بهترین راه عبور از بحران کم آبی چیست؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری صداوسیما از به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)؛ آقای مصطفی دهقان افزود: حجم بهره‌برداری از منابع آبی استان تهران با توجه به تراکم جمعیت، حجمی معادل ۴۲۰۰ میلیون متر مکعب یعنی چیزی در حدود ۸۶ درصد از کل منابع آبی قابل دسترس در استان است، که این آمار در کنار گرمای بی‌سابقه تابستان امسال، از یک وضعیت آبی فوق بحرانی در استان خبر می‌دهد و لزوم برنامه‌ریزی دقیق برای سازگاری با کم‌آبی و مدیریت مصرف بهینه آب و توجه به صرفه‌جویی در مصرف آب را بیش از پیش روشن می‌سازد.

دهقان با بیان این مطلب، افزود: به طور کلی حجم ذخیره آب‌های زیرزمینی استان تهران در طول سال‌ها بهره‌برداری بیش از ۴ میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کرده است که تقریبا حجمی معادل ۲۰-۱۸ برابر یک سد بزرگ مانند سد امیرکبیر می‌باشد و شایان توجه است که کاهش میزان ذخایر آبی علاوه بر فرونشست باعث کاهش کمیت و کیفیت منابع آب هم می‌شود به طوری که هم اکنون شاهد کاهش شدید کیفیت آب در دشت ورامین هستیم و اگر همین روند ادامه پیدا کند با کاهش جدی در تامین منابع آب شرب مواجه خواهیم شد.

دهقان با اشاره به اینکه شهرستان‌های ورامین، شهریار، پیشوا و پاکدشت و ری قطب‌های مهم کشاورزی استان تهران هستند که بیشترین سرانه مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهند، تصریح کرد: بیش از ۳۵ درصد از منابع آبی استان یعنی حدود دو هزار و ۴۱۰ میلیون مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که نشان از ضرورت اصلاح جدی الگوی مصرف آب در این بخش دارد.

وی با تاکید بر اینکه فرونشست، مهم‌ترین پیامد کاهش منابع آب‌های زیرزمینی است که تبعات و خسارات جبران ناپذیری به آبخوان‌ها وارد می‌کند چرا که تراکم خاک و تراکم آبخوان‌ها پدیده‌ای غیر قابل جبران است، تصریح کرد: فرونشست، تغذیه منابع آب را در آینده با مشکل جدی روبرو خواهد کرد و به مرور زمان باعث از بین رفتن آبخوان‌ها می‌شود که بزرگترین چالش پیش روی استان در آینده خواهد بود.

مدیر دفتر حفاظت از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای تهران با بیان اینکه تصرفات رودخانه‌ای، گسترش محدوده‌های شهرها، تمرکز جمعیتی و افزایش نیاز به منابع آبی و رعایت نکردن الگوی مصرف صحیح آب از جمله عوامل تاثیرگذار در بروز پدیده فرونشست است، اظهار کرد: در حال حاضر مناطق جنوب غرب تهران و ۵۰۰ کیلومتر مربع از دشت‌های ورامین جزو مناطق حادثه دیده از تبعات فرونشست هستند، به طوری که طی ۱۳ سال اخیر به طور میانگین حدود ۲۰ سانتی‌متر در سال افت در سطح زمین در مناطق مذکور را شاهد بوده‌ایم.

وی در ادامه افزود: از جمله اقداماتی که برای سازگاری با کم آبی انجام شده است می‌توان به همکاری شرکت آب منطقه‌ای تهران با سایر شرکت‌های متولی نظیر آب و فاضلاب، جهاد کشاورزی سازمان صنعت و معدن و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اشاره کرد که با تصمیمات اتخاذ شده و برنامه‌ریزی صحیح و مدون انتظار می‌رود طی ۵ سال آتی، حجمی معادل ۴۲۰ میلیون متر مکعب کاهش سرانه مصرف را در استان شاهد باشیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه در بخش شرب با برنامه‌ریزی‌های شرکت آبفا انتظار می‌رود حجمی در حدود ۴۷ میلون متر مکعب صرفه‌جویی شود، افزود: در بخش کشاورزی نیز، با اجرای برنامه‌هایی از جمله اصلاح شبکه‌های آبیاری، انجام لوله گذاری در اراضی، ایجاد کشت‌های نشایی، تغییر سیستم آبیاری از سنتی به مدرن و توسعه کشت گلخانه‌ای انتظار می‌رود که طی ۵ سال آینده حجمی معادل ۳۱۵ میلون متر مکعب در این بخش صرفه جویی در مصرف آب داشته باشیم. همچنین توجه بیشتر به اهمیت آب مجازی و کاهش ساعت کارکرد چاه‌ها به عنوان اقدامات مهم و کاربردی در حوزه کشاورزی جهت مدیریت مصرف آب محسوب می‌شود.

دهقان با اشاره به اینکه سازمان پارک‌ها هم با اعمال سیاست‌هایی از جمله عدم کاشت چمن حجمی در حدود ۳۳ میلیون متر مکعب صرفه جویی در مصرف آب به همراه خواهد داشت، اظهار کرد: به منظور کاهش مصرف آب در بعضی از واحد‌های صنعتی نیز با بهره برداری‌های غیر معمول و غیرمجاز که باعث افزایش میزان مصرف آب در این بخش می‌گردد، مقابله خواهد شد که به این ترتیب به طور میانگین از مصرف ۲۵ میلیون متر مکعب آب در سال در بخش صنعت صرفه‌جویی صورت خواهد پذیرفت.

دهقان در ادامه با اشاره به ایجاد طرح جلب مشارکت‌های مردمی در ایجاد تشکل‌های مردمی آب‌بران، گفت: این طرح به مدت سه سال در دشت ورامین به طور آزمایشی اجرا خواهد شد و هدف از اجرای این طرح مشارکت خودجوش مردم در مدیریت مصرف آب و نهادینه شدن الکوی مصرف صحیح آب و نیز اصلاح الگوی کشت در میان کشاورزان و بهره برداران از منابع آبی می‌باشد.

مدیر دفتر حفاظت از منابع آب شرکت در پایان در خصوص اقدامات انجام شده توسط شرکت در جهت اجرای طرح سازگاری با کم آبی افزود: انسداد بیش از هشت هزار و ۲۰۰ حلقه چاه غیر مجاز، نصب دو هزار و ۶۰۰ دستگاه کنتور حجمی هوشمند روی چاه‌های دارای پروانه بهره‌برداری، توقیف ۹۵۶ دستگاه تجهیزات حفاری غیرمجاز و کاهش منصوبات از ۳۳۱ حلقه چاه از جمله اقدامات شرکت آب منطقه‌ای تهران طی ۶ سال اخیر در جهت اجرای طرح سازگاری با کم آبی بوده است.