشی هفت نفره از دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز اقدام به انجام مطالعه‌ای کرده‌اند که در آن، پیامد‌های ایجادشده روی نوزاد و مادر پس از سزارین با دو روش بیهوشی عمومی و بی‌حسی نخاعی ارزیابی شده‌اند.

این مطالعه تحلیلی در سال ۱۳۹۸ بر روی ۱۱۰ نفر از زنان باردار ۳۵-۲۰ ساله که جهت ختم حاملگی خود، کاندید سزارین در بیمارستان‌های آموزشی شهر اهواز بودند، انجام شده است.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که استفاده از روش بی‌حسی نخاعی جهت انجام عمل سزارین در مقایسه با بیهوشی عمومی با درد کمتر، مصرف مسکن کمتر، وضعیت خونی بهتر، عدم گلودرد و درکل رضایت‌مندی بیشتری همراه است. هرچند عوارضی، چون تهوع، استفراغ و سردرد را نیز به همراه دارد.

آن‌گونه که آقای حمید یزدانی نژاد، محقق هوشبری دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز و همکارانش می‌گویند: «با توجه به نتایج مطالعه انجام‌شده توصیه می‌شود تا در زایمان به روش سزارین تا جایی که ممکن است از روش بی‌حسی نخاعی استفاده شود».

آن‌ها می‌افزایند: «اگرچه نبایــد فرامـوش کـرد کـه انتخـاب بیمـار پیرامـون روش بی‌هوشی یـا بی‌حسی بایـد مـورد احتـرام قـرار گیـرد و نقـش وی را نبایـد در انتخــاب روش بیهوشــی نادیــده گرفــت. ولی با آگاه کردن او می‌توان روش درست را انتخاب نمود».

به طور کلی انتخـاب نـوع بیهوشـی بـرای سـزارین بـه عواملـی همچـون علـت عمـل، درجـه اورژانسـی بـودن عمـل و تمایل خـود بیمار بسـتگی دارد.

این یافته‌ها به‌صورت یک مقاله فنی و علمی پژوهشی در فصل‌نامه «بیهوشی و درد» متعلق به انجمن بیهوشی موضعی و درد ایران منتشر شده اند.