پخش زنده
امروز: -
تمدن بشر چگونه نابود می‌شود؟
چه واقعه‌ای می‌تواند به نابودی تمدن بشر منجر شود؟
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، حتی اگر وجود فرازمینی‌ها اثبات شود، برقراری تماس با آن‌ها می‌تواند خطرهايي براي تمدن بشر به دنبال داشته باشد و حتی به نابودی آن بینجامد.
وزارت دفاع آمریکا در آوریل ۲۰۲۰ تصاویری منتشر کرد که با دوربین مادون قرمز، هواپیمای ناوگان دریایی این کشور ضبط شده بود. این فیلم برخورد با مجموعه‌ای از پدیده‌های هوایی ناشناس را نشان می‌دهد. خلبان‌ها مدعی بودند اشیای پرنده‌ای با سرعت فراصوت در آسمان دیده‌اند که خیلی سریع تغییر جهت می‌دادند؛ قابلیت‌هایی که فراتر از فناوری هواپیما‌های روی زمین بودند.
خلبان‌ها دقیقا چه دیده بودند؟ پدیده‌های جوی عجیب؟ فضاپیما‌های فرازمینی یا اشیای دیگر؟ بخش‌های مختلف دولتی آمریکا به‌دلیل نگرانی رقبای خود از جمله روسیه و چین به بررسی این اتفاقات پرداختند و دولت در ماه جاری گزارش‌هایی از دانسته‌های خود منتشر کرد. بر اساس این گزارش، هیچ مدرکی مبنی بر فعالیت فرازمینی‌ها در دست نیست؛ اما توضیحی برای رویداد‌های یادشده وجود ندارد.
البته باید خوشحال باشیم که هنوز شواهدی از تماس با تمدن‌های فرازمینی به دست نیامده است؛ زیرا تلاش برای برقراری ارتباط با فرازمینی‌ها (در صورت وجود) می‌تواند به‌شدت برای تمدن انسان خطرناک باشد. در درجه اول باید محاسبه کنیم این تمدن‌ها هوشمند یا امن هستند و چگونه می‌توان به شکلی سازمان‌یافته با آن‌ها ارتباط برقرار کرد.
برخی گروه‌های علمی در حال بحث و گفتگو بر سر تماس با تمدن‌های دیگر هستند. این بحث اهمیت ویژه‌ای برای کل زمین دارد. در طول ۶۰ سال گذشته دانشمندان با تلسکوپ‌های رادیویی به جستجوی فرازمینی‌ها پرداختند و در انتظار سیگنال‌های احتمالی فرازمینی‌ها از ستاره‌های دوردست ماندند.
بخش عمده‌ای از این تلاش‌ها از سوی مؤسسه جستجوی هوش فرازمینی (SETI) در کالیفرنیا سازماندهی شدند؛ اما تاکنون هیچ موفقیتی به دست نیامده است. برخی دانشمندان به دنبال برنامه‌ای فعال‌تر به نام ارسال پیام به هوش فرازمینی (METI) هستند. این برنامه فقط شامل شنیدن نیست، بلکه شامل ارسال پیام‌های قدرتمند به دیگر ستاره‌ها و برقراری ارتباط است.
جستجوی فرازمینی‌ها به مرحله‌ای بالاتر از پیچیدگی فناوری رسیده است؛ در نتیجه باید به ریسک‌های آن هم توجه داشت و قوانینی در سطح ملی و بین‌المللی اعمال کرد. بدون نظارت، حتی شخصی با دسترسی به فناوری مخابراتی قدرتمند می‌تواند بر آینده زمین تأثیر بگذارد.
به یک دلیل ساده فرازمینی‌ها می‌توانند از نظر فناوری بسیار پیشرفته‌تر از ما باشند: اغلب ستاره‌های کهکشان قدیمی‌تر از خورشید هستند.
اگر تمدن‌هایی روی برخی سیاره‌ها شکل گرفته باشند، در نتیجه تمدن‌های زیادی در کهکشان وجود دارند که ممکن است چند میلیون سال از تمدن ما پیشرفته‌تر باشند. ممکن است بسیاری از این تمدن‌ها گام‌های قابل توجهی برای اکتشاف و مستعمره‌سازی کهکشان برداشته باشند.
از این رو، راز بزرگی به نام تناقض فرمی (Fermi Paradox) مطرح می‌شود که نام آن برگرفته از انریکو فرمی (فیزیک‌دان ایتالیایی) است. این تناقض نشان می‌دهد که چرا تاکنون هیچ تمدن فرازمینی را ندیده‌ایم.
راه‌حل‌های زیادی برای این موضوع پیشنهاد شدند. بر اساس یکی از این راه‌حل‌ها همه تمدن‌ها با رسیدن به ظرفیت کافی فناوری، در نهایت خود را نابود می‌کنند. شاید هم فرازمینی‌ها برخلاف انسان‌ها تمایلی به برقراری ارتباط نداشته باشند.
شاید تمدن‌های فرازمینی به یک دلیل مهم از برقراری ارتباط خودداری می‌کنند: ارسال سیگنال می‌تواند فاجعه‌بار باشد. در طول تاریخ زمین شاهد وقایع متعددی در هنگام برخورد تمدن‌ها با فناوری هستیم، فناوری پیشرفته‌تر یک تمدن می‌تواند باعث نابودی یا مستعمره‌سازی تمدنی دیگر شود.
نسخه کیهانی این وقایع می‌تواند دلیل سکوت تمدن‌های فرازمینی احتمالی باشد؛ زیرا نشان دادن خود می‌تواند به معنی به دام افتادن یا شکار شدن باشد.
فعالیت‌های METI در ازای دستاورد‌های اندک می‌توانند خطرات زیادی تحمیل کنند، اما این نگرانی‌ها حامیان این فعالیت‌ها را متقاعد نمی‌کنند. داگلاس واکوچ از مؤسسه بین‌المللی MET معتقد است نیازی به نگرانی برای خطر تهاجم فضایی نیست.
در طول یک قرن اخیر، سیگنال‌های رادیویی و تلویزیونی متعددی به فضا ارسال شده‌اند و تمدن‌های پیشرفته‌تر از ما احتمالا این سیگنال‌ها را کشف کرده‌اند. اگر می‌خواستند به ما حمله کنند، حتما تاکنون این کار را انجام داده بودند.
واکوچ، معتقد است در ارزیابی خطرات، نه‌تنها باید ریسک ناشی از یک اقدام، بلکه باید خطر اقدام نکردن را نیز در نظر گرفت. دنیای کنونی با تهدید‌های بالقوه متعدد مثل گرمایش جهانی و بی‌ثباتی محیطی روبرو است و ممکن است تمدن‌های پیشرفته‌تر در گذشته با این مشکلات روبرو شده و برای آن‌ها راه حل پیدا کرده باشند.
به گفته واکوچ: اگر سیگنالی نفرستیم، خود را از راه حل نجات تمدن بشر محروم کرده‌ایم.
به دلایل روشن، بسیاری از نظرات مربوط به فرازمینی‌ها وابسته به قضاوت و شهود هستند. بهترین روش، شاید گسترش بحث باشد. اگر بشریت در حین تلاش با تماس با فرازمینی‌ها با پیامد‌هایی روبرو شود، باید افراد بیشتری را در تصمیم‌گیری درباره اقدام هوشمندانه سهیم کرد و این وظیفه نباید تنها بر عهده مجموعه‌ای از ستاره‌شناسان رادیویی قرار بگیرد.
جان گرتز، ستاره‌شناس SETI و یکی از منتقدان ایده تماس مستقیم با فرازمینی‌ها بوده که طرحی پیشنهادی را در جهت توجه جامع‌تر به این فعالیت‌ها ارائه داده است. به باور گرتز، به قوانین و اقدامات بین‌المللی جهت نظارت بر تماس‌های آشکار، نیاز است.
گتز می‌گوید: تماس با فرازمینی‌ها بدون توافق گسترده قبلی باید به‌عنوان اقدامی خطرناک برای بشریت در نظر گرفته شود که می‌تواند پیامد‌های ناگواری به دنبال داشته باشد. این اقدام باید در سطح ملی و بین‌المللی، تحت نظارت قرار بگیرد.
امروز، هیچ منعی جهت ارتباط با فرازمینی‌ها وجود ندارد. پژوهشگران SETI از برخی پروتکل‌های غیر رسمی جهت برقراری ارتباط با فرازمینی‌ها استقبال کرده‌اند، اما این پروتکل‌ها هنوز تا مرحله قانونی شدن فاصله دارند؛ زیرا تاکنون صحبت درباره ملاقات یا تماس با فرازمینی‌ها با وجود منطقی بودن چنین رویدادی هنوز در سطح فرضیه باقی مانده است.
ارزیابی مزایا و معایب فعالیت‌های جستجوی فرازمینی‌ها آسان نیست. نمی‌دانیم اصلا تمدن‌های فرازمینی وجود دارند یا خیر. در صورت وجود، دوستانه رفتار می‌کنند یا خیر. با توجه به خطرات احتمالی تلاش جهت تماس با فرازمینی‌ها، آیا بهتر است صبر کنیم؟
SETI در سال ۲۰۱۵ برنامه ده‌ساله‌ای به نام Breakthrough Listen با بودجه صد میلیون دلاری آغاز کرد؛ در نتیجه سیگنال‌های بیشتری ثبت و از توان محاسباتی بیشتری برای تحلیل سیگنال‌های ضبط‌شده استفاده خواهد کرد. نمی‌توان پیش‌بینی کرد چقدر با کشف فرازمینی‌ها فاصله داریم، اما بر اساس تخمین‌های گرتز، شانس ما صد برابر گذشته افزایش یافته است.
جستجوی فرازمینی‌ها از طرفی می‌تواند دانش ستاره‌شناسان درباره سیاره‌های فراخورشیدی را افزایش بدهد. از زمان کشف نخستین سیاره فراخورشیدی در سال ۱۹۹۲ تاکنون بیش از ۵۰۰۰ سیاره فراخورشیدی کشف شده و نرخ اکتشافات رو به افزایش است. هر کدام از این سیاره‌ها می‌توانند امید پژوهشگران SETI را جهت تماس با فرازمینی‌ها افزایش بدهند.
چرا وقتی مسیر‌های امن‌تری جهت کشف فرازمینی‌ها داریم، باید خطرات زیاد را تحمل کنیم؟ البته حتی گوش دادن به سیگنال‌ها مشکلات نظارتی خود را دارد: به‌عنوان مثال، اگر شخصی بتواند سیگنالی فرازمینی کشف کند، باید جهت پاسخگویی و چگونگی پاسخ‌دادن، تصمیم‌گیری شود.
به‌طور قطع، چنین اقدامی نتیجه تصمیم جمعی است و می‌تواند زندگی بشر را تهدید کند، اما در حال حاضر هیچ ساز و کار نظارتی وجود ندارد. هر فرد یا ملتی می‌تواند به خواست خود، سیگنال‌هایی بفرستد.
هر دو مسیر گوش دادن به فرازمینی‌ها یا تلاش جهت برقراری ارتباط با آن‌ها به مرحله‌ای رسیده که مستلزم بحث عمومی و گسترده و همچنین، قانون‌گذاری است. رهبران و ملت‌ها باید در این راستا تلاش کنند و از راه سازمان ملل، اقدامی هماهنگ انجام بدهند، وگرنه ممکن است بسیار دیر شود.
نظر شما